Kantoorgebouw DCMR
26 oktober 2010
Huisvesting Dienst Centraal Milieubeheer Rijnmond (DCMR).
DCMR verricht als regionale milieudienst in opdracht van de provincie Zuid-Holland en de 18 gemeenten in het Rijnmondgebied adviserende, ondersteunende en uitvoerende werkzaamheden op het gebied van de zorg voor het milieu. De hoofdtaken van DCMR zijn handhaven, verlenen van vergunningen, uitvoeren van projecten en advisering.
Door circa 150 fte’s aan vergunningverleners en handhavers worden op jaarbasis circa 6.000 bezoeken gebracht aan ruim 20.000 bedrijven voor handhaving en controle. Het type bedrijf loopt daarbij uiteen van procesindustrie tot discotheek. Ter ondersteuning van het primaire proces beschikt DCMR over een uitgebreid archief, waarin dossiers met gegevens over bedrijven, locaties en onderzoeken zijn opgenomen.
Ook heeft DCMR een eigen meldkamer, die 24 uur per dag bezet is en waar o.a. bewoners van het Rijnmondgebied terecht kunnen met hun klachten op milieugebied. Naast handhaving- en vergunningverlening worden projecten uitgevoerd en adviezen uitgebracht op milieugebied. Hierbij moet gedacht worden aan lucht-, geluid- of stofmetingen, milieumonitoringsrapporten en bodemsaneringsprojecten.
Huisvesting
Voor de nieuwe huisvesting wenste DCMR een courant, marktconform kantoorgebouw te huren met minimale aanpassingen voor de bijzondere functies van de dienst.
Als locatie werd het gebied Schieveste geselecteerd, waarbij goede ontsluiting tot het werkgebied, goed visueel zicht op het werkgebied van DCMR ten behoeve van de meldkamer, zichtbaarheid langs de A20, de uitstekende bereikbaarheid met openbaar vervoer (gezien het feit dat 66 % van de medewerkers gebruik maakt van het openbaar vervoer voor het woon-werkverkeer) en de nabijheid van het centrum van Schiedam doorslaggevend waren.
DCMR is een dynamische en professionele organisatie met een goede naam en reputatie op milieugebied in binnen- en buitenland. Als bijzondere eis werd aan de ontwikkelaar, Lips Development, meegegeven een gebouw te realiseren dat deze ambitie en bijbehorend imago uitstraalt, zonder overdadig over te komen. Bovendien werd een hoge energieprestatie en een grote gebruiksflexibiliteit verwacht.
Locatie
De locatie Schieveste is een 1.200m lange strook op de grens van Rotterdam en Schiedam ingeklemd door de spoorweg en de A20. Er is sprake van een hoge geluidsbelasting aan 2 zijden met daarnaast een hoge concentratie fijnstof aan de A20.
In het door de gemeente Schiedam opgestelde masterplan is voorgesteld langs de A20 een doorlopend scherm te realiseren waaraan gebouwen zijn gekoppeld. Aan de zuidzijde komt een stadsboulevard die 2 pleinen met elkaar verbindt. Het oostelijke plein wordt gemarkeerd door het gebouwencomplex van het Albeda College en het westelijke plein t.p.v. het station door een nog te ontwikkelen hoteltoren. Van dit plein vormt het DCMR gebouw 2 wanden.
Gebouw
De basisvorm van het gebouw is een product van het onderliggende stedebouwkundig plan in combinatie met het programma van eisen van DCMR. Het bestaat uit twee kruisende volumes. Een langgerekte strook van 7 bouwlagen langs de A20, welke dient als een buffer voor het openbare plein aan de zuidzijde, en haaks daarop een korter volume van 9 bouwlagen dat aansluit op de stadsboulevard. Aan de zuidzijde zorgt een glazen serre met daarop een terras voor aansluiting op het plein. Een pergola maakt het volume af en markeert de entree die in de oksel van het gebouw geplaatst is. Aan de noordzijde keert de uitbouw op de begane grond over de volledige lengte zich juist af van het talud van de snelweg. Op de 1e verdieping op gelijke hoogte als de A20 ligt de serre als geluid- en fijnstofwering tegen het dichte bouwvolume aan.
Materialisatie
De buitenschil bestaat uit stroken van strengpers bakstenen. De afwisselend gestapelde verschillende hoogtes van deze stroken benadrukken het horizontale karakter van het gebouw. Dit is ook nog eens aangezet met de horizontale aluminium lamellen voor de gevelopeningen. Langs de A20 zijn de serre en 2e huidgevel uitgevoerd in glas en staal. Belangrijk is hier natuurlijk te reageren op de vervuiling van de snelweg. De binnengevel kon door de bescherming van het glas een vriendelijker en duurzamer uitstraling krijgen. Hier is gekozen voor grote openingen omkleed met duurzaam hout (FSC). De lichte kleur van de houten gevel sluit aan op de kleur van de bakstenen en maakt het volume tot één geheel.
Organisatie
In het programma is voor een groot aantal functies positionering op de begane grond noodzakelijk. Zo nemen een groot dynamisch archief en de garage voor de uitrukwagens veel begane grondruimte in. Bezoekers worden ontvangen in een ruime entreehal met een langgerekte balie. Vanuit de entreehal is op de begane grond voor het publiek alleen de semi-openbare bibliotheek toegankelijk. De publieke laag met het congrescentrum en het bedrijfsrestaurant bevindt zich op de eerste verdieping. Vanaf de tweede verdieping is het gebouw ingericht als kantoor.
Interieur
Voor het interieurontwerp was het uitgangspunt een zakelijke maar vriendelijke uitstraling. De lichte entreehal is ingericht met een opvallend lange moderne balie, een strakke koffiecorner en informele meubels. De glazen achterwand is beplakt met een folie-kunstwerk gebaseerd op de kaart van het werkgebied van DCMR. Bovenlangs is zicht op het groen en de snelweg; de route die de meeste bezoekers zullen hebben afgelegd. Via de vide is er contact met het bovenliggende restaurant. Een brede half-ronde trap leidt naar deze 1e verdieping. Deze vloer is zoveel mogelijk open gehouden. Ruimtes vloeien op een natuurlijke manier in elkaar over. De serre vormt hier een bijzonder onderdeel van. Het zitgedeelte van het free-flow restaurant is in verschillende sferen opgedeeld door de keuze van het meubilair en de bekleding van de vloer. Zo zijn er bijvoorbeeld coupé-zits op natuursteen tegels en lunchtafels van verschillende grootte op een bamboe-parketvloer. Het vergadercentrum op deze verdieping is uitgerust met grote vouwwanden en kan tot 1 grote ruimte worden samengevoegd voor bedrijfsbijeenkomsten. Grote, hoge deuren in de noordgevel verbinden de zalen met de serre, die hier als uitloopruimte kan fungeren en waar koffie en lunches kunnen worden geserveerd zonder de vergadering te verstoren.
De eisen, die DCMR stelde aan de nieuwe kantooromgeving, waren veelzijdig en soms tegenstrijdig. Er moesten enerzijds goede mogelijkheden zijn voor geconcentreerd werk, maar ook bestond de wens tot meer communicatie en teamwork. Ten aanzien van overleg bestond er een behoefte aan vergaderruimtes op de afdelingen. Het kantoorgedeelte moest bovendien zodanig worden uitgevoerd dat ombouw naar andere inrichtingsconcepten mogelijk zou zijn.
Digitalisering, koppeling en optimalisering van de geautomatiseerde systemen binnen DCMR maakten het mogelijk een flexibeler kantoorconcept toe te passen. Uitgangspunt hierbij was transparantie.
Om aan alle wensen tegemoet te komen hebben we een kantoorconcept ontworpen dat bestaat uit kleine werkruimten voor maximaal 4 personen met glazen gangwanden. Alle werkzaamheden die niet direct zijn gebonden aan de werkplek, zoals overleg, extra concentratie, onderzoek of opslag hebben een plaats in de gemeenschappelijke middenzone gekregen. Op markante plekken op de vloer zijn gemeenschappelijke functies geplaatst, zoals pantry’s, om informele ontmoetingen te stimuleren.
Organisatieveranderingen en voortschrijdend inzicht ten aanzien van de werkomgeving in de toekomst worden opgevangen door niet de afdelingen, maar iedere kantoorverdieping een eigen identiteit te geven. D.m.v. de kleurstelling van geselecteerde vloeren, wanden en meubels wordt differentiatie en toch ook eenheid in uitstraling bereikt. Een combinatie van een donker tapijt met licht meubilair, kleuraccenten en veel planten zorgt voor een vriendelijke doch zakelijke sfeer.
Duurzaamheid
DCMR is een dynamische en professionele organisatie met in binnen- en buitenland een goede naam en reputatie op milieugebied. Als bijzondere eis werd ons meegegeven een gebouw te realiseren dat deze ambitie en bijbehorend imago uitstraalt, zonder overdadig over te komen. Er werd een hoge energieprestatie en een grote gebruiksflexibiliteit verwacht.
In het ontwerp voor DCMR hebben we de maatregelen van het Nationaal Pakket Duurzaam Bouwen Utiliteit Nieuwbouw geïntegreerd aan de hand van het people-planet-profit principe. Het motto was: liever maatregelen die die niet zichtbaar zijn, maar werkelijk het energieverbruik omlaag brengen en de milieu-impact verlagen dan een show van ‘groene’ producten met weinig effect.
Met het aspect ‘people’ is bij de locatiekeuze veel rekening gehouden, door het DCMR kantoor te positioneren op de best bereikbare locatie, onder andere met korte looplijnen naar het OV-knooppunt (trein, tram, streek- en stadsbus). Een voorbeeld van het geïntegreerd ontwerpen is de afstemming van gebouwelementen op de beoogde levensduur. De scheiding van de drager en inbouw zorgt ervoor dat het gebouw op toekomstige functionele aanpassingen is voorbereid. Tevens kan de uitvoering van niet-dragende wanden worden afgestemd op eisen van veranderbaarheid en toekomstig hergebruik. De indeelbaarheid, installaties en verlichting zijn afgestemd op een flexibel werkplekconcept, wat het gebruik van de totale vloeroppervlakte voor nu en in de toekomst optimaliseert. Het gebouw kan hierdoor compacter worden dan met een traditionele kantoorindeling.
Een ander voorbeeld is de materiaalkeuze voor de schil van het DCMR kantoor. Aan de zuidzijde, aan het plein, is een vriendelijke open uitstraling verkregen door de lichte bakstenen gevel met grote openingen. De specifieke steenkeuze is gebaseerd op onderhoudsvriendelijk onderhoud. De aluminium-hout kozijnen (FSC-hout) zijn onderhoudsvriendelijk en hebben toch een relatief lage milieu-impact. Vaste buitenzonwering en glas met een U-waarde van 1,1 i.c.m. een Rc waarde van 3,5 W/m2 van de gevels zorgt voor een uitmuntende isolatie ondanks de relatief grote gevelopeningen (visueel comfort). De benodigde energie wordt vervolgens verzorgd door een WKO-installatie. Deze zuidgevel is overigens volledig voorbereid op het in de toekomst plaatsen van PV-panelen in de buitenzonwering.
Aan de vervuilde noordzijde, langs de A20, is een glazen tweede huidgevel als geluid- en fijnstofwering geïntegreerd in de gevel. Hierdoor kunnen de medewerkers toch de ramen openzetten. Ook deze gevel is gezien de omgevingsfactoren erg onderhoudsvriendelijk uitgevoerd. De verschillende functies zijn binnen het gebouw zodanig ingepast dat deze ook een positieve bijdrage leveren aan de belevingswaarde en de sociale veiligheid van de aangrenzende openbare ruimte van het (stations)plein.
De ontwerpkeuzes zijn allemaal zorgvuldig afwogen op het evenwicht tussen gebruikerswensen, milieu-impact en kosten, hetgeen geresulteerd heeft in een marktconform gebouw met een professionele, ingetogen uitstraling en een A+ label.