Kantoorgebouw Domus Medica
1 oktober 2007
Papendorp is het nieuwe kantorengebied aan de rand van de Utrechtse uitbreidingswijk Leidsche Rijn. Het gebied bevindt zich in de oksel van het verkeersknooppunt Oudenrijn daar waar de snelwegen A2 en A12 elkaar kruisen. Als een stedenbouwkundige ruggengraat deelt een langgerekte strip van 1100 meter - ‘de Taats’ genaamd - het gebied in tweeën.
De strip bestaat uit een strak geordende reeks grootschalige kantoorblokken met beschutte binnentuinen. Tussen de blokken in, haaks op de strip, zijn smalle ontsluitingszones voorzien, waarin de entrees zijn opgenomen naar de expedities en parkeergarages onder de gebouwen. Het stedenbouwkundig plan schrijft dwingende eisen voor, zoals strakke rooilijnen waarvan niet mag worden afgeweken en een luifel van 3 meter breed rondom de buitenzijde van de bouwblokken, die de stoep begeleidt.
Het kantoorblok op de zuidelijke kop van de strip is ontworpen als een representatieve, klassieke monumentale poort die de toegang symboliseert tot het hele kantoorgebied. Dit ‘entreeblok’ bestaat uit twee U-vormige gebouwen die samen een grote binnentuin omsluiten. Het U-vormige Domus Medica is de eerste fase van het bouwblok dat in de tweede fase zijn definitieve blokvorm krijgt met het Medisch Carré.
Domus Medica is bedoeld als domicilie voor organisaties in de medische zorgsector. Het gebouw huisvest onder meer het Nederlands Huisartsen Genootschap, de Landelijke Huisartsen Vereniging en de Orde van Medisch Specialisten en de Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst. In het gebouw zijn gemeenschappelijke faciliteiten opgenomen zoals een congrescentrum en een bedrijfsrestaurant. Dit initiatief voor een verhuurbaar multifunctioneel medisch kantorencomplex is uniek omdat vele organisaties die voorheen verspreid over het land waren nu voor het eerst zijn samengebracht op één locatie. Het initiatief is zo succesvol gebleken dat inmiddels ook de tweede fase is opgestart. Het Medisch Carré zal weliswaar niet identiek worden uitgevoerd aan Domus Medica, maar daarmee wel grote verwantschap vertonen in materiaalgebruik en uitstraling.
Flexibiliteit en contact
Eén van de belangrijkste uitgangspunten voor het ontwerpconcept was dat het gebouw ruimte moet kunnen bieden aan veel verschillende organisaties op medisch gebied, zowel grote als kleine. Daarbij moet de opzet van het gebouw ontmoetingen en contact stimuleren tussen de verschillende organisaties. Het gebouw telt zeven verdiepingen rond een binnentuin. De binnentuin ligt op een verhoogd maaiveld, waardoor vanuit de transparante entreehal rechtstreeks zicht op het binnengebied ontstaat. Om zoveel mogelijk tegemoet te komen aan de eis van flexibiliteit zijn de gevels dragend. De vloeren overspannen van gevel tot gevel waardoor een geheel kolomvrije ruimte ontstaat. Als gebouwdiepte is gekozen voor 12.60 m, 14.40 m en 20.60 m, maten waarin een grote variëteit aan kantoorruimten is te realiseren.
Het onderlinge contact wordt bevorderd door de centrale servicepunten op elke verdieping, maar vooral door de introductie van een glazen serre die in verbinding staat met de binnentuin. Als een moderne kloostergang biedt de glazen wandelroute gelegenheid voor informele gesprekken.
Duurzaam en klassiek
Zeer slanke, ovale betonkolommen van vijf bouwlagen hoog, vormen een representatief klassiek front met een eigentijdse uitstraling. De kolommen zijn samengesteld uit gestapelde elementen van prefab beton en na montage gestuukt. Naar de straatkant toe zijn de gevels uitgevoerd in donkerrood metselwerk. In contrast met de representatief donkere straatgevels zijn de gevels aan de binnentuin uitgevoerd in metselwerk van een lichte, zandkleurige baksteen. De buitengevels vormen een beschermende buffer tegen de drukke buitenwereld en creëren in de binnentuin een oase van rust, licht en groen. Het metselwerk is geïnspireerd op de ornamentiek van de Amsterdamse School, waarbij metselsteen en detail samen een esthetisch geheel vormen. De straatgevels hebben een geraffineerd reliëf van horizontale ribbels en verticale penanten. Rijen van enkele gevelstenen zijn iets buiten het gevelvlak geplaatst, waardoor de verfijnde horizontale reliëf lijnen in het gevelvlak ontstaan. Verticale lijnen worden gevormd door de penanten tussen de smalle, hoge kozijnen. Door op de eerste verdiepingen de kozijnen diep in het gevelvlak te plaatsen wordt het reliëf versterkt. De zorgvuldige uitvoering van het metselwerk draagt bij aan de uitstraling van duurzaamheid en kwaliteit. Om vervuiling te voorkomen is het metselwerk van boven naar beneden gemetseld. Door gebruik te maken van prefab frames is het metselwerk strak en gelijkmatig.
De dakrand is extra hoog opgemetseld om de installaties op het dak aan het zicht te onttrekken. Het dakranddetail, een prefab betonnen element dat op kolommetjes van metselwerk rust, sluit de gevel af met een zorgvuldige moderne esthetiek die geïnspireerd is op een klassieke natuursteendetaillering.
Kostenbewust en onderhoudsvrij
De opzet van het gebouw is efficiënt en economisch. Door de grote kolomvrije overspanningen is het gebouw niet alleen zeer flexibel indeelbaar maar ook efficiënt gebouwd. Duurzame materialen zoals baksteen maken het gebouw onderhoudsvrij. Bovendien zal door de zorgvuldige detaillering en het vakkundige metselwerk de representatieve uitstraling ook in de toekomst behouden blijven.
Ook vanuit het energieverbruik bekeken, is bij het ontwerp op de kosten gelet. Als vanzelfsprekend voldoet het ontwerp aan de eisen van het Nationaal pakket Duurzaam Bouwen. Bovendien zorgen hoge smalle ramen die diep in het gevelvlak liggen, voor een optimale daglichttoetreding tot diep in het gebouw en een natuurlijke zonwering.