Museumkwartier van Bierman Henket voltooid

21 mei 2013, 17:43

De renovatie en nieuwbouw naar ontwerp van Bierman Henket, waarmee Het Noordbrabants Museum en het Stedelijk Museum ’s-Hertogenbosch onder een – zeer ruim – dak zijn samengebracht, is afgerond. Op 24 mei wordt het ‘Museumkwartier'
officieel geopend
De wijze waarop beide musea zijn samengebracht onder een dak, is betekenisvol. Het Noordbrabants Museum en het Stedelijk Museum ’s-Hertogenbosch hebben elk hun eigen collectie en identiteit. Dat blijft ook het geval nu ze op een locatie samen het Museumkwartier, zoals het complex ook wel wordt aangeduid, vormen. Wel sluiten de collecties op elkaar aan en zien beide musea mogelijkheden tot praktische en inhoudelijke samenwerking.

Dit is door Bierman Henket architecten vertaald in twee eigen gebouwen, die echter via een glazen gang langs een binnentuin met elkaar zijn verbonden. Beide musea hebben een eigen entree, maar de bezoeker kan ook binnendoor van het ene naar het andere museum. Een glazen gang loopt van entree naar entree, maar biedt ook vrije toegang tot het museumcafé, de winkel en de binnentuin.

Doorzichten
Het was een complexe opgave, die voor het architectenbureau in 2004 na het winnen van de ontwerpprijsvraag begon, vertelt Janneke Bierman. Niet alleen had Bierman Henket met de samenkomst van twee zelfstandige musea te maken, ook moest het bureau rekening houden met een oude monumentale binnentuin, de situering in de Bossche historische binnenstad en met het feit dat het project verschillende monumentale panden omvatte.

Bierman legt uit dat de achttiende-eeuwse gouvernementstuin een – letterlijk en figuurlijk – centrale plaats heeft gekregen in het ontwerp. Rondom liggen de verschillende gebouwen, die ook alle zicht bieden op de tuin. Ook zijn op verschillende plaatsen vanuit de gebouwen doorzichten gecreëerd op de Bossche binnenstad door het wegbreken van muren en het plaatsen van vensters met, uiteraard, glas dat de kunstwerken beschermd tegen daglicht.

Sfeer behouden
Het Noordbrabants Museum is sinds 1987 gevestigd in het Gouvernementspaleis uit 1768. Bij de verbouwing voor de museale functie voegde architect Wim Quist twee nieuwbouwvleugels toe. Bierman Henket heeft de oude paleiswoning en de toevoegingen van Quist gerenoveerd met als uitgangspunt om de sfeer van de gebouwen uit de verschillende eeuwen zoveel mogelijk te behouden.

Bij de renovatie van de achttiende-eeuwse gebouwen is vaak teruggegrepen op de historische kleuren en materialen, soms gezocht naar een contrasterende toevoeging. In de salons op de begane grond zijn bijvoorbeeld de oude marmeren schouwen en de (pafond)ornamenten teruggebracht. De Statenzaal is gerenoveerd met behoud van de houten lambrisering, schouw en kroonluchters. Dit is gecombineerd met een nieuwe, helderblauwe wandbekleding, voorzien van gestikte silhouetten, ontworpen door Kiki van Eijk.

De Quist-vleugel is gerestaureerd en uitgebreid met nieuwe museumzalen. De zaal direct grenzend aan de oorspronkelijke uitbreiding van Quist herhaalt de vorm van het sheddak. De volgende toegevoegde zaal is door Bierman Henket van een anders gevormd sheddak voorzien. De nieuwe zalen worden omringd door vijf museumwoningen, waarmee een blinde muur aan het aangrenzende plein wordt voorkomen. Bovendien
verweeft het complex zich daarmee sterker met de binnenstad.

Nieuwbouw
Het nieuwe gebouw van het Stedelijk Museum ’s-Hertogenbosch bestaat uit twee volumes, waarvan een schuin in het andere lijkt geschoven. Dit effect wordt versterkt doordat de karakteristieke groenglazen gevel in het interieur doorloopt rond het bovengeplaatste volume.

De uitkraging, die door de schuine plaatsing van de volumes ontstaat, volgt de lichte kromming van het straatje, waar de entree is gesitueerd. De gevel glinstert doordat de glazen tegels zijn gestructureerd en voorzien van een gezeefdrukt patroon. Door de variatie in vormen is nauwelijks een regelmaat in de gevel te vinden.

De ontvangsthal is ruim en licht door de grote glazen gevel. Twee sculpturale toevoegingen vallen meteen op: de spiralende trap naar de twee tentoonstellingsverdiepingen en het organische gevormde volume dat de balie, een auditorium en – daarachter gelegen – de museumwinkel bevat. Het volume is ontworpen door Humberto en Fernando Campana en is opgebouwd uit een stapeling van golvende multiplex platen. De wanden van het auditorium hebben de broers laten bekleden met een puzzel van koeienhuiden.

Licht
Is de grootste tentoonstellingszaal een redelijk traditionele ruimte, de kleinere expositieruimte van het
Stedelijk Museum ’s-Hertgenbosch vormt daarmee een verrassend contrast. Door het sheddak dat Bierman Henket heeft ontworpen, met afgeronde hoeken rond de ramen, heerst het daglicht in de ruimte.

Niels van Eijk & Miriam van der Lubbe, die de inrichting van deze zaal hebben verzorgd, spelen hierop in. Om niet direct overweldigd te worden door het licht en niet meteen de hele zaal te kunnen overzien, heeft het ontwerpersduo een kleine gang gemaakt. De bezoeker wordt als het ware de ruimte binnen gevoerd.

Voor de presentatie van de collectie ontwierpen Van Eijk en Van der Lubbe plexiglazen dozen in circa acht verhoudingen. Door stapelingen en plaatsing kunnen objecten met elkaar in verband worden gebracht. De transparantie sluit aan bij de helderheid van de zaal, maar maakt ook dat, aldus Van Eijk “het tentoongestelde vanaf alle kanten kan worden bekeken”.

Drie jaar bouwen
De restauratie, uitbreiding en nieuwbouw, naar ontwerp van het architectenbureau, zijn in 2010 gestart. Naar zeggen van de musea is het Museumkwartier gerealiseerd met minimale vertraging en binnen het vooraf vastgestelde budget. Aanstaande vrijdag wordt het Museumkwartier officieel geopend door Prinses Beatrix; zaterdag 25 mei gaan de deuren van beide musea open voor het publiek.

Met ruim vijfduizend vierkante meter expositieruimte, een opvallend grote museumwinkel, horeca en een bibliotheek is het complex een van de grootste musea van Nederland. Het ontwerp van Bierman Henket heeft ook een helder, licht en toegankelijk gebouw opgeleverd.

Trefwoorden

musea kiki van eijk stedelijk museum 's hertogenbosch wim quist ''s-hertogenbosch museumkwartier 's-hertogenbosch den bosch museum van eijk en van der lubbe noordbrabants museum bierman henket architecten

1	Eerste grootschalige houten woongebouw van Rotterdam opgeleverd dinsdag, 13 mei
2	Office Winhov en Office Haratori herinterpreteren wederopbouw in ontwerp woontoren Opportuna woensdag, 14 mei
3	Fenix, kunstmuseum over migratie, opent zijn deuren donderdag, 15 mei
4	Parametrisch ontworpen lattengevel golft rond Wolder Huus voor Sport en Cultuur maandag, 12 mei
5	Nudus en Sweco Architects presenteren stedenbouwkundig ontwerp voor mogelijke nieuwe campus ASML vrijdag, 16 mei

Gerelateerde nieuwsberichten

Designprijs toegekend aan Van Eijk & Van der Lubbe

6 februari

EVA ontwerpt herbestemming Suikerunie-kantoor in dialoog met Quist

28 september 2021

2013: volhardend investeren in culturele projecten

24 december 2013

Fabriekspand Paleiskwartier wordt versmarkt

4 november 2013

Stedelijk Museum Den Bosch wordt Design Museum

22 februari 2018

Bierman Henket ontwerpt bibliotheek Deventer

19 december 2014

Zorgcentrum in een rijksmonumentale boerderij

21 oktober 2013

Nieuw publiekscentrum voor Nationaal Archief

18 oktober 2013

Binnencampus met warm houten hart

5 december 2016

DP6, BiermanHenket + ABT transformeren Wiebengacomplex

8 november 2013

Uitgebreid Museum De Fundatie opent deuren

31 mei 2013

Definitief ontwerp voor Museum Vlaardingen

20 augustus 2013

Huiselijk interieur vol verrassingen voor Woonbedrijf

5 juli 2016

Fries Museum in september open voor publiek

12 februari 2013

Noordbrabants Museum niet op tijd klaar

21 maart 2012

Museum De Fundatie pas mei 2013 open

13 juni 2012

Bierman Henket ontwerpt Onderwijsmuseum

6 juli 2012

Nieuw entreegebied Nationaal Archief door Van Eijk & Van der Lubbe

14 september 2018

Herbestemming Bossche Kruithuis naar ontwerp BiermanHenket

14 april 2020

BiermanHenket start DO woonzorgtoren in Tilburg

28 april 2021

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Nudus en Sweco Architects presenteren stedenbouwkundig ontwerp voor mogelijke nieuwe campus ASML

Gisteren, 14:00

ASML, gemeente Eindhoven, Nudus en Sweco Architects hebben het Voorlopig Ontwerp Stedenbouwkundig Plan gepresenteerd voor een mogelijke uitbreiding van ASML aan de noordzijde van de Brainport Industries Campus.

Antonia Schreiber wint Kazerne Design Award 2025 met circulair pleistermateriaal

15 mei, 12:15

Wat als koeienmest geen probleem is, maar een waardevolle grondstof? Ontwerper Antonia Vincenza Schreiber zette die gedachte om in een concreet project en is nu met ‘Local Shit’ aangewezen als winnaar van de Kazerne Design Award 2025.

Nai010 presenteert architectuurgids Gebouwen door Vrouwen in Rotterdam

15 mei, 11:31

Op zaterdag 7 juni wordt de architectuurgids Gebouwen door Vrouwen: Rotterdam gepresenteerd. In het boek zijn vijftig Rotterdamse gebouwen te zien die door vrouwen zijn ontworpen, of waar ze een flinke bijdrage aan hebben geleverd.

AFFR biedt voorpremière van film Universal Language tijdens Rotterdam Architectuur Maand

15 mei, 10:15

In de film staat de Canadese stad Winnepeg centraal, maar dan in een setting dat Perzisch naast Frans de dominante taal van Canada is.

Ministerie onderzoekt oorzaak van daling nieuwbouwvergunningen

15 mei, 1:29

Het CBS meldde donderdag dat het aantal nieuwbouwvergunningen begin dit jaar met 3500 is gedaald tot 12.500 ten opzichte van het eerste kwartaal van 2024.

PBL: klimaatplannen Hermans onvoldoende voor klimaatneutraal 2050

15 mei, 10:04

Dat constateert het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in een zogenoemd position paper over het klimaatbeleid dat eind april is aangekondigd.

MOB erkent noodzaak Binnenhofrenovatie, maar hekelt geitenpaadjes

14 mei, 5:51

De milieuorganisatie is echter klaar met “geitenpaadjes” die de overheid volgens haar gebruikt om onder de eigen stikstofregels uit te komen.

Aantal vergunningen voor tijdelijke woningen weer fors gestegen

14 mei, 9:39

Om het woningtekort tegen te gaan komen er in Nederland steeds meer tijdelijke huizen bij. Vorig jaar is voor 6.166 van deze woningen een vergunning verstrekt, meldt het CBS.