Copyright: Het Nieuwe Rijksmuseum, Amsterdam. Iwan Baan
Copyright: Het Museumkwartier, Den Bosch. Joep Jacobs
Copyright: Museum De Fundatie, Zwolle. Pedro Sluiter
Copyright: Fries Museum, Leeuwarden. Fries Museum
Copyright: Rozet, Arnhem. Katja Effting
Copyright: Het Energiehuis, Dordrecht. Christiaan de Bruijne
Copyright: De Rotterdam, Rotterdam. Ossip van Duijvenbode
Copyright: Kunstencluster, Arnhem. gemeente Arnhem
Copyright: Spuiforum, Den Haag. Neutelings Riedijk Architecten
Copyright: Stadhuiskwartier, Deventer. Neutelings Riedijk Architecten
Copyright: Biblioyheek++, Utrecht. gemeente Utrecht
Copyright: Het Niuewe Stadion, Rotterdam. Het Nieuwe Stadion

2013: volhardend investeren in culturele projecten

24 december 2013, 14:09
Bij grote projecten zijn dit jaar kanttekeningen geplaatst omtrent (economische) haalbaarheid en noodzaak. Daardoor is door sommige projecten een streep gegaan. Maar een groot aantal – vooral culturele – gebouwen wordt wel gerealiseerd of is dit jaar gerealiseerd, door volharding van voorstanders. De gerealiseerde projecten tonen aan dat die volharding kan lonen.

Tekst Robert Muis

Aan het eind van 2013 lijkt de definitieve beslissing gevallen voor het Spuiforum in Den Haag: het gaat er komen. Daar is een jarenlang getouwtrek aan vooraf gegaan, waarbij de Haagse coalitie afgelopen zomer nog dreigde te vallen.

Tegenstanders zijn onder andere bang dat het Spuiforum veel duurder zal zijn dan begroot. Liever zien ze dat de bestaande Dr. Anton Philipszaal en het Lucent Danstheater – een van de eerste grote projecten van Rem Koolhaas – worden gerenoveerd. Uit een onderzoek van de gemeente zou blijken dat sloop en nieuwbouw goedkoper is en meer oplevert.

Jarenlange discussies
Het Spuiforum is misschien het meest op de voorgrond tredende voorbeeld, maar er waren meer grote projecten die stevige tegenwind ervoeren: “Doen we hem wel of moeten we hem niet?” Nadat jarenlange discussie over het zogenoemde kunstencluster, hebben verontruste Arnhemmers hun gemeente in mei tot een referendum gedwongen. Ook hier vinden tegenstanders het project – dat op 32 miljoen euro is begroot – te duur.

Bij het referendum stemde 85 procent tegen het Arnhemse Kunstencluster, maar doordat nog geen 18 procent van de inwoners deelnam, was de uitkomst ongeldig en kon de gemeente op zoek naar een architect. In december maakte Arnhem bekend welke vijf bureau(combinatie)s hun visie voor het Kunstencluster, dat onderdak gaat bieden aan Museum Arnhem en een filmtheater, kunnen gaan uitwerken.

Ook het stadhuiskwartier in Deventer wordt na een jarenlange strijd uiteindelijk toch gebouwd. Hier waren de criticasters vooral bang dat het eerdere ontwerp van Neutelings Riedijk Architecten het historische karakter van de binnenstad zou aantasten. In december is de bouw naar aangepast ontwerp van start gegaan.

Weggestreept of onzeker
Een nieuwe Kuip voor Rotterdam lijkt definitief van de baan. Nadat in juli coalitiegenoot D66 zijn steun introk, kon het Rotterdamse college geen meerderheid meer vinden die garant zou willen staan voor een lening van 165 miljoen euro. In december heeft Stichting Red de Kuip een nieuw plan gepresenteerd voor verbouwing van het bestaande Feyenoordstadion.

Ook de komst van de Bibliotheek++ in Utrecht is uiterst onzeker na de recent weer opgelaaide discussie over de noodzaak van het nieuwe gebouw, werden er kanttekeningen geplaatst bij plannen voor een collectiegebouw van het Rotterdamse museum Boymans van Beuningen en kregen de plannen voor het Forum van OMA zware kritiek te verduren.

Tegenstanders zijn vooral bang dat het multifunctionele Forum – in de volksmond alvast de Kaas of de Kubus van Koolhaas gedoopt – tot meer leegstand van winkels en kantoren zal leiden. Vergelijkbare kritiek trof De Rotterdam op de Wilhelminapier van OMA, die dit jaar is opgeleverd. De kantoorruimte in de multifunctionele hoogbouw zou andere kantoren in de stad leegtrekken.

Toch gerealiseerd
Ondanks alle tegenwind – inclusief de economische – is ‘de verticale stad’ met 160.000 vierkante meter vloeroppervlak gerealiseerd. Voor het Forum heeft de gemeente Rotterdam in juni groen licht gegeven. Daarmee is 2013 het jaar waarin Koolhaas bouwde aan drie projecten tegelijkertijd in de stad waar hij is geboren en OMA een hoofdkantoor heeft. Naast het Forum en De Rotterdam wordt zijn ontwerp voor het nieuwe stadskantoor uitgevoerd.

Tot de wel gerealiseerde grote projecten behoren veel culturele gebouwen. Het Museumkwartier in Den Bosch is in mei opgeleverd en is na de opening enthousiast ontvangen. Het complex omvat de restauratie en uitbreiding van het Noordbrabants Museum en nieuwbouw voor het Stedelijk Museum ’s-Hertogenbosch en is ontworpen door Bierman Henket architecten. Ondanks de economische malaise hebben de betrokken overheden en de musea het project doorgezet.

In dezelfde maand opende ook het gerenoveerde en uitgebreide Museum De Fundatie in Zwolle, eveneens ontworpen door Bierman Henket, de deuren. Ook dit voormalige neoclassicistische Paleis van Justitie, voorzien van een opvallende ellipsvormige opbouw, is goed ontvangen. Het architectenbureau zag in september een derde museum naar zijn ontwerp open gaan voor het publiek: de nieuwbouw van het Fries Museum, door Bierman Henket ontworpen in samenwerking met Bonnema Architecten.

Kunst- en cultuurcomplexen
Naast de bovengenoemde musea behoren Rozet in Arnhem en Het Energiehuis in Dordrecht tot de opgeleverde cultuurgebouwen. Het kennis- en kunstcomplex Rozet is ontworpen door Neutelings Riedijk architecten; het interieur is ontworpen en uitgevoerd door een collectief van medewerkers van het voormalige Merkx + Girod, dat aanvankelijk de opdracht had gekregen.

De tot grootschalig cultuurcomplex getransformeerde elektriciteitsfabriek in Dordrecht heeft in september de deuren geopend. In 2006 won TenBrasWestinga de ontwerpwedstrijd voor de herbestemming van het fabriekscomplex tot een huis voor verschillende muziek- en theaterpodia, een cultuurcentrum en een popcafé.

Stijgende aantallen
Over grootschalige en prijzige projecten is nagenoeg altijd discussie; dat in tijden van bezuinigingen en leegstand de discussie luider en hardnekkiger wordt gevoerd is begrijpelijk – en ook wenselijk. Er zijn partijen die menen dat dergelijke projecten wel degelijk lonen en een aantal gebouwen levert het bewijs. Het meest prominente voorbeeld daarvan is het dit jaar heropende Rijksmuseum.

De directie heeft de heropening publicitair goed aangepakt, maar dat zal niet de enige reden zijn voor de wereldwijd laaiend enthousiaste reacties op het werk van het Spaanse architectenbureau Cruz y Ortiz. De verbouwing ontving ook de eerste Abe Bonnema Architectuurprijs.

Dat investeren in grote projecten als het Nieuwe Rijksmuseum kan lonen, blijkt niet alleen uit de positieve ontvangst onder zowel professionals als het grote publiek. Er is ook de enorme stijging in bezoekersaantallen (sinds de opening in april gemiddeld 8.500 bezoekers per dag). Daaruit volgt, zo is door onderzoeksbureau Booz & Company becijferd, een extra bijdrage van het ‘Nieuwe Rijks’ van negentig miljoen euro per jaar aan het Bruto Binnenlands Product.

Trefwoorden

oma rotterdam bierman henket architecten het energiehuis leeuwarden rozet museum de rotterdam neutelings riedijk architecten cultureel centrum fries museum zwolle jaaroverzicht musea museumkwartier 's-hertogenbosch museum de fundatie dordrecht

Gerelateerde nieuwsberichten

Andere nieuwsberichten

OMA ontwerpt rotsachtig hoofdkantoor Jomoo in Xiamen
Vandaag, 15:55

Inzending projecten voor Jaarboek Architectuur in Nederland 2025/2026 van start
Vandaag, 13:48

MIX architectuur ontwerpt robuust en duurzaam woongebouw voor Leidsche Rijn
Vandaag, 11:55

Powerhouse Company ontwerpt Afrikaans hoofdkantoor Global Center on Adaptation
Vandaag, 11:13

Evelien Peeters nieuwe managing director Witteveen+Bos Belgium
Vandaag, 15:17

VVD wil met fiscale maatregelen koopwoning bereikbaarder maken

Gisteren, 11:46

Klimaatvriendelijke investeringen in vier jaar tachtig procent omhoog
Gisteren, 09:25

Advies: huurbeleid versimpelen, minder belastingvoordeel koophuis
7 juli, 4:19

Grote steden trekken fors meer kopers, blijkt uit hypotheekcijfers
7 juli, 9:34

Tweede Kamer draait bezuiniging Nationale Parken terug – natuurorganisaties reageren opgelucht
4 juli, 11:30
Ga naar het nieuws-archief
ATAG Nederland
KUBUS | Specialist in BIM-software
SAPA
Reynaers Aluminium Nederland
Jansen
SAB-profiel bv
Aliplast Aluminium Systems
Kingspan Light & Air
Hagemeister GmbH & Co. KG
ALUCOBOND®
Tarkett BV
Kawneer
Grohe Nederland B.V.
Malaysian Timber Council
OCS | Office Cabling Systems
Swisspearl Nederland
Forster Nederland N.V.
VELUX Commercial Benelux B.V.
Sempergreen
Houthandel van Dam
Aluprof Nederland BV
QbiQ Wall Systems
Forbo Flooring
Schüco Nederland BV
Cedral
Sto Isoned bv
Triflex bv
Gorter Luiken BV
wienerberger
Knauf Insulation
DUCO Ventilation & Sun Control
IsoBouw Systems bv
Mview+
Rockfon (ROCKWOOL B.V.)
Gira Nederland B.V.
Kingspan Geïsoleerde Panelen
GEZE Benelux B.V.
Renson
Metaglas Groep
ABB | Busch-Jaeger
Jung | Hateha B.V.
Knauf B.V.
Saint-Gobain Building Glass Benelux
Faay Vianen B.V.
objectflor
Boon Edam Nederland B.V.
Hunter Douglas Architectural
VOLA Nederland BV
Forbo Eurocol Nederland B.V.
EQUITONE gevelpanelen
Holonite B.V.
AXOR + hansgrohe
FALK®
Tata Steel Colorcoat®
Ontwerpers
Lidmaatschappen
Nieuwsbrieven
Leveranciers
Lidmaatschappen
Adverteren

Architectenweb
Over ons
Contact

© 2002 - 2025 Architectenweb BV / Voorwaarden / Privacy / Disclaimer / Sitemap
Annuleren
OK
Sluiten
Doorgaan
Inloggen
Maak een gratis persoonlijk account aan