Ontwerp Florian Idenburg

Ontwerp Steven Delva

Ontwerp Kees Lokman

Ontwerp Jasper Nijveldt

Ontwerp Tim Prins

Ontwerp Marieke Kums

Ontwerp XML

Ontwerp Donna van Milligen Bielke

Overzicht ontwerpen Prix de Rome

16 oktober 2014, 18:53

Woensdag werd onder grote belangstelling in Het Nieuwe Instituut door minister Jet Bussemaker van OCW de winnaar bekend gemaakt van de Prix de Rome. Welke ontwerpen dongen mee voor de prijs?

Het traceren van talent en dit een kans geven zich te tonen – zo vatte Birgit Donker, directeur van het Mondriaanfonds, vlak voor de prijsuitreiking woensdag het doel van de Prix de Rome samen. Doordat een fictieve opdracht centraal staat kunnen de ontwerpers een moment vrij van budgettaire grenzen of belangen werken. De Prix de Rome biedt ruimte om te denken, noemde ze het.

De locatie die deze editie van de Prix de Rome centraal stond was de Hoogstraat, en preciezer: de plek waar de Hoogstraat de Binnenrotte kruist. Op deze plek is Rotterdam in de dertiende eeuw met een dam in de Rotte ontstaan. Van deze ooit levendige plek resteert een nog wat ongedefinieerde route. Aan de deelnemers aan de Prix de Rome de opgave om hiervan een levendige stadstraat te maken.

Uit de 58 kandidaten voor de Prix de Rome heeft de jury begin dit jaar negen ontwerpers genomineerd. Toen één ervoor bedankte, bleven er acht ontwerpers over. In een periode van drie maanden maakten zijn hun ontwerp. Een overzicht.

Florian Idenburg
Het feit dat de Prix de Rome een fictieve opdracht betreft, heeft architect Florian Idenburg aangegrepen om geen ontwerp te maken, maar een radicaal scenario. In dit scenario wordt het gebied rond de plek waar de Hoogstraat de Binnenrotte kruist in vier kwadranten opgedeeld, waarin rivaliserende planners en ontwikkelaars vanuit verschillende ideologieën een stad maken: kapitalistisch bouwen in hoge dichtheid, conservatief bouwen aan de traditionalistische stad, progressief bouwen volgens een bio-milieu-fetisjisme, en structuralistisch bouwen voor de sociaaldemocratische heilstaat. In zijn scenario trekt Idenburg de verschillende ideologieën in het extreme, maar laat hij ook zien hoe allerlei bouwwerken in de stad te zien zijn als representanten hiervan. Idenburg wil laten zien hoe Rotterdam het bombardement op de binnenstad nog altijd niet verwerkt heeft en nog altijd op zoek is naar zijn eigen identiteit.

Steven Delva
Vanuit een grondige analyse van alle stromen in de stad Rotterdam stelt landschapsarchitect Steven Delva voor de dam in de Rotte ter hoogte van de Binnenrotte opnieuw beleefbaar te maken. Het is de Hoogstraat die deze dam vormt. Ten noorden hiervan introduceert Delva nieuw binnenwater, ten zuiden hiervan nieuw buitenwater – verbonden met de Maas. De dam zelf wordt aan weerszijden van de Hoogstraat bebouwd, zodat een doorlopende straat ontstaat.

Kees Lokman
Landschapsarchitect Kees Lokman richt zich in zijn ontwerp op de openbare ruimte van Rotterdam. Hij stelt voor de Coolsingel autovrij te maken, en daarmee de oost-west verbindingen in de stad te versterken. De sublieme kwaliteit van de Binnenrotte wil hij versterken door deze een perfect rechthoekige vorm te geven en deze – op dagen dat er geen markt is – te voorzien van een waterspiegel, de grootste in de wereld, met op sommige momenten erboven een kunstmatig opgewekte mist.

Jasper Nijveldt
In de analyse van Jasper Nijveldt wordt de Rotterdamse binnenstad omringt door levendige stadsstraten, die een mix van functies combineren met een mix van vervoersstromen – waaronder de auto. In de binnenstad wordt die levendigheid node gemist. Daarom stelt hij voor honderd nieuwe stadsstraten aan te leggen, te beginnen bij de Hoogstraat.

Tim Prins
Bij de wederopbouw van Rotterdam is volgens architect Tim Prins als gevolg van de nadruk op de snelheid ervan te weinig aandacht geweest voor publieke voorzieningen. Om dat te repareren stelt hij voor bij nieuwe projecten ontwikkelende partijen toe te staan meer bouwvolume te realiseren, wanneer zij daarbij investeringen in publieke functies en ruimte, onder meer in de plint van de gebouwen. Voor de Hoogstraat heeft Prins uitwerkt hoe een dergelijke stadsontwikkeling eruit kan zien.

Marieke Kums
Uit een uitgebreid onderzoek naar Rotterdam trekt architect Marieke Kums de conclusie dat de wederopbouw van Rotterdam bijna voltooid is: de laatste lege kavels worden momenteel ingevuld. En veel meer gebouwen heeft de stad volgens haar niet nodig, wel programma’s. Voor verschillende dwarsassen op de Hoogstraat stelt ze ruimtelijke structuren voor die deze programma’s een plek geven. Voor een kinderrijke buurt stelt ze een verticale tuin voor, even verderop drive-in werkplekken voor ZZP-ers, de Binnenrotte wil ze met een fijnmazige infrastructuur geschikt maken voor ook kleinschaliger toe-eigening, naast de Markhal smalle hoge torens waarin Rotterdammers een eigen stukje land kunnen bezitten, en weer verderop stelt ze voor de nu al leegstaande kantoorgebouwen beschikbaar te houden voor de stad en gevraagde nieuwe kantoren hier bovenop te bouwen.

XML
De wederopbouw van Rotterdam gebeurt teveel met hoogbouw, stellen David Mulder en Max Cohen de Lara van XML, en dat levert teveel bebouwing op die zich moeizaam verhoudt tot het maaiveld. De oplossing is volgens de architecten eenvoudig: bouw net als in Kopenhagen en Barcelona tot maximaal acht lagen. Dat levert een veel levendiger stad op, die op zijn beurt creatieve bedrijvigheid zal stimuleren. In hun ontwerp hebben zij deze strategie op de Hoogstraat toegepast.

Donna van Milligen Bielke
Het probleem van de kruising tussen de Hoogstraat en de Binnenrotte is volgens architect Donna van Milligen Bielke dat hier een verzameling vrijstaande objecten gerealiseerd zijn: de Markthal, station Blaak, de Laurenskerk, enzovoorts. Haar voorstel is om rond al deze objecten ‘frames’ te bouwen en zo een nieuwe samenhang in het gebied te introduceren en het gebied opnieuw te verbinden met de rest van de stad. Afhankelijk van de plek is dit ‘frame’ uitgevoerd als gaanderij of als randgebouw. De inkadering van de objecten zorgt er volgens de architect voor dat deze beter te beleven zijn. Zo kan rond de Laurenskerk bijvoorbeeld een verstilde plek ontstaan. De Binnenrotte krijgt ook een ‘frame’ dat de leegte van het plein moet benadrukken. Het concept vormt een concreet antwoord op de opgave in het gebied, door de herhaling ervan door het gebied laat de architect in extreme zien wat voor type stad dit concept oplevert.

Juryoordeel
Bij de prijsuitreiking maakte minister Jet Bussemaker van Onderwijs Cultuur & Wetenschap bekend dat de jury uit de acht ontwerpen de volgende top drie had geselecteerd: Florian Idenburg, Tim Prins en Donna van Milligen Bielke. Bij het scenario van Idenburg oordeelde de jury op dat het eigenlijk geen ontwerp is, het voorstel van Prins werd breed toepasbaar geacht – misschien wat te pragmatisch.

Met de keuze voor Donna van Milligen Bielke koos de jury voor een architect die de opgave in het gebied rond de Hoogstraat van een helder en adequaat antwoord heeft voorzien. In de extreme vorm waarin Van Milligen Bielke haar ontwerp heeft gegoten is het een concrete, maar zeker niet pragmatische oplossing. In de woorden van de jury: het is poëzie. Cultuur voor cultuur.

Trefwoorden

birgit donker kees lokman donna van milligen bielke tim prins so-il steven delva max cohen de lara delva landscape architects xml mondriaan fonds prix de rome jasper nijveldt david mulder jet bussemaker marieke kums florian idenburg

1	Start verbouwing van monumentale toren aan Coolsingel Rotterdam woensdag, 26 maart
2	Buiksloterham – stedenbouw volgens Cityplot concept krijgt vorm woensdag, 26 maart
3	Zeven nominaties BNA Beste Gebouw van het Jaar 2025 maandag, 31 maart
4	Team met Studio Nauta en Pieter Bedaux presenteert hun inzending voor M HKA maandag, 31 maart
5	Strategische visie van MVRDV voor ‘kwaliteitssprong’ Roosendaal donderdag, 27 maart

Gerelateerde nieuwsberichten

Boekpresentatie The Office of Good Intentions met Florian Idenburg en Iwan Baan in Het Nieuwe Instituut

5 oktober 2022

Vernieuwde toekomstvisie Paleis Soestdijk en landgoed gepresenteerd

19 maart

Interventie van SO-IL maakt van MAAT in Lissabon een publiekere plek

18 juni 2020

Woongebouw met door SO-IL zelf ontwikkelde bouwsteen krijgt vorm

4 september 2020

Procedure Prix de Rome Architectuur aangepast

13 januari 2016

Tegengestelde opgaven in nieuwe ronde Prix de Rome

23 januari 2018

Donna van Milligen Bielke wint Prix de Rome

15 oktober 2014

Team Wisselspoor presenteert plan 2e Daalsedijk

9 juni 2015

Masterplan Tuinen van Puurs gepresenteerd

16 april 2015

Volgend jaar weer Prix de Rome architectuur

12 december 2017

Prix de Rome 2010: de ontwerpen (2)

28 mei 2010

Prix de Rome 2010: de ontwerpen (1)

28 mei 2010

Shortlist Prix de Rome 2014 bekend

15 april 2014

Forse kritiek oud-winnaars op Prix de Rome

30 januari 2014

Donna van Milligen Bielke wint Prix de Rome

15 oktober 2014

Longlist Prix de Rome architectuur bekend

12 februari 2014

Olv Klijn wint PRIXDEROME.NL 2010

9 juni 2010

Prix de Rome gericht op Hoogstraat Rotterdam

16 juni 2014

Prix de Rome 2014 architectuur van start

5 december 2013

Expositie genomineerden Prix de Rome

6 mei 2010

Shortlist Prix de Rome bekend

15 december 2009

18 oktober: prijsuitreiking en expositie Prix de Rome architectuur

29 augustus 2018

Preview ontwerpen finalisten Prix de Rome 2018

10 oktober 2018

SO-IL ontwerpt hoofdkantoor BNP Paribas Nederland, Arcadis en G&S Vastgoed op Amsterdamse Zuidas

1 november 2021

Inschrijving Prix de Rome Architectuur 2022 van start

28 januari 2022

Cultureel ensemble door SO-IL in Brooklyn

10 juni 2022

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Team met Groosman wint aanbesteding P+R Meijersplein in Rotterdam

Gisteren, 16:04

Het winnende ontwerp voorziet in een strategisch gelegen herkenningspunt als mobiliteitshub, dat bovendien een voorbeeld moet worden van circulair en toekomstbestendig bouwen.

Dreven, Gaarden en Zichten in Den Haag wint prijs voor gebiedsontwikkeling

Gisteren, 12:55

De vernieuwing van het Haagse stadsdeel Zuidwest is de winnaar van de SKG Award 2025. Hiermee beloont Stichting Kennis Gebiedsontwikkeling ook de gemeente Den Haag, woningcorporatie Staedion en Heijmans, die samenwerken in het project.

Een sculpturale woontoren als baken in Kerckebosch

Gisteren, 11:46

Aan de rand van de Utrechtse Heuvelrug, in de wijk Kerckebosch in Zeist, staat de woontoren Beaufort. De groene, bosachtige omgeving op zand vormden voor Orange Architects de inspiratie voor het concept en de materialisatie.

Schreuder College door Atelier PRO: een gewone school voor speciaal onderwijs

31 maart, 4:44

Het schoolgebouw van het Schreuder College Taborstraat in Rotterdam was sterk verouderd en niet bijzonder geschikt voor het speciaal onderwijs, dat de school verzorgt. Atelier PRO architekten ontwierp een kleinschalig nieuw gebouw.

Oproep aan klimaatminister voor steunmaatregelen zonnepanelen

Gisteren, 14:25

Consumenten- en milieuorganisaties vinden dat minister Hermans maatregelen moet nemen om zonnepanelen ook na afschaffing van de salderingsregeling aantrekkelijk te houden.