DDS+ en Bogdan & Van Broeck – NovaCity in Anderlecht, Brussel, in opdracht van citydev.brussels

Mei Architects & Planners – Kabeldistrict Delft

Binst Architects – Citycampus Gryson in Anderlecht, Brussel, in opdracht van citydev.brussels

Delva Landscape Architecture & Urbanism / Studioninedots – De Caai in Eindhoven

Office Kersten Geers David Van Severen – The Brussels Beer Project

Delva, gemeente Rotterdam en Havenbedrijf Rotterdam – Ruimtelijk raamwerk M4H

BC architects & studies en Jasper Poesen – Inpassing betoncentrale in Brussel

Rijnboutt – Transformatie Drakaterrein, onderdeel van het Hamerkwartier, in Amsterdam

Architectenweb symposium: werken én wonen in de maakstad

29 augustus 2022, 11:00

Hoe kunnen we maakbedrijven de verdichtende stad intrekken en er behouden? Hoe kunnen we werken én wonen op buurtniveau en blokniveau nu werkelijk op inspirerende wijze combineren? Op maandagmiddag 26 september 2022 organiseert Architectenweb een symposium rond de maakstad, in samenwerking met de supervisoren van Schieoevers Noord in Delft (Albert Herder, Hilde Blank en Floris van der Zee) en Pakhuis de Zwijger.

Bij de verdichting van onze steden is steeds dezelfde beweging te zien: op voormalige haven- en bedrijventerreinen komen veel nieuwe woningen, soms ook wel kantoren, maar verdwijnen de maakbedrijven in dit transformatieproces. Zo ontstaat steeds weer een te eenzijdige stad met veel dure appartementen en enkel werkgelegenheid in de dienstensector. Maar onze maatschappij is veel diverser. Onze steden zouden diezelfde diversiteit moeten weerspiegelen – wonen voor iedereen en werk in alle sectoren.

Het is in Nederland nog vrijwel nergens gelukt om de huisvesting van maakbedrijven succesvol te combineren met een hoogstedelijk woonprogramma. Wel zijn nu in alle grote steden initiatieven gaande om dit te realiseren. Het gaat om gebieden als het Hamerkwartier in Amsterdam, M4H in Rotterdam, de Binckhorst in Den Haag, de Merwedekanaalzone in Utrecht, het Campinaterrein in Eindhoven en Schieoevers Noord in Delft.

Schieoevers Noord maakt nadrukkelijk onderdeel uit van deze tendens en is een interessante case. Als bedrijventerrein functioneert het nu nog goed. Toch heeft de gemeente Delft de ambitie om het gebied te transformeren tot een intensiever gebruikt stadsdeel, een Maakstad aan de Schie, waarin zowel veel nieuwe woningen (zo’n 7.700) als nieuwe werkgelegenheid (zo’n 5.500 banen) worden toegevoegd. Deze ambitie draagt bij aan de totale ambitie van de stad om tot 2040 circa 15.000 nieuwe woningen en 10.000 nieuwe banen te realiseren.

Een van de vragen die hier speelt is hoe werken én wonen werkelijk te combineren op buurtniveau of zelfs blokniveau? “De scheiding van functies zit zo diep ingesleten in ons denken over de stad, dat we er maar niet van los weten te komen”, schetst architect Albert Herder (Studioninedots). Herder is samen met Hilde Blank (BVR) en Floris van der Zee (BURA urbanism) supervisor van Schieoevers Noord. Herder: “Rond deze opgave willen we op dit symposium in Pakhuis de Zwijger echt één of twee doorbraken forceren.”

Een aantal vragen die deze middag aan de orde zullen komen:

Op welke schaal wordt nu naar menging gezocht? Op het niveau van het bouwblok, het gebouw of alleen in de plinten? Of moet wonen en werken gezoneerd worden in de wijk?
Welke strategieën worden nu al toegepast om goedkope bedrijfsruimten op lange termijn aan te kunnen bieden? Aan wat voor beheerssystemen kunnen we dan denken?
Hoe wordt omgegaan met geluidsoverlast van bedrijven naar woningen. Hoe wordt voorkomen dat bedrijven of bewoners uit de plannen worden geduwd?
Hoe is de openbare ruimte in en rond de maakstad georganiseerd?
Welke kansen liggen er nog meer? Welke voorzieningen kunnen de combinatie van wonen en werken aanvullen?

“We willen voorbij de gelikte beelden kijken naar de sturende principes achter de plannen. Daarom gaan we de gebruikelijke impressies en renders zoveel als mogelijk niet laten zien deze middag. De sprekers worden vooral uitgedaagd hun ervaringen, inzichten, vondsten te delen”, vertelt Herder. “Zo willen we echt tot de kern van de opgave komen en die ook oplossen. Samen met de aanwezigen in de zaal willen we aan het eind van de middag tot tien principes komen: 10 instrumenten voor het aantrekken en behouden van maakpartijen in de verdichtende stad.”

13:00u-13:30u – Inloop

13:30u-13:50u – Introductie
Welkom door hoofdredacteur Michiel van Raaij (Architectenweb) en programmadirecteur Fidan Bulut (Schieoevers Delft), en schets van de opgave door architect Albert Herder (Studioninedots).

13:50u-14:25u – Drie pitches en panelgesprek met twee ondernemers en een onderwijzer
Ondernemer Gideon Hein (Deep, Hamerkwartier Amsterdam), ondernemer Nils Eekhout (Octatube, Schieoevers Delft) en onderwijsdeskundige Ank Wijnands (Techcampus Hamerkwartier Amsterdam).

14:25u-15:00u – Drie pitches en panelgesprek met drie ontwikkelaars
Ontwikkelaar Olga Wagenaar (Amvest), ontwikkelaar Esther Agricola (BPD) en ontwikkelaar Martijn Bakker (Lingotto).

15:00-15:30u – Pauze

15:30u-16:10u – Lezing over de maakstad
Architect, stadsbouwmeester en supervisor Kristiaan Borret gaat in op zijn ervaringen met het realiseren van de maakstad in Antwerpen, Brussel en Amsterdam.

16:10u-16:40u – Drie pitches en panelgesprek met een architect, een stedenbouwer en een planoloog
Architect Robert Winkel (Mei Architects & Planners – Kabeldistrict in Delft), stedenbouwer Bernardina Borra (The Spontanious City International) en planoloog Walter de Vries (gemeente Rotterdam – M4H).

16:40u-17:00u – Formulering van 10 instrumenten voor de maakstad
Hoofdredacteur Michiel van Raaij (Architectenweb) en stedenbouwer Floris van der Zee (BURA) formuleren samen met de sprekers en de zaal de 10 enablers voor de maakstad. Hoe kunnen we maakpartijen op de lange termijn de verdichtende stad in trekken en daarvoor behouden.

17:00u-18:00u - Netwerkborrel

De middag wordt gemodereerd door JaapJan Berg (Bergplaats). Samen met stedenbouwer Hilde Blank (BVR) vat hij ieder panelgesprek samen.

Aanmelden via de website van Pakhuis de Zwijger

Architectenweb Partnernetwerk
Vanuit het Architectenweb Partnernetwerk worden door het jaar heen verschillende symposia georganiseerd, steeds rond een ander actueel thema. Eerder zijn bijvoorbeeld symposia georganiseerd rond ontwerpen in virtual reality, het nieuwe hybride stadsblok en gestapeld bouwen in hout. Voor deze editie is de samenwerking met de gemeente Delft en Pakhuis de Zwijger aangegaan.

Voor architecten, stedenbouwkundigen, ontwikkelaars, adviseurs en andere stadsmakers zijn de symposia gratis toegankelijk (professionals, studenten en docenten). Wat de maakindustrie betreft zijn de evenementen exclusief toegankelijk voor de Partners van Architectenweb. Leveranciers in de bouw die de netwerkevenementen graag willen bijwonen, maar nog geen Partner zijn van Architectenweb, adviseren wij contact met ons op te nemen.

Trefwoorden

symposium eindhoven ank wijnands fidan bulut maakbedrijven architectenweb bvr pakhuis de zwijger studioninedots maakstad bernardina borra delft floris van der zee campinaterrein rotterdam techcampus hamerkwartier walter de vries mei architects & planners esther agricola the spontanious city international hamerkwartier amvest deep nils eekhout kristiaan borret bura urbanism schieoevers makers robert winkel octatube martijn bakker olga wagenaar jaapjan berg gideon hein lingotto mei architects and planners den haag m4h bpd hilde blank albert herder gemeente rotterdam maakindustrie binckhorst amsterdam

1	Na renovatie en verduurzaming heeft Aquarium van Artis zijn helderheid terug donderdag, 25 september
2	Bouw Daniel den Hoedbrug tussen Erasmus MC en Little C van start woensdag, 24 september
3	Architectenweb symposium: klein maar fijn wonen? donderdag, 25 september
4	Leren van Almere dinsdag, 23 september
5	Bekijk de beste architectuurfilms tijdens Architectenweb Best Of AFFR 2025! dinsdag, 23 september