Voormalige situatie

Historische beeld

Watertoren Amsterdamsestraatweg, 1920

Historische beeld

Detail raam appartementen

Plattegronden

Doorsnede A-A

Doorsnede B-B

Situatie

Exclusieve woning over zes verdiepingen in een watertoren

12 december 2022, 16:49

Na jaren van leegstand heeft de watertoren aan de Amsterdamsestraatweg in Utrecht een nieuwe bestemming gekregen. In 2012 kocht een particulier het vervallen rijksmonument; Zecc Architecten kreeg de opdracht voor het ontwerp van de transformatie tot exclusief woonhuis over zes verdiepingen (in het voormalig waterreservoir), drie appartementen (in het onderste deel van de toren) en een commerciële ruimte op de begane grond.

De uitdaging voor het ontwerp, zo meldt Zecc, lag in het maken van goede daglichtopeningen, een mooie buitenruimte met uitzicht op de Dom en een goede ontsluiting met lift en veilig trappenhuis. Het architectenbureau heeft de ingrepen zorgvuldig ingepast in de Amsterdamse School-architectuur van het ruim 100 jaar oude monument.

Studio’s
In het onderste gedeelte van de watertoren, van de eerste tot en met de derde verdieping, zijn drie identieke studio-appartementen gerealiseerd op de bestaande verdiepingsvloeren. Het karakter van het stoere metselwerk en de houten of betonnen balken is hier zoveel mogelijk behouden. Er was voldoende hoogte op deze lagen voor het realiseren van een compact volume, met op de insteekvloer een slaapvertrek en in de onderzijde keuken, badkamer en (lift)schacht.

Vanuit de lift stap je direct in het appartement: een oplossing die een exclusief gevoel geeft en tegelijk ruimtebesparend is. Voor de studio-appartementen zijn drie grote openingen in de gevel gemaakt, als een nieuwe ‘tijdlaag’. De openingen zijn voorzien van stalen vouwpuien in een Corten-stalen kader. Als de pui volledig is geopend, heeft de woning een compacte loggia als buitenruimte.

Licht en warm
Bovenin de watertoren, in het voormalige waterreservoir, is een woning van 400 m2 over zes bouwlagen gerealiseerd. De woning begint op de vierde verdieping, op wat ooit de betonnen lekvloer was. Hier bevindt zich de entree en toegang tot een eigen lift. De onderzijde van het waterreservoir, gemaakt van plaatstaal met grove klinknagels, is hier goed zichtbaar. De warme roestkleur en het opnieuw zichtbaar gemaakte metselwerk zijn gecombineerd nieuwe ingrepen in wit en notenhout, wat zorgt voor even lichte als warme entree tot de woning.

Naar boven toe zijn onderin de meer besloten functies gelegd zoals logeerkamers, ontspanningsruimte en bergruimte. Verder naar boven opent de ruimte zich steeds meer en ontstaat er een spectaculaire opeenvolging van vloeren, vides en uitzichten, legt Zecc uit. Overal binnen de woning zijn de roestkleurige stalen wanden van het vat zichtbaar. Zij geven samen met de gevlinderde betonvloer een zowel warm als industrieel karakter aan de woning. Ook hier zijn steeds de nieuwe ingrepen uitgevoerd in notenhout en witte, strakke volumes.

Van besloten naar open
Na de entree stap je via de hangende trap door een insnede in het vat naar de vijfde verdieping, waar zich een vrije ruimte bevindt in de ronde onderkant van het vat. Hier is plek voor zakelijke presentaties, filmvertoningen of bijvoorbeeld een huisconcert. In de ruimte is geen directe toetreding van daglicht, maar via de nieuwe houten trap valt natuurlijk licht van bovenaf naar binnen.

De zesde verdieping omvat drie logeervertrekken met bijbehorende voorzieningen. Hier worden de insnedes in het vat, die zorgen voor daglicht, groter en wordt de relatie met de omgeving en het uitzicht sterker. Er is op verschillende manieren omgegaan met de openingen in het vat, waardoor elke ruimte en functie een passende beleving van het daglicht en de omgeving kent.

Bij de onderste slaapvertrekken is het staal ingesneden en weggevouwen richting de bestaande openingen in de metselwerkgevel. Hierdoor wordt je blik gericht, valt strijklicht naar binnen en blijft door de relatief kleine insnijdingen het karakter van het vat behouden.

Uitzicht met loggia
De zevende verdieping biedt als geheel plaats aan de hoofdslaapkamer met badruimte en kledingkamer. Hier is gekozen om een spectaculair uitzicht te geven op de (ontwakende) stad bij opkomende zon en de Domtoren in het centrum van Utrecht, zegt Zecc. Daartoe is een grote opening gemaakt in het vat en het metselwerk van de buitengevel.

Een loggia versterkt het contact met buiten. De oorspronkelijke verticale raamstroken in de buitengevel lopen als herinnering door over de gevel. De inrichting met notenhouten accenten, planten en stoffering waarborgt hier de warme, huiselijke sfeer die hoort bij een woning. De verlichting is ingezet om dit te versterken en is geheel regelbaar naar behoefte van de persoon en het moment.

Keuken en woonkamer
Op de achtste verdieping bevindt zich de woonkeuken. Hier zijn grote sparingen in het vat en vergrootte ramen in de gevel gemaakt. Ze zorgen voor veel daglicht, zijn functioneel als zitje, bieden extra bergruimte en werken als prachtige kadrering van de omgeving. Een grote vide biedt zicht op de fenomenale kapconstructie. Ook is er een ruimtelijke verbinding gemaakt met de woonkamer op de negende verdieping. In de inrichting is wederom gebruik gemaakt van notenhouten accenten, kleurrijke stoffering van de meubels en groen.

Op de negende verdieping heeft het architectenbureau, onder de hoge kapconstructie van staal en hout, rondom panoramaramen gemaakt voor uitzicht naar alle zijden. De nieuwe woonkamervloer is op een hoogte aangebracht zodat je zittend de horizon kan zien en uitzicht hebt over de stad. Het ronde eiland van los meubilair versterkt dit gevoel en schept in de grote ruimte toch een zekere mate van huiselijkheid.

Net als op andere lagen in de toren is de sfeer stoer en industrieel en tegelijkertijd huiselijk en intiem. De basis van de materiaalkeuze was al aanwezig: de warme kleur en textuur van het metselwerk, antracietkleurige stalen kozijnen, het geroeste vat van genageld plaatstaal en de lichtgrijze stalen spanten van de kapconstructie. Dit is aangevuld met betonnen vloeren, witte binnenwanden en warme notenhouten accenten in de vloeren, wanddelen en het meubelwerk. In het losse interieur is dit palet aangevuld met natuurlijke en aardse kleuren.

Uitbreiding
In de toekomst komt op de begane grond een commerciële functie zoals koffiebar of barbershop. De toren wordt op die manier ook voor publiek toegankelijk gemaakt. Aan de achterzijde, nu een braakliggend terrein aan de Hyacintstraat, komen compacte woningen en een gebouwde parkeervoorziening. Daarmee wordt het stedenbouwkundig bouwblok afgehecht en blijft de watertoren als vrijstaand monument de identiteit van de Amsterdamsestraatweg bepalen.

Trefwoorden

woonhuis zecc architecten herbestemming watertoren industrieel erfgoed transformatie rijksmonument utrecht appartement

1	Nominaties Kantoorgebouw van het Jaar 2025 bekend woensdag, 10 september
2	10 nieuwe steden dinsdag, 9 september
3	Bouwend Nederland: ‘Er komt een groot tekort aan bouwers’ dinsdag, 9 september
4	Rijksbouwmeester: tijd van nieuwe steden bouwen ligt achter ons maandag, 8 september
5	Transformatie Arnhems postgebouw tot rijkskantoor De Nieuwe Post van start woensdag, 10 september

Gerelateerde nieuwsberichten

Zecc presenteert herbestemde watertoren

6 maart 2015

Nationale Watertorenprijs 2022 naar transformatie van Zecc

1 mei 2023

Woningbouwproject Het Eiland in Meerstad opgeleverd

10 augustus 2022

Zecc, Jasper Smits en Lindeloof ontwerpen woonblok bij oude scheepswerf Krimpen aan den IJssel

19 mei 2022

Zecc Architecten presenteert ontwerp voor renovatie De Vasim

29 november 2021

Lichte en ruimtelijke gezinswoning achter terughoudende gevel

20 februari 2023

Kade Noord in Zutphen door KCAP en Zecc Architecten afgerond

2 november 2021

Gemeentehuis Renswoude gerenoveerd en uitgebreid met nieuwbouw van CLT

17 juli 2023

Transformatie van Defensie-Eiland in Woerden afgerond

17 september 2021

Zecc Architecten presenteert tijdelijke huisvesting Tweede Kamer

2 september 2021

Kunstwerf siert cover Jaarboek Architectuur in Nederland 2022-2023

23 mei 2023

Herbestemming van NYMA-watertoren in Nijmegen gestart

15 augustus 2024

Zecc plaatst witte accenten in het Utrechtse Rijnvliet

30 augustus 2021

Jongenspatronaat Tiel getransformeerd tot woon-zorggebouw

3 juni 2021

Zecc Architecten werkt in een zelf ontworpen en ontwikkeld gebouw

3 februari

Oudste textielfabriek Tilburg wordt Duveldorp

2 juni 2021

Parkeergebouw van Zecc is herkenningspunt voor Leidsche Rijn Centrum

7 januari 2021

Zecc uitgeroepen tot Architect van het Jaar 2020

28 oktober 2020

Nominaties Interieur van het Jaar 2023 bekend

2 oktober 2023

Arbeiderswoning met stalen gezicht

14 oktober 2020

Verbouwing watertoren Rotsoord gestart

29 oktober 2014

BOEi koopt kerk en watertoren van Dijk en Duin

18 februari 2015

Watertoren getransformeerd tot uitkijktoren

29 april 2014

Nieuwe bestemming voor Groningse watertoren

10 juni 2013

Toon alles

Andere nieuwsberichten

JKMM Architects wint prijsvraag voor nieuw architectuur- en designmuseum Helsinki

12 september, 3:10

Het bureau werd bij de anonieme prijsvraag geselecteerd uit liefst 624 inzendingen. Het gebouw moet vanaf 2030 een nieuw herkenningspunt worden voor de Eteläsatama-haven in het zuiden van de stad.

Behandelcentrum van atelier PRO is poortgebouw voor wijk

12 september, 2:15

Nieuw gebouw voor Eijkman Kliniek in Nijkerk is ontworpen door atelier PRO.

Wij Maken Nederland organiseert verkiezingsdebat over nieuwe Nota Ruimte

12 september, 1:31

Op maandag 6 oktober organiseert het onafhankelijk netwerk van stad- en landmakers Wij Maken Nederland een verkiezingsdebat over de Nota Ruimte.

Natrufied Architecture wint prijsvraag voor biobased geluidsscherm

12 september, 11:51

Het ontwerp Zacht Zicht werd gekozen uit negentien inzendingen voor de Start-up Challenge 2025. Het scherm bestaat uit een houten draagstructuur, waarin vezelgewassen zijn verwerkt.

Aartsen wil doelen circulaire economie ‘actualiseren’

12 september, 10:38

"We gaan kijken wat er nodig is om het aan de ene kant realistisch te maken, zonder dat je weer zwabberbeleid gaat krijgen", zegt de demissionair staatssecretaris.