Zicht van achter uit de zaal

Zicht richting podium

Zicht vanaf het podium

Banken voor het koor

Axonometrie

Langsdoorsnede oud en nieuw

Nieuwe concertzaal in middeleeuwse Bijlokehospitaal Gent

24 september 2020, 15:17

Muziekcentrum de Bijloke heeft een nieuwe concertzaal, gevestigd in een indrukwekkende 13^e-eeuwse zaal van het voormalige Bijlokehospitaal. Het project vormt het hart van een breder masterplan, dat is ontwikkeld door DRDH Architects uit Londen.

In 1228 werd op weilanden bij Gent, de Bijlokemeersen, een ziekenhuis gesticht. Later is op het terrein ook de Bijlokeabdij gebouwd. Heden ten dage vormt het complex, dat bestaat uit een voormalige hospitaal-, abdij- en nutsgebouwen, een cultureel centrum. Onder meer de kunstacademie en het conservatorium van Gent, het Stadsmuseum Gent en Muziekcentrum De Bijloke vinden er onderdak.

De grote ziekenzaal, die tussen 1251 en 1255 werd gebouwd, dient nu als concertzaal en is sinds 2017 de thuisbasis van het Symfonieorkest Vlaanderen. De ambitie was om de concertzaal te vernieuwen naar een akoestische ruimte van internationaal kaliber. Het ontwerpteam, onder leiding van DRDH Architects, heeft daarbij gebruik gemaakt van de kwaliteiten van de ruimte ‘as found’.

De zaal bezat een indrukwekkende schaal en waardevolle historische elementen, maar niet de eigenschappen van een concertzaal, legt DRDH Architects uit. Een elektroakostisch systeem maakte tot nu toe de akoestiek acceptabel. Dit is niet meer nodig door de natuurlijke nagalmtijd te verhogen. Een reeks ingrepen heeft de ervaring voor zowel uitvoerenden als publiek verbeterd.

Ruimte
De belangrijkste ingreep was het verlagen van de zaalvloer met 1,2 meter. Dit heeft het volume van de zaal vergroot en zowel het podium als het zitgedeelte volledig toegankelijk gemaakt. De historische toegangsdeuren zijn daarbij in ere hersteld. DE grotere ruimte draagt bij aan een verbeterde akoestiek.

De lengte van de zaal is gevoelsmatig verkort door zowel het podium als de achterzijde van het zitgedeelte naar het midden te schuiven. Dit vergroot de intimiteit tussen publiek en artiesten; daarnaast heeft dit ruimte gecreëerd voor koorbanken achter het orkest, boven een eveneens nieuwe backstage.

Klankkast
De muren van het middeleeuwse gebouw waren in de loop der tijd licht naar buiten geweken onder het gewicht van de zware houten dakconstructie. Het geluid werd daardoor naar boven gekaatst, waar het – in de woorden van de architecten – in het dakgebinte verdwaalde. De geluidsreflectie is verbeterd door een nieuwe houten wand, die zowel het zitgedeelte als het podium omhult.

De omringende geprofileerde lambrisering van gerookt eiken gaat een dialoog aan met het dakgebinte en brengt de ruimte visueel in balans. Lambrisering, dakconstructie, tribune, podium en de houten vloer vormen samen een ruimte in de ruimte, die werkt als een klankkast van een instrument.

Masterplan
De vernieuwing van de concertzaal is de eerste fase ineen groter masterplan voor Muziekcentrum de Bijloke. In deze eerste fase is ook een garderobe in de voormalige kapel gerealiseerd. Zaal en kapel beslaan samen 1.150 m².

Tevens is een foyer en café in de voormalige noordelijke foyer gerealiseerd. Het interieur daarvan is vormgegeven in een samenwerking tussen ontwerpers Studio Helder en makerscollectief Onbetaalbaar uit Gent. Elemeneten uit de oude concertzaal zijn hergebruikt voor nieuwe meubelstukken.

Het masterplan, dat in totaal 2.700 m² beslaat, is ontwikkeld door DRDH Architects is samenwerking met Julian Harrap Architects, Arup Venue and Acoustics, ABT en RCR na een competitie in 2017. Het plan gaat uit van het bestaande ensemble van publieke ruimten met elke hun eigen karakter. Het project kan stapsgewijs worden verder ontwikkeld, in de loop der tijd en met verschillende partners, legt het architectenbureau uit.

Trefwoorden

belgië drdh architects herbestemming arup venue and acoustics leisure muziekcentrum de bijloke rcr akoestiek gent abt julian harrap architects concertzaal

1	Nudus en Sweco Architects presenteren stedenbouwkundig ontwerp voor mogelijke nieuwe campus ASML vrijdag, 16 mei
2	Een gevel uit treinramen voor een onderhoudsgebouw van NS dinsdag, 20 mei
3	Mecanoo presenteert ontwerp verbouwing Theater Hanzehof Zutphen maandag, 19 mei
4	Wenckebach – sociale woningbouw met toegevoegde kwaliteiten donderdag, 15 mei
5	Studio Hartzema presenteert plannen voor een nieuwe stad in Zeeland woensdag, 21 mei

Gerelateerde nieuwsberichten

Architecten presenteren visie Museum Arnhem

10 juni 2016

KCAP en Cityförster vernieuwen cultureel gebouw en district in Bratislava

17 augustus 2020

De Vereeniging weer open en feestelijk na renovatie (+video)

21 februari 2020

Eigen stek voor Concertgebouworkest officieel geopend

21 januari 2019

Renovatie en transformatie van Gentse patriciërswoning door Volt Architecten

27 maart 2023

Nieuw concertgebouw Jekaterinenburg door Zaha Hadid Architects

4 oktober 2018

Koningin opent vernieuwd Musis Arnhem

12 januari 2018

Elbphilharmonie wordt officieel geopend

11 januari 2017

Meer dan driehonderd woningen in nieuwe Gentse wijk Rinkkaai

22 november 2023

Nieuwe Elisabethzaal Antwerpen geopend

13 december 2016

Gent geeft groen licht aan bouw van nieuwe wijk Rinkkaai

8 februari 2024

Spelonkachtige concertzaal voor Poolse stad

8 februari 2016

Klassieke muziek in sneeuwwit concertgebouw

8 januari 2015

Sculpturale muziekzaal voor Bach

8 juli 2009

Bouwstart Instituut voor Nachtcultuur in Amsterdam naar ontwerp van XML

22 oktober 2024

51N4E en NU architectuuratelier tonen plan voor opwaardering park en Floraliënhal Gent

25 november 2020

De Harmonie in Antwerpen heeft zijn luister terug

13 december 2021

Wiegerinck en LOW ontwerpen gebouw Nobel I voor wetenschapspark Gent

9 maart 2022

Historie en verval Wintercircus Gent zichtbaar gelaten bij renovatie

9 november 2022

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Nominaties Amsterdamse Nieuwbouwprijs 2025 bekend

1 uur geleden

De finalisten zijn door een publieksjury geselecteerd uit 54 nieuwbouwprojecten die tussen augustus 2023 en augustus 2024 gereedkwamen in de hoofdstad.

Being en COD ontwikkelen vier woongebouwen aan Tolhuiskanaal in Amsterdam-Noord

Gisteren, 15:53

Het project ASTR bestaat uit vier gebouwen met in totaal 229 woningen, plus bedrijfsruimten. Het ontwerp van Office Winhov zoekt de aansluiting bij het industriële karakter van de omgeving; DELVA maakt het ontwerp voor een groene buitenruimte.

Studio Hartzema presenteert plannen voor een nieuwe stad in Zeeland

Gisteren, 13:56

De nieuwe stad, met een omvang van zo’n 180 hectare en zo’n 12.000 woningen, kenmerkt zich door een samengaan van natuur en stad in een ‘symbiotische relatie’. Stad aan het Sloe moet bijdragen aan een hernieuwde vitaliteit van Zeeland.

Team met Mecanoo en Inside Outside wint tender kavel 1A2 Sluisbuurt

Gisteren, 10:52

Het plan SunSet bestaat uit een blok met gevarieerde volumes, met twee geschakelde torens als middelpunt. Ook is er veel ruimte voor groen op en rond de gebouwen.

Rekenkamer: begroting verbouwing Binnenhof ‘onrealistisch laag’

2 uur geleden

Toenmalig minister Stef Blok van Wonen presenteerde het oorspronkelijk budget van 475 miljoen euro zonder dat er een ontwerp lag.

Kamer niet gerust op betaalbaarheid stadsverwarming in nieuwe wet

Gisteren, 11:36

Voor huishoudens is de mogelijkheid van hoge kosten momenteel reden om geen aansluiting op de lokale stadsverwarming te willen.

Nieuwe editie van de Architecten Wielerkoers

20 mei, 2:45

Architecten met een passie voor (interieur)architectuur én voor fietsen kunnen hun hart ophalen bij de derde editie van de Architecten Wielerkoers, op donderdag 4 september 2025.

Nieuwe Rotterdamse aanpak woningbouw: meer snelheid, minder regels en heldere keuzes

20 mei, 9:49

Met kortere procedures, minder regels en duidelijke kaders voor ontwikkelaars en bouwers wil Rotterdam sneller betaalbare woningen bouwen, zonder in te leveren op kwaliteit of duurzaamheid.