Prins Clausbrug in Dordrecht officieel geopend

30 november 2021, 14:46

Een beweegbare fiets- en voetgangersbrug tussen de woonwijk Stadswerven en de binnenstad van Dordrecht is onlangs officieel geopend. De sculpturale en technisch bijzondere Prins Clausbrug is ontworpen door René van Zuuk Architekten in samenwerking met ABT en Ingenieursbureau Boorsma.

Met het gezamenlijke ontwerp wonnen René van Zuuk, ABT en Ingenieursbureau Boorsma de Open Oproep die de gemeente Dordrecht in samenwerking met Architectuur Lokaal in 2014 organiseerde. In totaal ontving de organisatie 127 inzendingen; het winnende ontwerp behoorde tot de vijf voorstellen die mochten worden uitgewerkt.

Diagonaal
Het ontwerp van René van Zuuk onderscheidde zich op een belangrijk stedenbouwkundig punt. De architect wilde de fiets-voetgangersbrug niet recht over het Wantij plaatsen, maar diagonaal. Dit zorgde voor een vloeiende aansluiting van het fietspad vanuit Stadswerven op het Noorderhoofd aan de zijde van de oude binnenstad.

Een haaks op de oevers geplaatste brug zou weliswaar een kortere overspanning hebben gecreëerd, maar de brug was dan naast de hoofdroute aangeland, op een steeg ten oosten van het Noorderhoofd, legt René van Zuuk uit. De keuze voor een diagonale plaatsing had, in combinatie met de eisen in de uitvraag, wel consequenties voor de technische uitwerking.

Eisen
De gemeente Dordrecht wenste een minimale voetafdruk in het water en een onbeperkte doorvaarthoogte. Daarnaast moest de brug gebalanceerd zijn en was een klapbrug of een draaibrug niet toegestaan. Het ontwerpteam streepte de brugtypen weg die door deze eisen afvielen en kwam uit op een basculebrug, maar zonder basculekelder – die een te grote voetafdruk in het water zou betekenen.

“Een basculebrug zonder kelder was een uitdaging omdat de brug slechts 5 meter boven het water zou komen te liggen”, vertelt het ontwerpteam. “Bij een basculebrug zit het contragewicht direct aan de liggers die ook het wegdek dragen. Het wegdek zit voor het draaipunt en het contragewicht zit achter het draaipunt, samen zijn deze in evenwicht.”

“Door de diagonale plaatsing heeft de Prins Clausbrug een overspanning van bijna 50 meter. Normaal steekt de ligger voor het contragewicht van een bascule brug 25% van de lengte van het wegdek aan de andere kant van het scharnier uit”, gaat het team verder. “Dat zou bij de Prins Clausbrug 12,5 meter moeten zijn, maar met een brughoogte van 5 meter plonst dan bij opening het contragewicht 7,5 meter in het water, hetgeen niet acceptabel is.”

Ballastmast
Een kortere arm zou leiden tot een dermate zwaar en groot contragewicht, dat dit ook onuitvoerbaar werd. Het ontwerpteam bedacht een niet eerder toegepast constructieprincipe: een basculebrug met een rechtopstaande scharnierende ballastmast die met een pendelstaaf overeind wordt gehouden.

In deze constructie kan door het verlengen van de mast kan een onbeperkte hoeveelheid ballast worden geplaatst, legt het team uit. Door deze draaibare ballastmast is het openen en sluiten van de brug een bijzonder gezicht, waarbij de mast eerst voorover buigt en daarna weer terugkomt.

Slank en vloeiend
De brug is in totaal 141 meter lang en bestaat uit twee stalen aanbruggen en een beweegbaar deel (de val) van bijna 50 meter lang. De draagconstructie bevindt zich in het midden van het brugdek, waardoor het bouwwerk ondanks de forse overspanning slank oogt. De hoofdligger is deels boven het brugdek gehouden, wat meteen een scheiding tussen het voetgangers- en fietsersdeel creëert.

Ook de aanbruggen hebben een slank aanzicht en een vloeiende vorm. Aanbrug oost beweegt met twee brugdelen rond de kelderpijler tot één dek aan het uiteinde van de brug. De fietsers en voetgangers die de brug passeren worden aan weerszijden om de ballastmast en pendelstaaf heen geleid.

Omdat de fundering geen ballastkist hoeft te bergen heeft het ontwerpteam deze als een uitwaaierende sokkel, slank oprijzend uit het water, kunnen vormgeven. De zes draaipunten van de bewegende delen heeft het team geheel weggewerkt onder kappen die samenvloeien met de aansluitende constructiedelen.

Geïntegreerd in de leuning verlicht de straatverlichting het gehele wegdek. De constructie zelf wordt verlicht vanaf de zijkant, zodat de brug op regionaal niveau goed zichtbaar is, maar in de stad minder opvalt, legt René van Zuuk uit. De antracietkleur van de brug sluit aan bij de kleur van andere bruggen in de stad. Het contragewicht, de pendel en de liggers, wijken af met een lichtgrijze kleur.

Bindend ontwerp
Na het winnen van de prijsvraag hebben René van Zuuk Architekten, ABT en Boorsma het ontwerp zover uitgewerkt, dat er een bindend architectonisch DO gemaakt kon worden, vertelt de architect. De aannemer mocht van het gemaakte 3D model slecht 5 mm af wijken. Dit ontwerp is aanbesteed.

In 2018 gunde gemeente Dordrecht het constructief ontwerp en de uitvoering van de Prins Clausbrug aan bouwcombinatie Dura Vermeer en Hillebrand. Iv-Infra werkte in opdracht van deze bouwcombinatie het referentieontwerp uit tot een integraal definitief ontwerp en uitvoeringsontwerp.

Toen de gemeente begin 2017 startte met de selectie van een aannemer, was de verwachting nog dat de brug in 2018 zou kunnen worden geopend. Uiteindelijk is de brug vorige maand officieel in gebruik genomen. Van de prijsvraagcombinatie is alleen René van Zuuk Architekten gedurende het hele proces betrokken geweest.

Trefwoorden

brug stadswerven dordrecht infrastructuur rene van zuuk architekten ingenieursbureau boorsma abt prins clausbrug

1	Realisatie woongebouw Atlas I naast Essalammoskee in Rotterdam-Zuid gestart woensdag, 10 december
2	Architecten tonen voorstellen voor woningbouw in tussenruimtes Wallengebied donderdag, 11 december
3	Kollhoff & Pols realiseert 58 woningen in monumentale panden Den Haag dinsdag, 9 december
4	Pixelgevel van MVRDV versterkt uitstraling modulaire woontorens in Singapore maandag, 8 december
5	Gebouwen niet slopen, maar langzaam laten rijpen donderdag, 11 december

Gerelateerde nieuwsberichten

Twee bruggen en een app voor Almere van René van Zuuk Architekten

14 februari 2023

Rondje Weerwater in Almere geopend en bijpassende app gelanceerd

6 juli 2023

Woontoren Cunabula naast Thialfstadion bereikt finish

7 oktober

Ipv Delft ontwerpt alle kunstwerken voor nieuw knooppunt Brussel

3 januari 2023

Een Meccano-doos voor de bouw van de Almeerse fiets- en voetgangersbruggen

28 mei

Arons en Gelauff ontwerpt 52 woningen op Admiraalsplein Dordrecht

15 februari 2024

René van Zuuk ontwerpt gebogen woongebouw voor Hilversumse binnenstad

8 september

Zuidelijke stationsentree met fietsenstalling Dordrecht geopend

17 december 2024

Ontwerp Dordtse Prins Clausbrug wordt uitgevoerd

14 februari 2017

Video: schaarconstructie Prins Clausbrug Dordrecht

4 september 2015

René van Zuuk wint Open Oproep Prins Clausbrug

3 juli 2015

Woontoren voor topsporters naast Thialf krijgt goudkleurige gevel

30 juni 2021

Appartementengebouw De Prins heeft geplooide bovenzijde

14 januari 2020

Duurzame bruggen voor Floriadeterrein als onderdeel ‘Bruggencampus’

24 september 2019

Lastige kavel resulteert in markante toren

15 februari 2018

Van Zuuk ontwerpt twee verwante bruggen voor Blauwe As

15 september 2017

René van Zuuk ontwerpt evenementenpaviljoen

6 juli 2017

Van Zuuk realiseert uit EPS gesneden folly

21 juni 2016

Van Zuuks pier in het Weerwater opgeleverd

8 juni 2015

Spirituele ruimte voor Almere

1 oktober 2014

Bedieningsgebouw met extra uitzichtpunt

3 december 2013

Na-Druk-Geluk-Brug biedt een uitkijkpunt

25 september 2013

Verdraaide 'tweelingen' voor sportcomplex Leiden

21 maart 2013

Opening Bergwijkbrug in Merelbeke met bijzondere constructie

21 december 2021

Video: het sierlijk bewegen van de Prins Clausbrug in Dordrecht

2 juni 2022

Woningbouwproject in Lelystad met gevarieerde gevelplastiek

5 september 2022

Winnaars Nationale Staalprijs 2022 bekend

6 oktober 2022

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Faculteit ITC Universiteit Twente onderscheiden met Abe Bonnema Architectuurprijs 2025

12 december, 5:30

Vrijdag ontving Civic Architects de prijs en het bijbehorend geldbedrag van 50.000 euro uit handen van Ed Nijpels, voorzitter van de ir. Abe Bonnema Stichting.

MVRDV werkt aan renovatie boeddhistisch klooster in Franse Dordogne

12 december, 11:37

Naar ontwerp van MVRDV en het plaatselijke architectenbureau MoonWalkLocal ondergaat het boeddhistische klooster Plum Village in de Franse Dordogne een grote renovatie.

Studio for New Realities ontwerpt twee woongebouwen in District U

12 december, 10:00

De transformatie van het voormalige Unilever-terrein in Vlaardingen gaat een nieuwe fase in nu gestart is met de bouw van de eerste woningbouwprojecten.

Wanden uit leemsteen verbinden woning met Limburgs landschap

12 december, 9:00

In de landelijke omgeving van Weert, in het noorden van Limburg, heeft De Nieuwe Context een woning ontworpen waar wanden uit leemsteenblokken de verbinding tussen binnen en buiten manifest maken.

RIVM: verbeterde luchtkwaliteit leidde tot afname sterfte

12 december, 12:27

Een verbeterde luchtkwaliteit heeft ervoor gezorgd dat er tussen 1995 en 2019 een kwart minder mensen zijn overleden na dagen met verhoogde concentraties van luchtverontreinigende stoffen.

Zuid-Holland: met dubbel agrarisch ruimtegebruik stroom voor 700.000 huizen

12 december, 11:06

De provincie heeft laten uitzoeken waar de combinatie van landbouw en zonnepanelen in theorie mogelijk is.

Miljarden extra nodig voor aanleg landelijk waterstofnetwerk

11 december, 3:13

Volgens de Algemene Rekenkamer zijn de verwachte opstartverliezen meer dan drie keer zo hoog als het beschikbare subsidiebedrag van 750 miljoen euro.

Brussel wil snellere vergunningen voor elektriciteitsprojecten

11 december, 1:39

De Europese Commissie wil dat elektriciteitsnetwerken van lidstaten beter op elkaar aansluiten.

Zeeland stopt samenwerking met aannemers over aanpak Zeelandbrug

10 december, 1:56

Volgens de provincie heeft de aannemerscombinatie een kostenraming gepresenteerd die fors boven het eerder vastgestelde budget van 5,5 miljoen euro ligt.

Verbreding Betuwelijn in Duitsland duurt nog minstens tien jaar

10 december, 12:30

De bedoeling is dat er in Duitsland meer dan zeventig kilometer spoor bijkomt, elf stations worden omgebouwd en 47 viaducten en bruggen worden aangepast.

Ga naar het nieuws-archief