Nieuw woonensemble voor ouderen in Heemskerk van Marlies Rohmer Architecture & Urbanism
17 oktober 2023, 16:24
Met het nieuwe project Apart Together draagt het Amsterdamse bureau Marlies Rohmer Architecture & Urbanism bij aan de groeiende en specifieke woningbouwopgave voor ouderen.
Centraal stond de vraag hoe architectuur de snelgroeiende groep 75-plussers kan helpen om zo lang mogelijk zelfstandig te leven. Om te beginnen is gekozen voor de typologie van het hofje waardoor ouderen in een sterk sociaal netwerk zelfstandig oud kunnen worden.
De drie ensembles, met elk acht semi-vrijstaande woningen, zijn ingepast in een parklandschap, waarbij de prachtige bestaande bomen gespaard blijven. Tussen de volumes blijven er ruime doorzichten naar het park bestaan.
Te gast in het park
Het plan is onderdeel van een verdichtingsproces van de Die, een Heemskerkse wijk die uit de zestiger jaren stamt. De toegevoegde bebouwing houdt zowel rekening met de bestaande woningbouw, als met het omliggende groen dat tot hoofdgroenstructuur van Heemskerk behoort. De gebouwen zijn duidelijk te gast in het park. Dat respect blijkt ook uit de inspanningen om bestaande bomen te sparen. Met de gekartelde vorm van de ensembles wordt de overgang tussen architectuur en landschap wel verder gedramatiseerd.
De architectonische uitstraling is daarnaast afgestemd op het nabijgelegen en eveneens door Marlies Rohmer Architecture & Urbanism ontworpen Kinder- en Jeugdcentrum Heliomare. Daarbij zet baksteen, voorzien van ornamentiek en een patroon in lichtgele tinten, de toon.
Gelaagd
De woonensembles, die elk veertig centimeter ten opzichte van het maaiveld zijn opgetild, hebben een gelaagdheid op drie schaalniveaus: stedenbouw, landschap en architectuur.
De drie alzijdige ensembles hebben geen achterkant, maar een collectieve hof. De drie clusters liggen in hoogte verspringend in het landschap. Deze keuze komt voort uit de aandacht voor het bieden van privacy aan de bewoners.
Aan de westzijde grenst het ensemble aan De Baandert, een brede doorgaande weg die onderdeel is van de binnenring van Heemskerk. Aan de hofzijde kan, uit het zicht, geparkeerd worden op het prive´-erf.
Aan de landschapszijde domineren de geornamenteerde metselwerkvolumes, de vlakken in geelbruine baksteen én de opgetilde (dak)terrassen. Door de verspringingen in de rooilijn ontstaat een patio-achtig karakter met goed gedefinieerde buitenruimtes. Dat betreft de opgetilde terrassen, de buitenkamers op de eerste verdieping en de privé tuinen aan de binnenhoven.
Ondanks het streven naar een sterke eenheid en het koppelen van de woningen in een ensemble blijven de individuele woningen goed herkenbaar. De woningen bestaan steeds uit twee lagen. De eerste verdieping is echter altijd kleiner dan de begane grond, waardoor er onverwachte doorzichten ontstaan.
Vormen van duurzaamheid
Alle woningen in het complex zijn gasloos en energieneutraal. Vanuit het streven naar duurzaamheid zijn verder zonnepanelen (op het dak), driedubbel glas, kierdichting, gebalanceerde ventilatiesystemen met warmteterugwinning (WTW) en goede isolatie toegepast. Ook de duurzame baksteengevels dragen bij aan deze ambities. Verder zijn verharde oppervlaktes zoveel mogelijk vermeden en zijn grote overstekken mee ontworpen.
Door de ruimtelijke organisatie, de clustering en de plaatsing in het landschap versterkt het project de sociale interactie tussen de bewoners, maar ook met de buurt. De sprongen in de gevel bieden aan de parkzijde privacy en in de hoven beschutte plekken. De ruimtelijke configuratie nodigt uit tot het op ongedwongen wijze contact leggen. De woningplattegronden zijn met diverse uitbreidingsopties flexibel in te delen en daarmee toekomst- en rolstoelbestendig. De verdiepingshoogte van de begane grond is 3,5 meter.
Apart Together biedt zo de kans op een sociaal netwerk voor oudere mensen die daardoor langer zelfstandig kunnen wonen. Het project is daarmee ook sociaal duurzaam.
Ornament
Ornamentiek en plasticiteit spelen een belangrijke rol bij de tactiele metselwerkgevels, die exact op patroonmaat zijn uitgezet. Het hele project staat daarmee exact op steenpatroonmaat. De gebruikte, geelbruine wasserstrich baksteen (Deppe) sluit nauwkeurig op de kleurstelling van de omliggende, deels bestaande bebouwing. Verder zijn ook nestkasten en geglazuurde tegels in het patroon opgenomen. Ook de glashekken volgen het steenpatroon. De kopergroene daklijsten en hemelwaterafvoeren sluiten aan bij de geglazuurde groene tegels die in het gevelpatroon verwerkt zijn.