Floris Alkemade

24 september 2018, 19:28

Na een periode werkzaam zijn geweest bij OMA, waar hij ook zeven jaar partner was, richtte Floris Alkemade in 2008 zijn eigen bureau op: FAA. Sinds drie jaar is hij Rijksbouwmeester en organiseerde hij in die hoedanigheid drie prijsvragen: A Home Away From Home, Who Cares, en Brood en Spelen. In het videoportret hieronder vertelt hij wat hem drijft.

https://youtu.be/JjNUcwCKNUc

Toen Floris Alkemade drie jaar geleden aantrad als Rijksbouwmeester leek die rol uitgespeeld. Nederland was ‘uitgebouwd’, zoals zijn voorganger Frits van Dongen het had verwoord. Bij grote overheidsopdrachten tekende de Rijksbouwmeester allang niet meer mee, die opdrachten werden immers aanbesteed. De Rijksgebouwendienst had zichzelf opnieuw uitgevonden als Rijksvastgoedbedrijf. De enige rol die voor de Rijksbouwmeester leek te zijn overgebleven was te adviseren bij de verkoop van rijksvastgoed.

De ‘adviserende’ functie van de Rijksbouwmeester vatte Alkemade echter heel breed op. Ons land staat voor tal van grote maatschappelijke opgaven met een ruimtelijke component, zoals de klimaatverandering, de energietransitie, krimp, en dergelijke. In de visie van Alkemade kunnen juist architecten een cruciale bijdrage leveren in het oplossen van deze opgaven. Sterker nog: wat hem betreft is dat waar architectuur in de kern over gaat.

Zonder dat hem dat gevraagd was lanceerde hij daarom de ene na de andere prijsvraag. Beginnen met ‘A Home Away From Home’, waar in samenwerking met het COA gezocht werd naar nieuwe manieren om vluchtelingen een thuis te geven in Nederland. Vervolgens lanceerde hij ‘Who Cares’ waarin ingezoomd werd op de vernieuwing van de zorg in naoorlogse wijken. En afgelopen jaar organiseerde hij ‘Brood en Spelen’, waarin architecten uitgedaagd werden om samen met boeren en andere partijen nieuwe toekomsten te formuleren voor het platteland. Want op het platteland stapelen de problemen zich op: een vergrijzende en krimpende bevolking, en een landbouw en veeteelt die door de nadruk op productie en export de grond uitput en vervuilt, dieren onethisch behandelt, en voor enorme gezondheidsrisico’s zorgt voor de boeren, de omwonenden en steeds vaker ook de maatschappij als geheel.

De jury heeft grote waardering voor de zichtbaarheid van Alkemade. Overal levert hij bijdragen: in de geschreven media, op de radio, op bijeenkomsten. Maar de jury vindt het vooral knap hoe Alkemade in korte tijd zoveel voor elkaar heeft gekregen en dat hij niet alleen belangrijke thema’s, zoals de opvang van vluchtelingen en de toekomst van het platteland, heeft geagendeerd, maar door grote groepen architecten hierop te zetten hier ook een multitude aan visies aan heeft weten te koppelen, waarvan een deel in wat voor vorm dan ook hopelijk ook realiteit wordt.

Alkemade doet echter veel meer. Het rijksvastgoed wordt niet verkocht aan de hoogste bieder, want in zijn optiek moet dat vastgoed - dat ooit door ons allen gefinancierd is - ook in zijn nieuwe functie een positieve bijdrage leveren aan onze maatschappij. Ook was hij dit jaar een van de curatoren van de Internationale Architectuurbiënnale in Rotterdam, leidt hij het lectoraat ‘Tabula Scripta’ aan de Academie van Bouwkunst in Amsterdam, en heeft hij ook nog een eigen architectenbureau.

Een belangrijke kracht in de ontwikkeling van het vakgebied, stelt de jury. Floris Alkemade heeft rijksbouwmeesterschap nieuw leven ingeblazen.

Trefwoorden

2018 rijksbouwmeester floris alkemade floris alkemade architect architect van het jaar nominatie

1	Nieuwbouw Amphia Ziekenhuis in gebruik genomen vrijdag, 06 december
2	Drie gebouwen met een zee van terrassen door Arons en Gelauff vrijdag, 06 december
3	Een winkelgevel als haute couture van UNStudio woensdag, 11 december
4	Clubgebouw met contrasterende volumes voor watersportvereniging dinsdag, 10 december
5	Architectenweb netwerkevent: ontwerpen van interieurs tot op het kleinste detail maandag, 09 december