Van Stigt-gebouw Universiteit Leiden gerenoveerd en uitgebreid
10 oktober 2024, 10:19
De Zwarte Hond heeft het voormalige Cluster Zuid van de Faculteit der Geesteswetenschappen van de Universiteit Leiden gerenoveerd en uitgebreid. Een van de zeven ‘huizen’ waaruit het door Joop van Stigt ontworpen complex bestaat, is vervangen door een nieuw gebouwhart en er is een nieuw deel toegevoegd aan het complex. Ook heeft de tweede verdieping plaatsgemaakt voor een nieuwe laag.
Dinsdag is het tot Herta Mohr (de eerste vrouwelijke egyptoloog in Nederland) omgedoopte complex van de universiteit officieel geopend. Het nu 11.400 m² omvattend complex biedt plek aan meer dan zevenhonderd onderwijsruimten en zelfstudieplekken, twee hoorcollegezalen, werk- en vergaderkamers en common rooms. Daarnaast huisvest het gebouw de bibliotheken van het Afrika-Studiecentrum en Midden-Oostenstudies.
Zeven losse huizen
Cluster Zuid bestond oorspronkelijk uit zeven losse huizen. Volgens De Zwarte Hond was de oriëntatie in het gebouw lastig, leken de twee binnenhoven sterk op elkaar en waren de binnenruimten door de smalle stegen donker. Daarnaast zorgden de donkere plafonds en de kleine ramen, soms met draadglas, voor een gesloten en sombere sfeer, aldus het bureau.
Om dit te verbeteren, is het huis in het midden gesloopt en vervangen door een nieuw groot centraal hart met veel daglicht. Hierdoor kunnen bezoekers zich beter oriënteren vanuit de centrale ruimte en vormt het gebouw meer een samenhangend geheel. Vanuit de bestaand huisjes zijn nieuwe diagonale zichtlijnen gemaakt naar het gebouwhart.
Er zijn nieuwe installaties gerealiseerd om te voldoen aan de hoge duurzaamheidseisen. De bestaande constructie kon deze veranderingen echter niet dragen, waardoor de tweede verdieping is verwijderd en een geheel nieuwe constructie bovenop het gebouw is geplaatst. Deze ingreep heeft de aparte huisjes samengevoegd tot een geheel, waarbij de technische installaties volledig zijn geïntegreerd. Aan de Maliebaan zijde is een achtste huis met ook een geanodiseerd aluminium gevel toegevoegd. In het oorspronkelijke ontwerp van Van Stigt was hier ook een huisje gepland, maar dat is niet gebouwd.
Vanwege het beschermd stadsgezicht, waardoor het oorspronkelijke gebouw van Van Stigt een monumentale bescherming heeft, zijn de gevelwijzigingen minimaal. De opvallende prefab betonnen kolommen met kegelvormige koppen, soms met ronde balkons, zijn tijdens de renovatie volledig zichtbaar gehouden.
Duurzaamheidsmaatregelen
Bij de herontwikkeling van het gebouw is volgens De Zwarte Hond 72 procent meer gerealiseerd aan duurzaamheidsmaatregelen dan het Bouwbesluit voorschrijft. Door voor het hele gebouw hoogwaardige materialen met een lage uitstoot van vervuilende stoffen te selecteren, beschikt Herta Mohr nu over een BREEAM Excellent-certificering. Verder is het gebouw voorzien van isolatie, zonnepanelen en een warmte-koudeopslagsysteem.
Bij de verbouwing is het merendeel van het oorspronkelijke gebouw en de gevel hergebruikt. Van het gesloopte middelste huis zijn betonnen kolommen hergebruikt in de uitbreiding. Oude houten plafonddelen zijn omgevormd tot wandafwerking in het atrium. Deze latten zijn zorgvuldig bewerkt, ontdaan van spijkers en gefreesd, in samenwerking met de sociale werkplaats BWRI. Het specifieke patroon van de latten maakte het mogelijk om alles prefab te produceren en te monteren, waardoor er zo min mogelijk restmateriaal overbleef, aldus De Zwarte Hond.
Voor de uitvoering heeft De Zwarte Hond samengewerkt met Combinatie Cluster Zuid, bestaande uit Constructif en Koninklijke Kuijpers. Ook waren Aronsohn, Buro Bouwfysica, Bwri, KCAP, C2N, Fokkema & Partners Architecten, HARRYVAN, Nelissen ingenieursbureau, New Horizon, en Pieters Bouwtechniek betrokken bij het project.