PUUUR BSH: architect als bouwmeester

20 juli 2017, 10:50

Een nauwe samenwerking tussen architect, toekomstige bewoners, bouwer en leveranciers heeft bij het onlangs opgeleverde woongebouw PUUUR BSH in Amsterdam-Noord een veel hogere kwaliteit opgeleverd dan in een traditioneel proces haalbaar was geweest, stelt Atelier PUUUR. De uitgebreide rol die het bureau in het ontwikkel-, ontwerp- en bouwproces speelde, heeft daarbij in tal van innovaties geresulteerd.

“Voor de prijs van een regulier woongebouw, 2.400 euro/m², is hier maatwerk geleverd in hoge kwaliteit”, vertelt architect Furkan Köse van Atelier PUUUR trots. De 32 woningen in het woongebouw, dat PUUUR BSH is genoemd, hebben verschillende groottes en hebben allemaal een eigen, unieke indeling.

Het was een intensief proces, geeft Köse toe, maar de samenwerking met de toekomstige bewoners, bouwer en leverancier ervoer hij als uitermate stimulerend. “Eigenlijk zou iedere architect een dergelijk proces eens mee moeten maken, een project vanaf initiatieffase tot laatste uitvoeringsdetail begeleiden, en overal medeverantwoordelijkheid voor dragen. Net als een bouwmeester dat vroeger was.”

Mede-opdrachtgeverschap
PUUUR BSH maakt onderdeel uit van een groot bouwblok op Buiksloterham in Amsterdam-Noord waarin zes woongebouwen zijn gerealiseerd in CPO of CPO-achtige constructies. Het woonblok wordt aan de zuidzijde afgesloten door BlackJack, aan de noordzijde door PUUUR BSH. Ertussen staan vier kleinere woongebouwen.

Bij PUUUR BSH spreekt Köse het liefst over mede-opdrachtgeverschap. Het initiatief voor het project lag bij Atelier PUUUR, maar Vink Bouw en de 32 bewoners waren mede-opdrachtgever. Die gezamenlijke verantwoordelijkheid gooide de traditionele verhoudingen helemaal om. “In plaats van dat je tegenover de aannemer aan tafel zit, zit je naast hem en bedenk je vanuit een gezamenlijke verantwoordelijkheid voor de bouwkosten de beste oplossingen.”

In tegenstelling tot ‘voodoo-architecten’, die een VO en DO ontwerpen en daarna vanaf de zijlijn ‘esthetische begeleiding’ doen, was Atelier PUUUR vanaf initiatieffase tot en met de uitvoering bij het ontwerp betrokken. Dat zie je volgens Köse bijvoorbeeld terug in de fijnzinnige detaillering van de gevel. Die is opgebouwd uit prefab betonnen panelen en voorzien van steenstrips, maar op een heel ander niveau dan we gewend zijn.

“Vanaf het schetsontwerp hebben we nagedacht over hoe we de dilataties, die bij prefab bouwen horen, konden laten ‘oplossen’ in de gevel”, vertelt Köse. Door smalle schijnvoegen in de gevel te ontwerpen, kreeg de gevel een fijnzinnige detaillering, waarin de dilataties eigenlijk wegvallen. Daarnaast zijn geen dunne steenstrips in het beton gezet, maar zijn drie centimeter dikke steenstrips als paneel op het beton gelijmd, waarna ze in het werk zijn afgevoegd. Die extra kwaliteit zie je aan de gevel af, vindt Köse. De bakstenen hebben een unieke kleur en zijn door de leverancier voor dit project in een net iets langer formaat geproduceerd.

Op het zuiden opent de gevel zich over zijn volledige breedte en biedt daar alle appartementen twee meter diepe balkons. Het overstek van de balkons vormt een passieve zonwering, de gesloten delen vormen beschutte plekken waar bijvoorbeeld een buitenkeuken achter gezet kan worden. Door de riante maatvoering van de balkons kunnen bewoners hier echt buiten leven. Omdat een bewoner op de zevende verdieping een jacuzzi op zijn balkon neer wilde zetten, is de eindwand voor de balkons steviger uitgevoerd. Köse: “Omdat die wens al vroeg uitgesproken werd, konden we daar eenvoudig op inspelen.”

Hoge duurzaamheid
Een ander aspect waar Köse trots op is, is de hoge duurzaamheid van het complex. PUUUR BSH heeft een EPC van 0,15, met zonnecellen op het dak en overal driedubbel glas. Belangrijker vindt hij dat er bij de WKO ervoor is gekozen om deze samen met een buurpand in te richten. Dan beconcureer je elkaar in de ondergrond niet, maar versterk je elkaar, legt de architect uit. In de winter moet de WKO via vloerverwarming de woningen op temperatuur houden, in de zomer wordt hetzelfde systeem gebruikt om te koelen.

Naast de WKO is met het buurpand ook een SmartGrid ingericht voor de warmtepomp, om eenvoudiger tot een stabieler netwerk daarvoor te komen. Om deze gezamenlijke installaties te beheren is een vereniging opgericht, waar de VVE’s van beide panden in zitten. De installaties zijn op eigen grond van die vereniging geplaatst. “Daarvoor moesten we een stukje van onze kavel weer verkopen”, vertelt Köse: “De notaris en gemeente hadden nog nooit zoiets meegemaakt.”

Voor de ventilatie van de woningen is in PUUUR BSH gekozen voor een centrale warmteterugwin-installatie. De appartementen liggen aan een korte galerij waar in het verlaagde plafond eenvoudig de luchtkanalen hiervoor opgenomen konden worden. Zo’n centraal systeem is toch energiezuiniger en eenvoudiger in onderhoud, denkt Köse.

Alle appartementen in het complex hebben, ook uit het oogpunt van duurzaamheid, net iets meer hoogte gekregen, waardoor eventuele functieverandering in de toekomst eenvoudiger is. En de grotere woningen zijn voorzien van twee meterkasten om splitsing in de toekomst mogelijk te maken, bijvoorbeeld als de kinderen uit huis zijn.

Voor de bewoners zijn zowel in de plint als op het dak gemeenschappelijke ruimtes gerealiseerd. Op het dak gaat het om een groot terras, waar met uitzicht over de stad bijvoorbeeld een BBQ gehouden kan worden. In de plint zijn drie bedrijfsruimtes opgenomen, één daarvan is eigendom van de bewoners en kan door hen een bestemming gegeven worden of door hen verhuurd worden, bijvoorbeeld als koffietentje.

Vooralsnog geen vervolg
“Op allerlei vlakken, van het proces via de hoge duurzaamheid tot aan de detaillering, hebben we hier dankzij dit mede-opdrachtgeverschap kunnen innoveren”, constateert de architect. Net als Dirk Jan Borski van BNB, die samen met B06 vanuit dezelfde constructie BlackJack ontwierp, vindt Furkan Köse van Atelier PUUUR het bijzonder jammer dat de gemeente Amsterdam, net als andere gemeenten, geen nieuwe kavels beschikbaar maken hiervoor.

De gemeente Amsterdam heeft bijvoorbeeld op IJburg wel ruimte gemaakt voor pure CPO’s, maar niet voor hybride constructies zoals die op Buiksloterham zijn toegepast. Köse: “Die ruimte voor CPO’s is belangrijk, maar voor complexere gebouwen zoals dit heb je professionele partijen nodig die de kar trekken.” In zijn optiek wil een grote groep bewoners niet overal voor verantwoordelijk zijn – dat geeft teveel rompslomp – maar wel nauw betrokken worden bij de keuzes die gemaakt worden – echt inspraak hebben. “Dat past juist erg in deze tijd, waarin consumenten steeds vaker precies willen weten waar de producten die ze eten of die ze in huis hebben vandaan komen.”

“In de crisis is vanuit dit mede-opdrachtgeverschap een nieuwe architect ontstaan”, stelt Köse. “Een architect die zelf initiatief neemt, die met alle partijen samenwerkt, en zich intensief bij het maakproces van het gebouw betrokken is. Dat levert veel betere gebouwen op, met appartementen die echt afgestemd zijn op de wensen van bewoners.”

Die kwaliteit laat de gemeente nu liggen, vindt Köse. Terwijl de gebouwen bewezen niet duurder zijn dan traditioneel ontwikkelde gebouwen, misschien zelfs goedkoper zijn, en de doorlooptijd is met drie jaar ook niet langer is geweest dan dat die anders is. Wat hem betreft is het een model dat navolging verdient. “Maar de politiek laat het vooralsnog afweten.”

Trefwoorden

mede-opdrachtgeverschap cpo buiksloterham puuur bsh amsterdam-noord woningbouw atelier puuur

1	Woontoren door KAAN Architecten in Eindhovense wijk De Caai opgeleverd woensdag, 28 mei
2	Nijmegen kiest voor plan Stadgoed DUUX van ZUS en Koschuch Architects woensdag, 28 mei
3	Het Binnenhof – nieuwe publieksentree is tegelijkertijd verwelkomend en veilig maandag, 2 juni
4	Woningbouwproject Binck City Park in Den Haag opgeleverd maandag, 2 juni
5	Ruim zestig architectenbureaus ondertekenen commitment biobased bouwen dinsdag, 3 juni

Gerelateerde nieuwsberichten

Ruimtelijk wonen rond een vide

21 november 2017

Atelier PUUUR presenteert CPO-project Centrumeiland

17 juli 2018

Bouw demontabel woongebouw Buiksloterham gestart

7 juni 2018

Volledig houten lofts in Buiksloterham opgeleverd

7 maart 2016

Tweede zelfbouwproject Atelier PUUUR van start

8 mei 2015

BlackJack: meer kwaliteit voor dezelfde prijs

22 mei 2017

Multifunctioneel gebouw erbij voor Buiksloterham

21 december 2018

Arcam toont collectieve architectuur toen en nu

8 januari 2019

'Drie-generatiehuis' voor één familie in Buiksloterham

29 januari 2019

Nieuw multifunctioneel gebouw voor Buiksloterham

1 augustus 2019

Waterlooplein krijgt multifunctionele marktboxen

20 september 2019

Mei architects ontwerpt kantoorcomplex Buiksloterham

27 september 2019

Video: de architect als ontwikkelaar

27 september 2019

Woning met 'aaibare' damwandgevel

5 november 2019

Amsterdam wil vijfduizend extra woningen in Buiksloterham

17 december 2019

Woongebouw met 'buitenkamers' in Amsterdam-Noord

10 juni 2020

Woningen met fiscaal aftrekbare werkruimte in gebouw The Doors

16 juni 2020

Eerste grootschalige woongebouw Centrumeiland IJburg klaar

7 april 2021

Overeenkomst voor complex met sociale huurwoningen Weespertrekvaartbuurt

14 juli 2021

Olaf Gipser Architects presenteert opgeleverd woongebouw Stories

28 oktober 2021

Amsterdam tendert multifunctioneel project Buiksloterham

6 april 2022

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Serpentine Pavilion 2025 van Marina Tabassum opent op 6 juni

Gisteren, 15:51

Met het paviljoen, A Capsule in Time genoemd, wil Tabassum bezoekers een ruimte bieden om met elkaar in gesprek te gaan, kennis te delen én boeken te lezen over de Bengaalse cultuur en ecologie.

Gerenoveerde Klimatenkas Hortus Botanicus Amsterdam opengesteld voor publiek

Gisteren, 11:15

Het uit 1993 stammende karakteristieke bouwwerk is verduurzaamd en heringericht. ZJA, dat het kasgebouw oorspronkelijk ook heeft ontworpen, verzorgde samen met BOOM Landscape, designwolf en ABT het ontwerp voor de renovatie en herinrichting.

Ruim zestig architectenbureaus ondertekenen commitment biobased bouwen

Gisteren, 10:26

Meer dan zestig architectenbureaus ondertekenen deze week een verklaring voortaan te ontwerpen volgens het principe ‘biobased, tenzij’. Ze volgden afgelopen jaar een training biobased bouwen van Building Balance, die nu is overgedragen aan de BNA.

Een wit interieur met spijlen en vloeiende lijnen

2 juni, 3:10

Een groot, wit armatuur met spijlen en led-letters trekt de aandacht in de etalage in de Stokstraat van Maastricht. Het object is een voorproefje van het interieur dat Maurice Mentjens ontwierp voor een nieuwe winkel van Kiki Niesten.

WRK architecten benoemt Matteo Bettoni tot associate architect

Gisteren, 17:15

Bettoni’s kwaliteiten op vlakken zoals technologische innovatie, BIM en biobased bouwen, bieden kansen voor de toekomst, stelt de organisatie.

Mona Keijzer trekt huurbevriezing in

Gisteren, 16:25

Dat besluit nam de minister “op basis van het advies van de Raad van State, de politieke ontwikkelingen en om rust en voortgang te brengen in de volkshuisvesting”. Aedes en woningcorporaties schrappen de rechtszaak over de huurbevriezing.

Rotterdam zet definitieve stap voor behoud Landtong Rozenburg als groene omgeving

Gisteren, 11:21

Met een nieuw voorbereidingsbesluit is het formele traject gestart om de huidige bedrijfsbestemming van een deel van het gebied te wijzigen naar een groene bestemming in het omgevingsplan.

Investeerders kopen duurdere woningen door nieuwe regels

28 mei, 2:03

Particuliere investeerders kopen door de veranderde regels op de huizenmarkt steeds vaker duurdere woningen. Het gemiddelde aankoopbedrag lag afgelopen kwartaal 35 procent hoger dan een jaar geleden.