Villa Bos

EDGE Amsterdam West

Isala Meppel

Villa Bos

EDGE Amsterdam West

Isala Meppel

Dutch Daylight Award 2022 naar Villa Bos en EDGE Amsterdam West

24 november 2022, 11:03

Woensdagmiddag zijn in het Co-Creation Centre op de campus van de TU Delft de winnaars bekend gemaakt van de Dutch Daylight Award 2022. In de categorie < 1000 m² ging de prijs naar Villa Bos, ontworpen door Huibers van Weelden Architecten. In de categorie > 1000 m² ging de prijs naar EDGE Amsterdam West, ontworpen door de Architekten Cie. In diezelfde categorie was er een eervolle vermelding voor Isala Meppel, ontworpen door Vakwerk Architecten.

De allerbeste toepassingen van daglicht in architectuur. Die wil Stichting Dutch Daylight met zijn tweejaarlijkse prijs een podium bieden. Uit in totaal zeven nominaties zijn door een brede, multidisciplinaire jury twee winnaars en een eervolle vermelding geselecteerd. Tijdens de feestelijke bijeenkomst woensdagmiddag maakte Marcel Bilow, juryvoorzitter en professor aan de TU Delft, de uitslag bekend. Hieronder integraal de overwegingen van de jury.

Winnaar in de categorie < 1000 m²

Villa Bos
Huibers van Weelden Architecten

Het is een kunst om op precies de juiste plekken openingen te maken voor daglicht en uitzicht. Huibers van Weelden Architecten beheerst die kunst als geen ander, ziet de jury. De woning in Rhenen die het bureau heeft ontworpen, zet naar de doorgaande weg als het ware een pokerface op. Daar presenteert het zich als een geabstraheerd klassiek huis met een zadeldak en deur in het midden. Dat zadeldak was een voorwaarde die de gemeente aan het huis stelde. Bij binnenkomst ervaar je echter direct dat dit allesbehalve een klassiek huis is.

De letterlijke en figuurlijke kern van het huis wordt gevormd door daglicht, dat van boven binnenvalt, en waarvoor het midden van het huis als het ware uitgehold is. Na binnenkomst loop je naar het daglicht toe, maar om naar de woonkamer erachter te komen, dien je óm het daglicht heen te lopen, in een zijdelingse beweging die langs de garderobe en het toilet leidt. Zou je na binnenkomst rechtdoor lopen, dan loop je in het daglicht de trap af naar de benedenverdieping.

Van het daklicht, dat de kern van het huis van daglicht voorziet, is geen kozijn te zien. Het is een abstract kader dat de blik naar de lucht leidt. Bij het ontwerp van dit dakraam hadden we bewoners de kunst van James Turrell in gedachten en de ervaring heeft er zeker wat van weg. De vide onder het daklicht heeft een donkere, houten bekleding gekregen en die maakt het ruim binnenvallend daglicht in deze ruimte tactiel, tastbaar. Daglicht is hier als het ware een materiaal binnen de architectuur van het huis geworden.

Via de route om de vide heen kom je in de brede woonkamer met even breed terras erachter, en daar opent zich een wijd uitzicht over de Rijn. Het is een uitzicht in breedbeeld, in een rechthoekig kader. Na de verwondering van de vide is dit een wow. Met nagenoeg geen belemmeringen kijk je hier uit over de langs stromende rivier en haar groene oevers. En ook hier is het kader weer uiterst zorgvuldig ontworpen: van de buren is niets te zien en in de zomer valt het daglicht precies niet op de glazen pui achter het terras. En ook hier is de detaillering minimalistisch met kaderloze glazen vlakken.

Het volume van het huis heeft Huibers van Weelden Architecten opgespannen tussen de klassieke huisvorm aan de straat, aan de ene kant, en het rechthoekige kader richting het uitzicht op de rivier, aan de andere kant. Het schuine dak dat als gevolg hiervan is ontstaan, is in de woonkamer vertaald in een bijna even schuin lopend plafond en dat levert in die ruimte een unieke ervaring op. Aan de ene kant wijst het dak naar het binnenvallend daglicht in de kern van het huis, aan de andere kant wijst het dak naar het uitzicht. En van het uitzicht kun je beter genieten als je daglicht in je rug hebt, dat vermindert namelijk weer het contrast.

In het ontwerp van deze woning is de beleving van het hart van de woning en het brede uitzicht over de rivier niet los te zien van de beleving van daglicht. Met elkaar vormt het een subliem en poëtisch geheel.

https://youtu.be/aXMfk4Imb-o

Winnaar in de categorie > 1000 m²

EDGE Amsterdam West
de Architekten Cie.

De ingang is klein gehouden, onder een stalen boomconstructie met een achthoekige glazen dak. Het geeft nog niets prijs van wat er binnen is gebeurd. Maar ga je naar binnen, langs de balie, dan opent zich een nieuwe wereld. Wow! Een gigantisch atrium, een ruimte vol daglicht, met een diameter van 75 meter en een prachtig uitgewerkte stalen dakconstructie, en beneden veel groen en centraal een paviljoen. Alle verdiepingen rond het atrium openen zich er naartoe met glazen puien, trappen en grote balkons.

Echt goed eten en drinken herken je aan de nasmaak. Van echt goed eten en drinken is de smaak niet vluchtig, nee, daarvan verdiept de smaak zich alleen maar. Zo is het ook bij EDGE Amsterdam West ontworpen door de Architekten Cie. Na de wow van de eerste indruk ontdek je dat de introductie van de enorme koepel in het hart van dit gebouw een meesterzet is geweest en dat dit vervolgens ook met groot vakmanschap is uitgewerkt. Met deze koepel kon dit toch donkere en gesloten gemeentelijk monument uit de jaren ‘70 aan de binnenzijde echt geopend worden en getransformeerd worden tot een eigentijdse kantooromgeving.

Het atrium is daarbij goed uitgewerkt. Dat begint bij het dak, dat een eigenzinnig patroon heeft gekregen en dat is ontworpen door constructeur Arjan Habraken, en waar je – net als de (wolken)lucht erboven – naar kunt blijven kijken. Vierkanten, driehoeken, achthoeken; ze zitten er allemaal in. En het dak is tegelijkertijd ook gewoon het dak gebleven, er hangt niks aan, de verlichting is langs de randen ervan opgelost.

Door de daglichtfilter en klimaatbuffer die het atrium vormt, was het mogelijk om de gevels eraan bijna geheel te verglazen. Daarbij heeft de Architekten Cie. zowel bovenin als onderin grote terrassen ontworpen en worden de verdiepingen ontsloten via vier grote trappenhuizen die in het atrium staan. Naar de juiste verdieping, even wat koffie of een broodje halen… dan neem je liever de trap dan de lift. En loop je dus weer even in daglicht.

De vloervelden van het oorspronkelijke gebouw waren met een diepte van zo’n dertig meter erg diep. Te diep, vond de Architekten Cie. Daarom is er nog vrij laat in het proces voor gekozen om de kernen met toiletten uit die vloeren te halen en in plaats daarvan lichtkokers te maken. De jury is hier ook erg enthousiast over. Zo ervaren meer werknemers hier daglicht en is er op de vloeren een variatie aan daglicht; dat komt nu binnen via de gevels, via de lichtkokers en via het atrium. Ook introduceren de achter elkaar gelegen lichtkokers interessante diagonale zichtlijnen over de vloeren. De jury maakt wel de kanttekening dat met name de bovenste twee, drie verdiepingen van het daglicht via de lichtkokers profiteren. Voor de verdiepingen eronder zal dit wel minder zijn.

De grote bakstenen gevelvlakken aan de buitenzijde van het gebouw moesten vanwege de monumentale waarde van het gebouw behouden blijven. De erkers ertussen zijn door de Architekten Cie. wel vernieuwd en zijn nu niet alleen scherper gedetailleerd maar brengen ook meer daglicht binnen. Op de bovenste verdieping van het gebouw, die voorheen gereserveerd was voor installaties, kon het architectenbureau daarbij nog wat extra’s doen: daar zijn de bakstenen vlakken vervangen door glazen bakstenen – een materiaal dat in de jaren ‘70 ook veel werd toegepast. Dat levert op de bovenste verdieping een interessante afwisseling van helder en diffuus daglicht op.

In een traditionele kantooromgeving heb je een vaste werkplek en ontmoet je elkaar als je koffie of thee haalt in het keukentje op de werkvloer. Edge Amsterdam West biedt een totaal andere omgeving. Want wat voor werk je ook doet, of je een lange dag hebt vol (Teams)overleggen, je kunt altijd even het spectaculaire atrium in, van het daglicht genieten, en ook daar werken. Iedereen die hier werkt kan hier 365 dagen per jaar – wat voor weer het buiten ook is – even ‘douchen’ in daglicht, stelt de jury. Iedereen heeft de kans om hier ten volle van het daglicht te genieten. Geweldig!

https://youtu.be/XpLKSR8SjUE

Eervolle vermelding in de categorie > 1000 m²

Isala Meppel
Vakwerk Architecten

Dit is de nieuwe standaard als het om healing environments in ziekenhuizen gaat, stelt de jury. Healing environments draaien om de reductie van stress. Dat patiënten autonomie ervaren is daarin bijvoorbeeld cruciaal. Maar daglicht is ook heel belangrijk, net als uitzicht op groen. Dit ziekenhuis laat zien hoe deze aspecten vakkundig geïntegreerd kunnen worden, in een omgeving met echt zo kort mogelijke looplijnen. Vakwerk Architecten heeft hier alle touwtjes stevig in handen gehad, ziet de jury. Er is in Meppel een zeer coherente zorgomgeving ontworpen met een hoogstaande ruimtelijke kwaliteit.

Dat begint al bij de hoofdingang, waar daglicht van verschillende kanten binnenvalt, er verschillende routes verder het ziekenhuis in leiden, maar ook direct de mogelijkheid is om in het restaurant wat te eten en te drinken, zelfs op het terras buiten. De routes, het ziekenhuis in, leiden naar wachtruimtes die steeds aan de gevel liggen. Een groot deel van de behandelingen gebeurt ook bij daglicht, net als de operaties, wat uniek is. Vervolgens is het herstel na een ingreep ook weer bij daglicht, al dan niet in een eigen kamer op de hoger gelegen verdiepingen. Daarbij hebben de patiënten die hier het vaakst komen, dialysepatiënten, de plek met het mooiste uitzicht gekregen.

In een ziekenhuis ontkom je niet aan gangen. In Isala Meppel leiden die bijna altijd naar daglicht. Grote, ronde armaturen markeren in de gangen de kruispunten, dus de keuzemomenten. Zo ondersteunt daglicht en kunstlicht de oriëntatie in het gebouw. Afgeronde hoeken en warme materialen verzachten overal de medische uitstraling van het gebouw.

Het ziekenhuis ligt aan de rand van Meppel, aan de ecologische hoofdstructuur van het Weesdal. Dat is een groot cadeau voor het ziekenhuis, ziet de jury. Daardoor is bijna overal uitzicht over een prachtig landschap. Aan de zijde van de parkeerplaats zorgen hele brede, groene borders voor de noodzakelijke privacy en het uitzicht. De afwerking van de basis van het ziekenhuis met een groendak zorgt ervoor dat ook vanuit de kamers op de verdiepingen er enkel groen te zien is. In de gevelafwerking speelt daglicht trouwens ook nog een rol. De steeds wisselend gevouwen stalen gevel zorgt in de zon voor steeds wisselende glinsteringen en schaduwen.

De manier waarop daglicht in Isala Meppel ingezet is om een healing environment te creëren is niet nieuw, maar de jury is zeer onder de indruk van de hoogstaande en coherente kwaliteit die Vakwerk Architecten gerealiseerd heeft. Overal zijn prettige ruimtes gerealiseerd en wordt daglicht op een genereuze manier binnengebracht. Volgens de jury is dit de nieuwe standaard als het om healing environments in ziekenhuizen gaat en verdient het project daarom een eervolle vermelding.

https://www.youtube.com/watch?v=JE3jwQ_rpHU

Jury
De jury van de Dutch Daylight Award 2022 bestond uit Marcel Bilow (professor aan de TU Delft, juryvoorzitter), Paul van Bergen (bouwfysicus en directeur DGMR), Mathijs Sommeijer (lichtontwerper bij Royal HaskoningDHV), Juliette Van Duijnhoven (assistent professor bij de Building Lighting Group, onderdeel van de TU Eindhoven), Maarten van Bremen (architect en partner van GroupA), Sander Mirck (architect en partner van Mirck Architecture), Michiel van Raaij (hoofdredacteur van Architectenweb). Verder waren Jan Jaap Hofstra (Solarlux) en Roel Bloemberg (Lamilux) als hoofdsponsoren aangesloten.

Architectenweb is mediapartner van de Dutch Daylight Award 2022

Trefwoorden

edge amsterdam west isala meppel huibers van weelden architecten de architekten cie. villa bos stichting dutch daylight vakwerk architecten dutch daylight award

1	Koschuch Architects ontwerpt woontoren in Haarlem Schalkwijk woensdag, 6 december
2	3XN ontwerpt luxe woongebouw aan Derde Haven in Scheveningen vrijdag, 8 december
3	MIX architectuur ontwerpt blok met woningen en supermarkten in Crooswijk woensdag, 6 december
4	Tien Nederlandse bureaus vallen in de prijzen bij Archello Awards maandag, 4 december
5	AM gaat Ritmeesterlocatie in Veenendaal herontwikkelen maandag, 4 december

Gerelateerde nieuwsberichten

Maarten van Bremen volgt Lars Courage op als voorzitter Stichting Dutch Daylight

15 mei

AM gaat Ritmeesterlocatie in Veenendaal herontwikkelen

4 december

Prijsuitreiking Dutch Daylight Award op bijzondere locatie

27 oktober 2022

Genomineerden Dutch Daylight Award 2022 bekend

9 september 2022

Inschrijving Dutch Daylight Award 2022 geopend

9 mei 2022

Een particuliere villa en metrostations winnen Dutch Daylight Award

22 juni 2021

Acht genomineerden voor Dutch Daylight Award 2020

19 oktober 2020

Dutch Daylight Award 2018 gaat naar ‘Museum Voorlinden’ en ‘Woonhuis met Bed & Breakfast’

4 oktober 2018

Nominaties Dutch Daylight Award 2018 bekend

4 september 2018

De Prijzen Amsterdam naar Groenmarkt en EDGE Amsterdam West

9 december 2022

Schetsontwerp nieuwbouw Bravis ziekenhuis Roosendaal gepresenteerd

10 maart

EDGE Stadium Amsterdam na twee jaar opgeleverd

6 april

Uitreiking Dutch Daylight Award 2020/21 op de langste dag

7 juni 2021

Inschrijving Dutch Daylight Award 2018 geopend

15 maart 2018

Toon alles

Gerelateerde podcasts

Special rond daglicht in de architectuur

16 december 2021

Andere nieuwsberichten

Abe Bonnema Architectuurprijs 2023 toegekend aan de Kunstwerf

8 december, 5:15

De Abe Bonnema Architectuurprijs 2023 is toegekend aan de Kunstwerf in Groningen. De prijs, waaraan een geldbedrag van 50.000 euro, is vrijdagmiddag overhandigd aan de architecten van het project, Ard de Vries en Donna van Milligen Bielke.

Veertigjarig oeuvre Mecanoo centraal in monografie

8 december, 2:41

Vrijdag wordt officieel een monografie van Mecanoo gepresenteerd. Het boek Mecanoo People Place Purpose Poetry biedt een overzicht van het oeuvre dat het bureau in de afgelopen veertig jaar ontwierp.

Anterieure overeenkomst BuitenStad Hoorn ondertekend

8 december, 11:30

SVP Architectuur en Stedenbouw heeft in samenwerking met Copijn landschapsarchitecten het stedenbouwkundig plan opgesteld voor BuitenStad, een nieuw te verrijzen woonwijk in Hoorn.

3XN ontwerpt luxe woongebouw aan Derde Haven in Scheveningen

8 december, 10:38

De ontwikkelaars VORM en MRP en het Deense architectenbureau 3XN hebben het ontwerp gepresenteerd voor een gebouw met luxe appartementen op het vroegere Norfolkterrein in Scheveningen.

Provincie Zuid-Holland: 29.000 woningen erbij door optoppen

8 december, 3:26

De provincie Zuid-Holland gaat in de zoektocht naar de schaarse ruimte om huizen te bouwen nadrukkelijk kijken naar al bestaande woningen.

Rotterdam onderzoekt mogelijke fraude bij renovatie Boijmans en De Doelen

8 december, 1:12

Ook is er vooruitlopend op dat onderzoek een ambtenaar geschorst, meldt een woordvoerder van de gemeente.

Overijssel dreigt te stoppen met PPLG als Rijk niet betaalt

8 december, 12:03

De provincie Overijssel dreigt te stoppen met de uitvoering van het Provinciaal Programma Landelijk Gebied als de rijksoverheid geen geld hiervoor beschikbaar stelt.