Projecten
Producten
Bedrijven
Vacatures
Agenda
Awards
Podcasts
more_horiz
Video's
Magazine
Thema's
Favorieten
Profiel
Uitloggen
Nieuw
Populair
Categorieën
Favorieten
Alle projecten
Van Beuningenplein Amsterdam
Dijk&co Landschapsarchitectuur
Kant & Klaar Hagen op basisschool Prior Weston
Mobilane
Herinrichting Molenstraat Zundert
[delacourt][vanbeek]
Faber Audiovisuals
Verwol complete interieur realisatie
De Nieuwe Molens
Rapp+Rapp
Moderne villa met grote glaspartijen
Metaglas Groep
3D visualisatie van project: Bellinkhof Deventer
Triple-D Visualisaties bv
Privéwoning Buggenhout
EQUITONE gevelpanelen
Wilhelmina Ziekenhuis Assen OKC
Storax
Villa S
VAN ROOIJEN ARCHITECTEN
Architectuur
Woningbouw
Zorg
Hotels
Restaurants en café’s
Winkels
Sportgebouwen
Culturele gebouwen
Overheidsgebouwen
Scholen
Kantoren
Bedrijfsgebouwen
Paviljoens en kunst
Overig
Vervoer en infrastructuur
Trein- en metrostations
Luchthavens
Busstations
Parkeergarages
Fietsparkeren
Wegen
Bruggen
Water
Energie
Tankstations en laadstations
Waterzuivering en afvalverwerking
OV/Infrastructuur
Overig
Stedenbouw en landschapsarchitectuur
Regionale visies
Gebiedsvisies
Plannen stedelijk weefsel
Amusementsparken en dierentuinen
Lichtontwerpen
Openbare ruimte
Pleinen
Parken
Tuinen
Speelplaatsen
Uitkijktorens
Overige (bijv. begraafplaatsen)
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Categorieën
Favorieten
Alle producten
BOW Modulaire kantoor-vergaderruimte
BOW Smart office Fit-out
Atlas Concorde Marvel Shine
Regge Tegels & Vloeren
Gusto & Rocca
EPI Group
Brandwerend systeem FR90
Aliplast Aluminium Systems
Chalk
Moods
Koekoek, kelderlichtschacht en ventilatieschacht
Tilmar BV
Extreem krasvaste gietvloer Lavasteen
Stucco Lusso
Mato Aluminium Gevelbekleding
Alu-Coating bvba
Baksteen in prefab metselwerk
Steenhandel Gelsing
SlimFix Deco zolderisolatie
IsoBouw Systems bv
Gevels
Gevelbekleding
Vliesgevels
Zonwering buiten
Isolatie
Gevelconstructies
Signing
Overig
Daken
Dakafwerkingen
Dakisolatie
Dakconstructies
Dakranden, dakgoten en HWA's
Dakramen
Lichtkoepels
Lichtstraten
Schoorstenen
Overig
Ramen en deuren
Raam- en deursystemen / kozijnen
Vliesgevels
Hang- en sluitwerk
Beveiliging en luiken
Dorpels en vensterbanken
Lateien
Roosters
Glas
Dakramen
Dakkoepels
Lichtstraten
Zonwering buiten
Zonwering binnen
Buitendeuren
Binnendeuren
Postvakken en brievenbussen
Overig
Trappen, liften en balustrades
Trappen
Roltrappen
Liften
Balustrades en hekwerken
Binnenwanden
Binnenwanden
Wandafwerking
Vloeren
Constructieve vloeren
Verhoogde vloeren
Vloerafwerkingen
Overig
Plafonds
Tegels
Lineair
Grill
Open en roosters
Naadloos
Eilanden en baffles
Plafondafwerkingen
Ophangsystemen
Overig
Klimaatplafonds
Verlichting
Binnenverlichting
Buitenverlichting
Sanitair
Kranen en douchesets
Wastafels
Douchewanden en douchebakken
Baden
Waterclosets
Accessoires
Overig
Projectinrichting
Stoelen
Banken
Tafels
Kasten
Balies
Vrijstaande wanden
Keukens
Accessoires
Overig
Cabines
Interieurbeplanting
Stoffering
Installaties
Verwarming, koeling en ventilatie
Elektrotechnische installaties
Schakelmateriaal
Domotica
Deurcommunicatie
Beveiliging
Liften
Onderhoudsinstallaties
Overig
Brandbeveiliging
Constructies
Draagconstructies
Funderingen en kelders
Overig
Brandbeveiliging
Buitenruimte
Bestratingen en verhardingen
Afwateringen
Terreinafscheidingen en geluidsschermen
Buitenmeubilair
Fietsparkeren
Terrassen
Terrasoverkappingen
Bruggen
Accessoires
Overig
Beplanting
Speeltoestellen
Software
Tekenen 2D
Modelleren 3D / BIM
Visualisatie / rendering
Parametrisch ontwerpen
Bouwfysica
Draagconstructie
Overig
Virtual Reality
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Favorieten
Alle video's
Uitreiking van Architectenweb Awards 2020
Impressie van de prijsuitreiking via Zoom
The Garage
Rijnboutt
Zecc
Nominatie voor de prijs voor Architect van het Jaar 2020
Office Winhov
Nominatie voor Architect van het Jaar 2020
Korteknie Stuhlmacher Architecten
Nominatie voor Architect van het Jaar 2020
Winy Maas
Nominatie voor de prijs voor Architect van het Jaar 2018
Triodos Bank
RAU
Cedar / Hoofdkantoor ING
Benthem Crouwel Architects met HofmanDujardin
The Garage
Rijnboutt
Zecc
Nominatie voor de prijs voor Architect van het Jaar 2020
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Favorieten
Alle podcast's
Gesprek met Jeroen Schipper en Patrick Meijers over verhalende architectuur die vooral onze samenleving dient
Gesprek met Wessel van Beerendonk en Lucas ter Hall over verbinden van ontwerp en productie
Gesprek met Trude de Vroomen en Angelique Bellemakers over het coöperatief ontwikkelen van woonbuurten
Gesprek met Maarten Polkamp over hoe Virtual Reality het ontwerpproces leuker maakt
Gesprek met Paul Ketelaars en Ellen van der Wal over het Vakwerkhuis
Gesprek met Nanne de Ru over het tegelijkertijd ontwikkelen en ontwerpen van projecten
Gesprek met Lennaert van Capelleveen over parametrisch ontwerpen
Gesprek met Trude de Vroomen en Angelique Bellemakers over het coöperatief ontwikkelen van woonbuurten
Gesprek met Wessel van Beerendonk en Lucas ter Hall over verbinden van ontwerp en productie
Gesprek met Jeroen Schipper en Patrick Meijers over verhalende architectuur die vooral onze samenleving dient
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Partners
Categorieën
Favorieten
Alle bedrijven
Studio Canisius
B-Art Gietvloerboutique BV
VeriCon
Dé innovatieve partner voor constructief advies en engineering
Em Paralelo
Regge Tegels & Vloeren
Raybit
Real-time architectuur visualisatie
OCS | Office Cabling Systems
Totaalleverancier voor kabelmanagement
Malaysian Timber Council
Aluprof Nederland BV
FALK® Bouwsystemen
Producent geïsoleerde designpanelen
Renson
Duco Ventilation & Sun Control
Architecten
Architectuur
Vervoer en infrastructuur
Stedenbouw en landschapsarchitectuur
Leveranciers
Gevels
Daken
Ramen en deuren
Trappen, liften en balustrades
Binnenwanden
Vloeren
Plafonds
Verlichting
Sanitair
Projectinrichting
Installaties
Constructies
Buitenruimte
Software
Adviseurs
Bestekschrijvers
Bouwmanagement
Installatie adviseurs E
Bouwfysica
Calculators
Installatie adviseurs G/W
Bouwkundig tekenwerk
Constructeurs
Lichtadviseurs
Adviseur beveiliging
Juristen
Intermediairs, Payrolling
Aannemers
Overig
Presentatie
Instellingen / onderwijs
Overig
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Alle vacatures
Projectleider
FARO architecten bv
Motivated German speaking architect
Atelier Kempe Thill
Bouwkundig projectcoordinator met Revit-ervaring
Gortemaker Algra Feenstra architects
Assistent ontwerper
Geurst & Schulze architecten
BIM Specialist
KUBUS BV
Verbinder architecten en leveranciers
Architectenweb
KOLENIK zoekt een Interior designer
KOLENIK Design
Werken bij De Nijl Architecten
De Nijl Architecten
Architect
Sec.architecten in Kampen
Junior designer
House of Amud
Assistent Ontwerper
HD architecten
Junior Architect
APTO Architects B.V.
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Alle magazines
Architectenweb magazine #14
Architectenweb magazine #13
Publieke gebouwen
Architectenweb magazine #12
Kantoren
Architectenweb magazine #11
Architectenweb magazine #10
Architectenweb magazine #13
Publieke gebouwen
Architectenweb magazine #4
Architectenweb magazine #14
Architectenweb magazine #8
Architectenweb magazine #6
Nieuw
Populair
Favorieten
Alle events
C2C Cafe: Cradle to Cradle 4.0, the next generation
Online
Design Museum Den Bosch toont Radical Austria – Everything is Architecture
De Mortel 4, 5211JD, Den Bosch
Cochius en de architecten, brieven van Frank Lloyd Wright, De Bazel en Berlage
Lingedijk 28-30 4142 LD Leerdam
Gedachtespinsels | Dutch Design door Kiki van Eijk
Goirkestraat 96 5046 GN Tilburg
Lithium - expositie over de eeuwige menselijke zoektocht naar energie
Museumpark 25 3015CB Rotterdam
The Garden of Earthly Worries van Daniel Libeskind in Paleis Het Loo
Paleis Het Loo, Koninklijk Park 1, Apeldoorn
Cochius en de architecten, brieven van Frank Lloyd Wright, De Bazel en Berlage
Lingedijk 28-30 4142 LD Leerdam
Gedachtespinsels | Dutch Design door Kiki van Eijk
Goirkestraat 96 5046 GN Tilburg
Lithium - expositie over de eeuwige menselijke zoektocht naar energie
Museumpark 25 3015CB Rotterdam
Design Museum Den Bosch toont Radical Austria – Everything is Architecture
De Mortel 4, 5211JD, Den Bosch
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Categorieën
Alle thema's
Design
Duurzaamheid
Gevel
Infrastructuur
Interieur
Kantoren
Leisure
Openbare ruimte
Publieke gebouwen
Scholen
Transformatie en Renovatie
Woningbouw
Zorg
Awards
Architectenweb Awards 2020
Architectenweb Awards 2019
Architectenweb Awards 2018
Het CLT-onderzoeksteam van Inbo, met van links naar rechts Bahar Yildiz, Joost van den Berg, Merel Vos en Gustaf Jackson
Copyright: Inbo
Cover van de handleiding CLT voor architecten en bouwkundigen
Copyright: Inbo
Patch22 in Amsterdam, ontworpen door bureau Frantzen et al
Copyright: Luuk Kramer
HAUT van Team V Architectuur bij de start van de houtconstructie afgelopen jaar
Copyright: JP van Eesteren / Team V Architectuur
CLT-vloer, wanden en plafond in gebouw Stories, dat is ontworpen door Olaf Gipser Architects
Copyright: Olaf Gipser Architects
Het CLT-onderzoeksteam van Inbo, met van links naar rechts Bahar Yildiz, Joost van den Berg, Merel Vos en Gustaf Jackson
Copyright: Inbo
Cover van de handleiding CLT voor architecten en bouwkundigen
Copyright: Inbo
Patch22 in Amsterdam, ontworpen door bureau Frantzen et al
Copyright: Luuk Kramer
HAUT van Team V Architectuur bij de start van de houtconstructie afgelopen jaar
Copyright: JP van Eesteren / Team V Architectuur
CLT-vloer, wanden en plafond in gebouw Stories, dat is ontworpen door Olaf Gipser Architects
Copyright: Olaf Gipser Architects
Inbo publiceert handleiding voor bouwen met CLT
19 januari, 13:00
Hout en dan met name Cross Laminated Timber (CLT) is aan een opmars bezig in de Nederlandse bouw. Tegelijk valt er nog een wereld te winnen als het aankomt op kennis en toepassing van het materiaal. Inbo heeft dinsdag een aanzet gegeven door een
handleiding CLT voor architecten en bouwkundigen
te publiceren. Architectenweb sprak erover met projectleider en hoofdauteur van het document Merel Vos. “Houtbouw vergt veel meer afstemming met de adviseurs.”
Hoewel in de naam Holland de term hout of ‘holt’ besloten ligt, was houtbouw tot voor kort bepaald niet gangbaar in ons land. Pas de laatste jaren beleeft het materiaal een doorbraak (zoals is te zien in bijvoorbeeld ons
jaaroverzicht van 2020
), maar die lijkt wel meteen zo spectaculair dat we er ernstig rekening mee moeten houden dat hout wel eens het materiaal van de toekomst kan zijn.
CLT of kruislaagshout lijkt de beste papieren te hebben om grootschalig te worden toegepast, onder meer omdat het qua sterkte in de buurt komt van beton en niet uitzet, krimpt of vervormt. Voor het zover is, valt er nog een hoop te leren over het materiaal en is het zaak dat ook meer opdrachtgevers en andere partijen overtuigd raken van het belang van hout, stelt Vos.
Om met dat laatste te beginnen: waarom is het belangrijk dat we in hout gaan bouwen?
“Allereerst omdat de CO₂-uitstoot in de bouwsector enorm hoog is en we op zoek moeten naar een alternatief. In andere bedrijfstakken zoals de auto-industrie zijn ze daar al jaren mee bezig, neem de elektrische auto. De bouw is alleen heel conservatief, veranderingen gaan doorgaans langzaam. Hout draagt bij aan het verlagen van de CO₂-uitstoot; bomen slaan hun hele leven CO₂ op en als je ze kapt, groeit er weer een nieuwe boom die ook CO₂ opslaat. Intuïtief voelt dat kappen misschien niet goed, maar als je aan duurzaam bosbeheer doet is het een uitstekende optie.
Daarnaast is hout veel beter herbruikbaar dan beton of staal en behoudt het meer restwaarde na de sloop van een gebouw. Vergeet bovendien niet dat er beleidsmatige veranderingen aankomen, zoals vanuit het klimaatakkoord. We moeten daarom wel en het is nu zaak dat we kenniservaring opdoen met bouwprojecten in hout. As je er pas over een paar jaar instapt ben je gewoon te laat.”
Wat bedoel je precies met kennis
ervaring
?
“In landen als Duitsland en Oostenrijk wordt veel meer gebouwd met hout, ook woongebouwen. We kunnen die kennis alleen niet een-op-een overnemen, omdat hier andere Bouwbesluit-eisen gelden. Voor de CLT-handleiding hebben we al gekeken naar Nederlandse projecten, zoals Patch22, HAUT en Stories. De betrokken architectenbureaus, adviseurs of aannemers hebben hun kennis en ervaring daarvoor met ons gedeeld en wij hebben daar weer veel van geleerd. Op die manier kunnen zulke pilotprojecten helpen om tot algemene inzichten voor bouwen met hout te komen.”
In de handleiding noemen jullie naast de kennisachterstand nog twee obstakels die het bouwen in hout momenteel bemoeilijken. Een ervan is het overtuigen van andere betrokken partijen.
“Er is een hoofdstuk waarin we uiteenzetten waarom houtbouw zo belangrijk is. Voor iedereen, van de opdrachtgever tot adviseurs, zijn er wel argumenten uit te halen. Maar we leggen ook uit hoe je als architect bijvoorbeeld een opdrachtgever kunt overtuigen om voor houtbouw te kiezen. Dat doe je niet alleen op basis van
mooie
argumenten als duurzaamheid of een snelle bouwtijd, want als een project twintig procent duurder gaat uitvallen, moet de opdrachtgever wel heel erg gemotiveerd zijn om dan alsnog voor hout te gaan. Je moet aantonen dat dit materiaal ook financieel kan concurreren met staal of beton. Ons is gebleken dat hierbij veel winst is te halen bij de keuzes die je maakt in de fase van het schetsontwerp. Ook is het in meerdere opzichten belangrijk dat je in een vroeg stadium van het proces meerdere partijen bij het project betrekt, waaronder de aannemer. Houtbouw vergt veel meer afstemming met de betrokken adviseurs. Alle neuzen moeten dezelfde kant op staan.”
Een derde sta-in-de-weg is het bouwkundig aspect. Hout kent in dat opzicht enkele nadelen, zoals een geringere vormvrijheid dan beton en een mindere geluidswering. Zie je dat gauw veranderen of blijven hybride constructies de norm, zoals nu voornamelijk het geval is?
“Ik denk dat er wel ruimte is voor innovatie. Veel houtproducenten zijn daar ook wel mee bezig, dat ze bijvoorbeeld de overspanning van de CLT-vloer groter proberen te maken. Maar het klopt dat het materiaal nog de nodige beperkingen heeft. Zo kun je er wel hoog mee bouwen, maar dan wordt het hout heel dik en krijg je enorme afmetingen, dat vindt niemand wenselijk. Hybride constructies zie ik overigens niet als een belemmering. Je kunt heel goed de hoogte in met een betonnen liftkern of dat je de plint van beton maakt en erboven een volledig houten constructie realiseert. Zo versterken de materialen elkaar alleen maar en gebruik je alsnog veel hout.”
Tot slot: bij hout als bouwmateriaal moet ik onwillekeurig toch denken aan de grote stadsbranden uit de historie, die mede zo rampzalig uitpakten doordat veel gebouwen van hout waren gemaakt. Hoe zit het tegenwoordig met de brandveiligheid van het materiaal?
“Het is een misverstand dat hout brandgevaarlijker is dan beton of staal. Hout is wel een brandbaarder materiaal, maar je kunt veel beter voorspellen hoe het brandt. Het bezwijkmoment van hout is daarom veel exacter te voorspellen dan bij beton en staal. Bij brand vormt zich een koollaag die het hout beschermt tegen inbranden, daarnaast weten we van hout dat het veel geleidelijker brandt; het brandt met 0,7 mm per minuut in. Hierop kun je vervolgens een constructie op dimensioneren en er een brandbuffer in meenemen. Verder kun je een CLT-wand natuurlijk bekleden met brandwerend materiaal, zoals dubbele gipsplaat.”
De
Handleiding CLT voor architecten en bouwkundigen
is een van de resultaten van het onderzoek ‘De mogelijkheden van CLT in de gestapelde woningbouw’, uitgevoerd door Inbo. Naast Merel Vos bestond het onderzoeksteam uit Gustaf Jackson, Bahar Yildiz en Joost van den Berg.
Trefwoorden
merel vos
inbo
duurzaamheid
clt
hout
Best gelezen
1
KAAN Architecten geeft KMSKA in Antwerpen nieuwe dimensie
woensdag, 03 maart
2
Vossius Gymnasium verbouwd door Marlies Rohmer met passend antwoord
dinsdag, 02 maart
3
De ultieme stagiair
dinsdag, 02 maart
4
Appartementengebouw als sculptuur aan Veluwse bosrand
woensdag, 03 maart
5
KettingHuls realiseert woongebouw op boerenerf in Oosterwold
maandag, 01 maart
Gerelateerde nieuwsberichten
Jaaroverzicht 2020: bouwen in hout
Monnickendam krijgt woongebouw in CLT
Bouwen met CLT – zes lessen uit de praktijk van Urban Climate Architects
Rick Abelen wint prijsvraag Woonidee Venray
Woongebouw in CLT door Urban Climate Architects in drie weken wind- en waterdicht
Bewoners genieten van tuin en polder in houten 'buitenhuis'
Plan voor omvangrijk woonproject in CLT bij Eindhoven
'Incubator' van organische reststoffen voor GreenTech Park Brabant
VPRO wijdt Tegenlicht-uitzending aan bouwen in hout
TNO: bouwen in hout veel gunstiger voor klimaat dan aangenomen
Video + foto's: afbouw Floating Office Rotterdam
Realisatie The Dutch Mountains stap dichterbij gekomen
Powerhouse Company ontwerpt houten woongebouw in Pendrecht
Andere nieuwsberichten
Studio Rianknop presenteert zelfbouwwoning Amsterdam-Noord
5 maart, 12:26
De compact ogende, 220 vierkante meter grote woning heeft een industriële uitstraling, verzacht met houten kozijnen en groene accenten. Een trappenhuis aan de achterzijde doorbreekt het monolithische karakter van de gevel.
Heijmans en AM gaan woningen bouwen in Feyenoord City
5 maart, 10:56
De partijen nemen de ontwikkeling van een stadswijk met 3700 woningen, een hotel, horeca en winkels voor hun rekening. De ontwikkeling van het gebied zal in fases gebeuren en ongeveer tien jaar duren, schrijven de bedrijven.
Eerste woongebouw Rijnhaven in Alphen aan den Rijn klaar
4 maart, 4:52
Het door architect Harvey Otten ontworpen complex DOK2404 bestaat uit 29 nul-op-de-meter-appartementen. De woningen zijn ruim en ingedeeld op basis van de wensen van de bewoners.
BAM Bouw en Techniek realiseert politiebureau Zeeburgereiland
4 maart, 4:24
Voor het nieuwe politiebureau heeft architectenbureau De Twee Snoeken een doelmatig en toekomstbestendig ontwerp gemaakt.
Woonwijk uit jaren zeventig verwarmd met behulp van waterstof
5 maart, 10:03
Voor het eerst in Nederland krijgt een woonwijk uit de jaren zeventig aansluiting op een waterstofnetwerk.
'Lokale conflicten over duurzame plannen moeilijk te voorkomen'
5 maart, 9:32
De duurzame plannen botsen vaak met andere plannen, zoals woningbouw en het aantrekkelijk houden van het landschap.
Provincies zijn verdeeld over nieuwe kerncentrale
4 maart, 3:57
Provincies zijn verdeeld als het gaat om de mogelijke komst van een nieuwe kerncentrale op hun grondgebied.
Meer laadpunten in parkeergarages
4 maart, 2:35
In 2025 moeten er tien keer zoveel laadpaadpunten in parkeergarages zijn als nu; spreken staatssecretaris Van Veldhoven (Infrastructuur en Waterstaat) en Vexpan vandaag af.
Provincie en gemeenten steken tot 330 miljoen in Noord-Brabant
4 maart, 9:59
Zo wordt maatschappelijk vastgoed verduurzaamd en er komt een flinke impuls voor de Brabantse binnensteden.
Mobiliteitsalliantie wil jaarlijks drie miljard euro van regering
4 maart, 9:18
De Mobiliteitsalliantie heeft een plan opgesteld om de infrastructuur en mobiliteit in Nederland te verbeteren.
Ga naar het nieuws-archief
Ronnie Weessies
Redacteur
2
0
0
0
Voor een optimale gebruikservaring plaatst Architectenweb functionele cookies. Wat de verschillende cookies precies doen leggen we uit in een
overzicht
. Cookies van social media kun je optioneel
aanzetten
.
Akkoord
Instellingen
Annuleren
OK
Sluiten
Doorgaan
Inloggen
Maak een gratis persoonlijk account aan
Feedback
Feedback
Wij horen graag jouw feedback. Laat je reactie achter en eventueel jouw e-mail adres.
Reactie
Verstuur