Copyright: DUIN in aanbouw ( ZUS)
Copyright: DUIN in aanbouw ( ZUS)
Copyright: Onwerp viaduct A9 bij Badhoevedorp ( ZUS)
Copyright: Dijken voor hoogwatergeul IJssel in aanbouw ( Dennis Guzzo)
Copyright: Keringbruggen voor hoogwatergeul IJssel in aanbouw ( ZUS)
Copyright: Zeesluis IJmuiden ( ZUS)
Copyright: Meadowlands ( MIT_CAU + ZUS + URBANISTEN)
Copyright: Delta 3000 ( ZUS)

Koreman: ‘Polders op lange termijn onhoudbaar’

31 augustus 2016, 10:47
Duinen, geulen, dijken, sluizen… het Rotterdamse multidisciplinaire bureau ZUS werkt op allerlei plekken aan de wateropgaven in Nederland en daarbuiten. Op woensdag 14 september geeft Kristian Koreman van ZUS een lezing hierover op Architect@Work. “In de hybride van stedenbouw en blauwe infrastructuur voelen we ons thuis.”

“In de kern willen wij lange termijn publieke structuren realiseren in een wereld van terugtredende overheden en groeiende marktwerking”, vertelt Kristian Koreman, die samen met Elma van Boxel het Rotterdamse multidisciplinaire bureau ZUS runt. De transformatie van het Schieblock en het gebied daaromheen dat het bureau eigenhandig voor elkaar wist te boksen noemen de partners van het bureau hun ‘laboratorium’. Iedere opgave waar het aan werkt probeert ZUS op eenzelfde integrale manier te benaderen.

Voor het toevoegen van enkel ‘design’ aan een plan dat feitelijk al staat hoef je het bureau niet te vragen. “Onze kracht zit in complexe en integrale projecten”, vertelt Van Boxel. Het portfolio van het bureau op dit vlak groeit gestaag. “Inmiddels werken we hier met een team van 22 architecten, stedenbouwkundigen en landschapsarchitecten.”

Almere Duin
Een project dat de benadering van ZUS goed illustreert is Almere Duin. Wethouder Adri Duivesteijn heeft de ambitie geformuleerd om van Almere ‘de Strandstad van de Randstad’ te maken. Om deze ambitie waar te kunnen maken zocht de gemeente een partij die zich voor de lange termijn hieraan wilde committeren. Na een selectie werd dit belegger Amvest, samen met onder meer ZUS en BVR, dat voorstelde over en achter de dijk bij Almere Poort een drietal 9 meter hoge duinen aan te leggen, zodat de polder op een vanzelfsprekende manier met het water erbuiten verbonden zou worden.

Na de selectie in 2009 is het plan, in de kredietcrisis, de afgelopen jaren doorontwikkeld. Inmiddels krijgt de eerste duin vorm en hebben de eerste bewoners hun huis erop betrokken. “Aan het plan zitten een heleboel kanten”, vertelt Van Boxel. “Het woongebied heeft de dichtheid van een Vinex-wijk, maar doordat we de privétuinen afgeschaft hebben kun je er echt het landschap ervaren. Het kwel dat onderaan de eerste duin in kleine stroompjes bovenkomt is heel zuiver water: het duinzand heeft het water gezuiverd.” De zeedijken rond Almere moeten ook opgehoogd worden en Van Boxel is er trots op dat de eerste duin net voor de zomer erkend is als dijkverhoging. “In de hybride van stedenbouw en civiele techniek voelen we ons thuis”, vult Koreman aan. “En let wel: deze duinen worden grotendeels met privaat geld gefinancierd.”

Van A2 naar zeesluis IJmuiden
Een van de eerste infra-stedenbouwkundige projecten waar ZUS bij betrokken werd, was de ondertunneling van de A2 bij Maastricht. Na het winnen van de Maaskantprijs in 2007 werd het bureau door jurylid Mariet Schoemakers van AM hierop aangehaakt. Na een periode waarin teveel bureaus zich over deze complexe opgave hadden gebogen, werd ZUS gevraagd de supervisie op zich te nemen. “De kennis en expertise die we daar opgebouwd hebben, heeft bij de grote bouwers indruk gemaakt”, zegt Van Boxel terugkijkend.

Hierop volgde de opdracht om de verlegging van de A9 bij Badhoevedorp te begeleiden op het vlak van het landschap en de kunstwerken. De restanten van een brugconstructie die hier moesten blijven staan, zijn naar ontwerp van ZUS getransformeerd tot landschappelijke balkons waar een groot ‘Hollywood-sign’ op komt te staan waarop aangegeven wordt hoeveel meter hier onder het zeeniveau gereden wordt.

Met al deze ervaring werd ZUS betrokken bij de bouw van ‘de grootste zeesluis ter wereld’ in IJmuiden. Hier verzorgt het bureau niet alleen het landschapsontwerp, maar ook de architectuur van de verschillende sluisgebouwen. “Een project van een half miljard euro, waar in totaal zo’n tweehonderd mensen aan werken”, vertelt Koreman, die zijn waardering uitspreekt over de samenwerking met de ingenieurs en die de complexiteit van dergelijke processen een uitdaging vindt.

Hoogwatergeul IJssel
Voor een idee van hoe de zeesluis er straks uit komt te zien kan gekeken worden naar de door ZUS ontworpen bruggen voor de hoogwatergeul Veessen-Wapenveld. “Deze plek vormt een soort flessenhals in de IJssel”, vertelt Van Boxel. “Eens in de honderd jaar moet dit gebied onder water gezet kunnen worden. Maar zoals dat gaat met voorspellingen: mogelijk gebeurt dat toch vaker.” Voortbouwend op het landschapsontwerp van Lodewijk Baljon voor de geul heeft ZUS hier in totaal twee bruggen van 800 meter, twee kleine bruggen en een gemaal ontworpen.

In de tenderfase lag er een technisch ontwerp voor de langste bruggen dat nog niet voldeed aan de strenge eisen van het waterschap. ZUS heeft met de constructeurs hiervoor een nieuw ontwerp gemaakt, waarbij de kleppen niet meer omlaag vallen, maar worden opgetrokken. In de uitwerking heeft het bureau gestreefd naar een “robuuste en tijdloze” uitstraling. Koreman: “Het moet verschillende generaties meegaan.”

Eind dit jaar wordt de hoogwatergeul in gebruik genomen. “Als je er nu gaat kijken is het toch een vrij absurd ding dat daar in het weidegebied gebouwd wordt”, vertelt Koreman. “Met zo’n honderd shovels, hijskranen en vrachtwagens wordt zo’n tien kilometer aan dijk aangelegd en twee keringbruggen van 800 meter gebouwd.”

Nieuwe duinen
Over het winnende ontwerp dat ZUS in samenwerking met MIT en De Urbanisten in het kader van Rebuild by Design maakte voor New Jersey, gelegen naast New York, wil Koreman in zijn lezing meer vertellen. Wat hij hier al wel over kwijt wil is dat hij hier de afgelopen twee jaar met zijn bureau keihard aan getrokken heeft en dat nu net bekend is geworden dat ZUS daadwerkelijk mag gaan doorontwerpen aan een pilotproject van 150 miljoen dollar. “Het concept staat nog overeind”, vertelt Koreman. “In deze pilot kan de eerste tien kilometer aan dijk aangelegd worden, samen met de eerste waterparken.”

Ter afsluiting vertelt Van Boxel dat het bureau ook nog betrokken is bij een advies over het landschap van Nederland in 2070 dat binnenkort door de Raad van de Leefomgeving gepresenteerd zal worden. “Onder de noemer Delta 3000 hebben we alle grote trends bekeken, zoals de doorgaande bodemdaling, de verzilting van de grond, de steeds hevige regenval en grote droogtes, massamigratie en de stijging van de zeespiegel”, vult Koreman aan, die over de inhoud van het advies al wel een tipje van de sluier wil oplichten.

“Voortbouwend op onze ervaringen met Almere Duin stellen wij voor om nieuwe voorzieningen in West-Nederland voortaan aan te leggen op nieuwe duinen”, vertelt Koreman. “Veel van onze polders zijn in onze optiek op de lange termijn niet houdbaar. Bovendien wordt zoetwater het goud van de toekomst en vormen deze duinen grote zoetwaterbuilen.” Alle opties afwegend vormt de ontwikkeling van een duinmetropool “de meest maakbare en betaalbare optie.”

Architect@Work vindt plaats op woensdag 14 september en donderdag 15 september in Rotterdam Ahoy. Als mediapartner heeft Architectenweb rond het thema architectuur en water een gevarieerd lezingenprogramma samengesteld. Binnen dit programma geeft landschapsarchitect Kristian Koreman op woensdag 14 september om 17:30u een lezing met de lengte van een uur.

De lezingen tijdens Architect@Work zijn gratis bij te wonen. Registreer je wel van tevoren even. Ga naar www.architectatwork.nl, klik op de knop Gratis Bezoekersregistratie en registreer je met de code 455

Trefwoorden

elma van boxel zus architect@work kristian koreman water duinen waterveiligheid

Gerelateerde nieuwsberichten

Gerelateerde video's

Andere nieuwsberichten

Oud kantongerecht Amsterdam wordt verbouwd tot Hartwig Museum
Gisteren, 15:12

Bouw hotelcomplex Green Square Business Campus Aalsmeer van start
Gisteren, 11:31

Werkplaats met kantoor op het dak
Gisteren, 10:25

Architectenweb symposium: Post-Growth City
Gisteren, 09:00

Beyond Space neemt Boring Collection onder zijn hoede
Gisteren, 14:22

Nederlandse bevolking groeide door, maar minder hard
Gisteren, 12:19

Gortemaker Algra Feenstra breidt directie uit met Ellen Gedopt
29 januari, 11:50

Schiphol krijgt grote lening van EIB voor investeringsplannen
29 januari, 9:36

Overname Hurks Groep door Ballast Nedam voltooid
28 januari, 4:52

BNA opent juridisch loket voor haar leden
28 januari, 12:28
Ga naar het nieuws-archief
KUBUS | Specialist in BIM-software
SAPA
Reynaers Aluminium Nederland
Jansen
SAB-profiel bv
Aliplast Aluminium Systems
Kingspan Light & Air
Hagemeister GmbH & Co. KG
ALUCOBOND®
Tarkett BV
Kawneer
Grohe Nederland B.V.
Malaysian Timber Council
OCS | Office Cabling Systems
Swisspearl Nederland
Forster Nederland N.V.
VELUX Commercial Benelux B.V.
Sempergreen
Aluprof Nederland BV
QbiQ Wall Systems
Forbo Flooring
Schüco Nederland BV
Cedral
Sto Isoned bv
Triflex bv
Gorter Luiken BV
Foreco Houtproducten
wienerberger
Knauf Insulation
DUCO Ventilation & Sun Control
IsoBouw Systems bv
Mview+
Rockfon (ROCKWOOL B.V.)
Gira Nederland B.V.
Kingspan Geïsoleerde Panelen
GEZE Benelux B.V.
Renson
Metaglas Groep
ABB | Busch-Jaeger
Jung | Hateha B.V.
Knauf Ceiling Solutions B.V.
Saint-Gobain Building Glass Benelux
Faay Vianen B.V.
objectflor
Boon Edam Nederland B.V.
Hunter Douglas Architectural
VOLA Nederland BV
Forbo Eurocol Nederland B.V.
EQUITONE gevelpanelen
Plastica Groep
Holonite B.V.
Hansgrohe
FALK®
Tata Steel Colorcoat®
Ontwerpers
Lidmaatschappen
Nieuwsbrieven
Specifier

Leveranciers
Lidmaatschappen
Adverteren

Architectenweb
Over ons
Contact

© 2002 - 2025 Architectenweb BV / Voorwaarden / Privacy / Disclaimer / Sitemap
Annuleren
OK
Sluiten
Doorgaan
Inloggen
Maak een gratis persoonlijk account aan