Renovatie Fort van Hoofddorp afgerond

22 juni 2020, 11:12

De renovatie van het Fort van Hoofddorp is afgerond. Het forteiland in het centrum van de Noord-Hollandse plaats is getransformeerd tot een stadspark met ruimte voor horeca, culturele en educatieve activiteiten. Serge Schoemaker Architects is verantwoordelijk voor het integrale ontwerp van landschap, architectuur en interieur.

Tien jaar heeft de herontwikkeling van het fort, dat deel uitmaakt van de Stelling van Amsterdam en op de Werelderfgoedlijst van Unesco staat, geduurd. Het monument is in 1904 op een steenworp afstand van de toenmalige dorpskern gebouwd, maar is ondanks zijn centrale ligging nooit voor het publiek toegankelijk geweest.

'Verborgen schat'
Het fortgebouw functioneerde lange tijd als munitiedepot en bood de laatste jaren onderdak aan de lokale schietvereniging. “Een verborgen schat”, zo omschreven theaterproducent Femme Hammer en architect Serge Schoemaker het fort, toen ze in 2010 de eerste plannen maakten voor de herbestemming.

In 2015 richtten de initiatiefnemers Stichting Fort van Hoofddorp op, dat de financiering en ontwikkeling van het forteiland mogelijk maakte. Het initiatief kreeg financiële steun van de Provincie Noord-Holland, de Gemeente Haarlemmermeer en diverse culturele fondsen.

Het Fort van Hoofddorp is een van de weinige forten binnen de Stelling met twee verdiepingen. Het verdedigingswerk ligt zoals de meeste forten ingebed in het landschap en is bedekt met een aardlaag. Het fort bestaat uit een labyrint aan ruimten; geschutsruimten, lokalen, gangen en nissen. Muren en gewelven van meters dik ongewapend beton moesten het fort beschermen tegen het vijandelijk geschut.

Hefkoepelgebouwen
Het gebouw bezit twee vrijstaande hefkoepelgebouwen, die met het hoofdgebouw waren verbonden door ondergrondse gangen en tijdens de renovatie volledig zijn ontgraven. De oorspronkelijke gangenstructuur is bij de renovatie weer in ere hersteld. Hierdoor kunnen bezoekers nu (ondergronds) lopen via een lange achtergang op de begane grond naar de vrijstaande hefkoepelgebouwen en het terrein bovenop het fort.

Om de ontsluiting van het fortgebouw te verbeteren, zijn twee nieuwe trappenhuizen toegevoegd. Door het wegbreken van de vloeren zijn hier twee verticale, dubbelhoge ruimten ontstaan die licht en lucht in het door horizontale gangen gedomineerde fortinterieur brengen.

Het fortgebouw is deels gerestaureerd en deels onaangetast gelaten. Nieuwe toevoegingen zijn strak vormgegeven en zodanig geïntegreerd dat historische details en de karakteristieke atmosfeer behouden zijn gebleven. Zo zijn houten wanden en minimalistische, stalen elementen gecombineerd met ruwe, onafgewerkte wanden van ongewapend beton, moderne lichtarmaturen met kaarsnissen.

Nagenoeg onzichtbaar
De gebouwinstallaties zijn nagenoeg onzichtbaar geïntegreerd. Zo is het hele pand voorzien van een dun vloerverwarmingssysteem en maakt het luchtbehandelingsysteem met warmteterugwinning gebruik van de historische, ingebouwde luchtkanalen. Nieuwe leidingen zijn weggewerkt in de dekvloer en het dakpakket, om het pure, rauwe karakter van het fortinterieur te behouden.

Aan het buitenterrein is een wandelpad toegevoegd, het 'fortpad', waarover bezoekers vanaf het voorplein omhoog kunnen lopen naar het hoger gelegen terrein: het terreplein. Hier hebben ze uitzicht over de fortgracht en de Geniedijk, die het fort verbindt met het Kunstfort bij Vijfhuizen. Ook is hier plaats gemaakt voor een kleinschalig openluchttheater en ruimte voor een terrastuin.

Opening
De feestelijke opening van het fort moest in april door de coronamaatregelen worden uitgestel, deze zal nu later dit jaar plaatsvinden. Tegen die tijd zal ook het buitenterrein zijn ingericht, meldt Serge Schoemaker Architects. Het forteiland is in totaal 8.100 vierkante meter groot.

Trefwoorden

stelling van amsterdam herbestemming fort bij hoofddorp kunstfort vijfhuizen renovatie fort werelderfgoed serge schoemaker architects werelderfgoedlijst monument hoofddorp fort van hoofddorp

1	Nominaties Kantoorgebouw van het Jaar 2025 bekend woensdag, 10 september
2	10 nieuwe steden dinsdag, 9 september
3	Bouwend Nederland: ‘Er komt een groot tekort aan bouwers’ dinsdag, 9 september
4	Rijksbouwmeester: tijd van nieuwe steden bouwen ligt achter ons maandag, 8 september
5	Transformatie Arnhems postgebouw tot rijkskantoor De Nieuwe Post van start woensdag, 10 september

Gerelateerde nieuwsberichten

Boek Strategische Interventies over de 'architectonische redactie' bij de transformatie van Fort Hoofddorp

2 september 2021

Lichtkunstwerk slaat symbolische brug bij Fort van Hoofddorp

18 juli 2024

Samenwerking voor kennisprogramma klimaatbestendig erfgoed beklonken

5 mei 2021

Planetarium Eise Eisinga in Franeker uitgeroepen tot werelderfgoed

19 september 2023

Serge Schoemaker Architects geeft begane grond jarenvijftigwoning metamorfose

24 januari 2024

Serge Schoemaker verbouwt vrijstaande villa in Tienhoven

19 september 2024

Serge Schoemaker Architects ontwerpt villa met zicht op Zwitserse rivierdal

16 oktober 2024

Serge Schoemaker Architects wint woningbouwcompetitie in Zwitserland

3 maart

Haarlemmermeer zoekt ontwikkelaars voor grote locaties Hoofddorp-Zuid

13 februari 2024

Heemschut Flevoland wil monumentenstatus voor De Beurs in Almere

1 juni 2021

Entreegebouw van Paul de Ruiter Architects voor duurzaam en zelfvoorzienend Pampus

16 juni 2020

Fort bij Krommeniedijk uitgebreid met 'kijkkoepel'

26 april 2018

Fort bij Hoofddorp wordt openbaar park

19 maart 2018

Restaurant op gerenoveerd forteiland

15 februari 2017

Groen licht herbestemming Fort bij Hoofddorp

6 januari 2016

Fort bij Vechten is hoogtepunt van Waterlinie

12 oktober 2015

Fort Everdingen wordt bierbrouwerij

20 november 2014

Nieuwegein verkoopt fortterrein Overeindseweg

9 oktober 2014

Emma architecten realiseert paviljoen in fort

30 oktober 2012

Expositie toont kansen eigentijds erfgoed Haarlemmermeer

1 september 2020

Fort bij Kudelstaart herontwikkeld tot 'watersportfort'

8 december 2020

Serge Schoemaker Architects ontwerpt herbestemming van museum tot school

31 maart 2021

Manifest ter verbetering kwaliteitsketen voor de instandhouding van monumenten

21 april 2021

Nominaties NRP Gulden Feniks 2021 bekend

7 juli 2021

Nieuwe Hollandse Waterlinie en Drentse Kolonieën toegevoegd aan werelderfgoedlijst

26 juli 2021

Ook Neder-Germaanse limes op werelderfgoedlijst geplaatst

28 juli 2021

Samenwerking NVM en NMo voor betere positionering monumentenmarkt

9 augustus 2021

Serge Schoemaker creëert visuele eenheid in verbouwd grachtenpand

10 september 2021

Van der Valk-hotel Amsterdam verkozen tot BNA Beste Gebouw van het Jaar

16 september 2021

Cepezed ontwerpt nieuw gemeentehuis Haarlemmermeer

3 januari 2022

Ontwerp van Bakers Architecten is een sculpturaal Fort Geldersoord

21 februari 2022

Veel activiteiten rond oude verdedigingswerken tijdens Fortenfestival

30 augustus 2022

Serge Schoemaker realiseert ruimtelijk en ingetogen woninginterieur

24 april 2023

Toon alles

Andere nieuwsberichten

JKMM Architects wint prijsvraag voor nieuw architectuur- en designmuseum Helsinki

12 september, 3:10

Het bureau werd bij de anonieme prijsvraag geselecteerd uit liefst 624 inzendingen. Het gebouw moet vanaf 2030 een nieuw herkenningspunt worden voor de Eteläsatama-haven in het zuiden van de stad.

Behandelcentrum van atelier PRO is poortgebouw voor wijk

12 september, 2:15

Nieuw gebouw voor Eijkman Kliniek in Nijkerk is ontworpen door atelier PRO.

Wij Maken Nederland organiseert verkiezingsdebat over nieuwe Nota Ruimte

12 september, 1:31

Op maandag 6 oktober organiseert het onafhankelijk netwerk van stad- en landmakers Wij Maken Nederland een verkiezingsdebat over de Nota Ruimte.

Natrufied Architecture wint prijsvraag voor biobased geluidsscherm

12 september, 11:51

Het ontwerp Zacht Zicht werd gekozen uit negentien inzendingen voor de Start-up Challenge 2025. Het scherm bestaat uit een houten draagstructuur, waarin vezelgewassen zijn verwerkt.

Aartsen wil doelen circulaire economie ‘actualiseren’

12 september, 10:38

"We gaan kijken wat er nodig is om het aan de ene kant realistisch te maken, zonder dat je weer zwabberbeleid gaat krijgen", zegt de demissionair staatssecretaris.