Projecten
Producten
Bedrijven
Vacatures
Agenda
Awards
Podcasts
more_horiz
Videos
Magazine
Thema's
Favorieten
Profiel
Uitloggen
Nieuw
Populair
Toon alles
Architectenweb magazine #14
Architectenweb magazine #13
Publieke gebouwen
Architectenweb magazine #12
Kantoren
Architectenweb magazine #11
Scholen
Architectenweb magazine #10
Zorg
Architectenweb magazine #14
Architectenweb magazine #10
Zorg
Architectenweb magazine #12
Kantoren
Architectenweb magazine #13
Publieke gebouwen
Architectenweb magazine #6
Transformatie en Renovatie
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Architectenweb Awards 2024
Architectenweb Awards 2023
Architectenweb Awards 2022
Architectenweb Awards 2021
Architectenweb Awards 2020
Architectenweb Awards 2019
Architectenweb Awards 2018
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Favorieten
Toon alles
Renovatie van sociale woningbouw
Symposium
Jonas
Orange Architects
Uitreiking Architectenweb Awards 2023
Sfeerimpressie van een feestelijke avond
Ontwerpen in analogie met het bestaande
Symposium
Nieuw elan voor sociale woningbouw
Symposium
Marjolein van Eig
Nominatie voor de prijs voor Architect van het Jaar 2023
Renovatie van sociale woningbouw
Symposium
Amare
Een gestapelde wereld vol cultuur
Triodos Bank
RAU
Cedar / Hoofdkantoor ING
Benthem Crouwel Architects met HofmanDujardin
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Categorieën
Favorieten
Toon alles
STUDIO Draft
concept | ontwerp | advies
EASYfelt
Specialist in PET-vilt
ardor-studio
Interieurarchitectuur
Broekhof Schuit architecten
Amsterdam / Rotterdam
Nivel
Professionals in Techniek
ABdVT
“Architectuur is onze ziel, ontwerpen onze passie, realiseren onze kracht “
Siersema
Stoffeerder van award winnende projecten.
STUDIO Draft
concept | ontwerp | advies
Arons en gelauff architecten
SeARCH bv
Quist Wintermans Architekten BV
Architectuur en Infrastructuur
Dijkman Coating
Omdat het altijd beter kan!
Architecten
Architectuur
Mobiliteit en infrastructuur
Stedenbouw en landschapsarchitectuur
Leveranciers
Gevels
Daken
Ramen en deuren
Trappen, liften en balustrades
Binnenwanden
Vloeren
Plafonds
Verlichting
Sanitair
Projectinrichting
Installaties
Constructies
Buitenruimte
Software
Adviseurs
Bestekschrijvers
Bouwmanagement
Installatie adviseurs E
Bouwfysica
Calculators
Installatie adviseurs G/W
Bouwkundig tekenwerk
Constructeurs
Lichtadviseurs
Adviseur beveiliging
Juristen
Intermediairs, Payrolling
Aannemers
Overig
Presentatie
Instellingen / onderwijs
Overig
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Favorieten
Toon alles
Gesprek met Felix Claus over hoe je je bij ieder project op één ding moet concentreren
Gesprek met Carolien Schippers over hoogbouw in New York
Gesprek met Tobias Verhoeven over duurzame stedelijke verdichting
Gesprek met Cécilia Gross over het nieuwe Olympisch zwembad in Parijs
Gesprek met Oana Bogdan en Jan Peter Wingender over de lage honoraria in België en de wankele cao in Nederland
Gesprek met Felix Claus over hoe je je bij ieder project op één ding moet concentreren
Gesprek met Cécilia Gross over het nieuwe Olympisch zwembad in Parijs
Gesprek met Carolien Schippers over hoogbouw in New York
Gesprek met Jeroen Zuidgeest over de Oostflank van Rotterdam
Gesprek met Nathalie de Vries over multipliciteit in hoogbouw
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Categorieën
Favorieten
Toon alles
Nieuwbouw Brandweerpost Sittard Oost in CLT
MKC De Schatkaart Amsterdam
Kindcentrum Leeuwesteyn Utrecht
Solargroendak Antwerpen
Innovatief ruimteconcept met unieke rubberen vloer
Zonneheuvel - Nunspeet
Keerwanden voor nieuwe zeewering Scheveningen
Het Atrium, Hilversum
3D-geprinte bruggen
Parkrand Zestienhoven, Rotterdam
Architectuur
Woningbouw
Zorg
Hotels
Restaurants en café’s
Winkels
Sportgebouwen
Culturele gebouwen
Overheidsgebouwen
Scholen
Kantoren
Bedrijfsgebouwen
Paviljoens en kunst
Overig
Mobiliteit en infrastructuur
Trein- en metrostations
Luchthavens
Busstations
Parkeergarages
Fietsparkeren
Wegen
Bruggen
Water
Energie
Tankstations en laadstations
Waterzuivering en afvalverwerking
Overig
Stedenbouw en landschapsarchitectuur
Regionale visies
Gebiedsvisies
Plannen stedelijk weefsel
Amusementsparken en dierentuinen
Lichtontwerpen
Openbare ruimte
Pleinen
Parken
Tuinen
Speelplaatsen
Uitkijktorens
Overige (bijv. begraafplaatsen)
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Categorieën
Favorieten
Toon alles
Natursoffit - W
Houten panelen voor buitenplafonds
Vernieuwd assortiment HPL open vloergoten!
Volop flexibiliteit in uw kantoorruimte!
Obèche Noir®
Thermisch gemodificeerd Ayous van hoge kwaliteit
Niko Rocker en Niko Toggle
Niko introduceert twee nieuwe opvallende designschakelaars
LS 1912 met cilinder in Les Couleurs® Le Corbusier
Puur design in alle kleuren
Rockfon Mono® Acoustic in elke kleur en vorm
Ontdek onbegrensde mogelijkheden
Profiled Window
Dakraam gootstukken voor sandwichdakpanelen
Elegant decentraal compact design buiten noodverlichting
Sterk vernieuwde armatuur t.b.v. vluchtwegverlichting aan de buitenzijde van elke finale nooduitgang
Lamellenwand
Eenvoudig, veelzijdig, praktisch
LS 1912 met cilinder in Les Couleurs® Le Corbusier
Puur design in alle kleuren
Gevels
Gevelbekleding
Vliesgevels
Zonwering buiten
Isolatie
Gevelconstructies
Signing
Overig
Daken
Dakafwerkingen
Dakisolatie
Dakconstructies
Dakranden, dakgoten en HWA's
Dakramen
Lichtkoepels
Lichtstraten
Schoorstenen
Overig
Dakluiken
Ramen en deuren
Raam- en deursystemen / kozijnen
Vliesgevels
Hang- en sluitwerk
Beveiliging en luiken
Dorpels en vensterbanken
Lateien
Roosters
Glas
Dakramen
Dakkoepels
Lichtstraten
Zonwering buiten
Zonwering binnen
Buitendeuren
Binnendeuren
Postvakken en brievenbussen
Overig
Dakluiken
Trappen, liften en balustrades
Trappen
Roltrappen
Liften
Balustrades en hekwerken
Galerijen
Binnenwanden
Binnenwanden
Wandafwerking
Vloeren
Constructieve vloeren
Verhoogde vloeren
Vloerafwerkingen
Overig
Plafonds
Tegels
Lineair
Grill
Open en roosters
Naadloos
Eilanden en baffles
Plafondafwerkingen
Ophangsystemen
Overig
Klimaatplafonds
Verlichting
Binnenverlichting
Buitenverlichting
Sanitair
Kranen en douchesets
Wastafels
Douchewanden en douchebakken
Baden
Waterclosets
Accessoires
Overig
Projectinrichting
Stoelen
Banken
Tafels
Kasten
Balies
Vrijstaande wanden
Keukens
Accessoires
Overig
Cabines
Interieurbeplanting
Stoffering
Installaties
Verwarming, koeling en ventilatie
Elektrotechnische installaties
Schakelmateriaal
Domotica
Deurcommunicatie
Beveiliging
Liften
Onderhoudsinstallaties
Overig
Brandbeveiliging
Constructies
Draagconstructies
Funderingen en kelders
Overig
Brandbeveiliging
Buitenruimte
Bestratingen en verhardingen
Afwateringen
Terreinafscheidingen en geluidsschermen
Buitenmeubilair
Fietsparkeren
Terrassen
Terrasoverkappingen
Bruggen
Accessoires
Overig
Beplanting
Speeltoestellen
Software
Tekenen 2D
Modelleren 3D / BIM
Visualisatie / rendering
Parametrisch ontwerpen
Bouwfysica
Draagconstructie
Overig
Virtual Reality
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Favorieten
Toon alles
Marmoleum Design Challenge
Basiscursus IFC - exclusief voor Archicad gebruikers
Paris Proof: ‘Ontwerpen met milieu-impact en restwaarde’
Stadsschouwburg Utrecht, Lucasbolwerk 24, 3512 EJ Utrecht
Kenniscongres: spreek jij de taal van de Omgevingswet al?
Bouw- & Infrapark Harderwijk – Ceintuurbaan 2, 3847 LG Harderwijk
BNO Interieurzaken: Slimme ruimtes, slimmer leren
Mosa Design Studio, Pedro de Medinalaan 1a, Amsterdam
Paris Proof: ‘Ontwerpen met milieu-impact en restwaarde’
Stadsschouwburg Utrecht, Lucasbolwerk 24, 3512 EJ Utrecht
BNO Interieurzaken: Slimme ruimtes, slimmer leren
Mosa Design Studio, Pedro de Medinalaan 1a, Amsterdam
Eerste Jos. Bedaux-lezing met Mechthild Stuhlmacher
Cobbenhagengebouw Tilburg University, Warandelaan 2, Tilburg
Lezingen en expo: ‘Vrouwen van het AUP’
Noordzijde 31, 1064 GV Amsterdam
A-Imagination in Architectuur
Groot Heiligland 47, 2011 EP Haarlem
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Toon alles
Design
Duurzaamheid
Gevel
Infrastructuur
Interieur
Kantoren
Leisure
Openbare ruimte
Publieke gebouwen
Scholen
Transformatie en Renovatie
Woningbouw
Zorg
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Toon alles
Constructeur houtbouw projecten
Architect – Compagnon
HEYLIGERS architects Utrecht én Amsterdam zoeken ervaren interieurarchitecten / ontwerpers
Bouwkundige/ BIM modelleur
Studio Ren zoekt architectuur stagiair
Architecture Intern with passion for sustainability
Junior Architect
Allround architect (medior)
Architect
junior architect
Technisch Architect Rijkswerkomgeving
Architect (assistent of zelfstandig) gezocht by Bassie.
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Arie Aalbers: ‘Zoek het meer in samenwerking’
11 augustus 2016, 11:28
De redactie van Architectenweb werd de afgelopen maanden werkelijk overstelpt met persberichten over bouwstarts en nieuwe projecten. Dat riep vanzelfsprekend de vraag op: is de crisis na zeven jaar plotseling voorbij? In deze
zomerserie
leggen we de vraag voor aan architecten. Deel 3: Arie Aalbers (directeur en bouwadviseur bij
LIAG architecten en bouwadviseurs
). “Het komt weer voor dat we een telefoontje van een opdrachtgever krijgen.”
Tekst Ronnie Weessies
Ondanks dat jullie de crisis ongetwijfeld ook gevoeld zullen hebben, lijkt LIAG die periode redelijk stabiel te hebben doorstaan. Klopt dit beeld?
Op zich wel. Toen de crisis zijn intrede deed, hadden wij juist een topjaar. Pas later hebben we er meer last van gekregen, in die zin dat de werkvoorraad wat afliep. Dat komt doordat meer collega-architecten zich gingen richten op de gebieden waar wij goed in zijn en waarbij we relatief gemakkelijk doordrongen tot prekwalificaties bij Europese aanbestedingen. Waar we eerst te maken hadden met tien tot vijftien concurrenten, deden er tijdens de crisis ineens vijftig of zestig bureaus mee. Daarbij zijn opdrachtgevers anders gaan uitbesteden. Vroeger werd een architect geselecteerd op kwaliteit, zoals een goed ontwerp en technische degelijkheid. Mede onder invloed van projectmanagers zijn veel opdrachtgevers gaan selecteren op een lage prijs. Het honorarium van architecten is hierdoor zo ongeveer gehalveerd.
Als een architect bij een project van twintig tot dertig miljoen de totale engineering doet, wordt hij voor drie of vier procent van de totale investeringssom gehonoreerd. Een opdrachtgever die ‘slim’ denkt te zijn en daar nog weer scherp op in te kopen, snijdt zichzelf in de vingers. Het project staat of valt bij de aandacht die ontwerpende partijen voor de opdracht heeft. Als je hem slechts voor de helft betaalt, kan hij ook maar voor de helft aandacht besteden aan het project, of zelfs minder. Een architect gaat daardoor slechtere projecten produceren en dat zorgt er weer voor dat onze naam en branche nog veel meer schade oplopen. En de architectenbranche is door de crisis al gehalveerd. Dat is toch eigenlijk absurd als je er over nadenkt? Er wordt wel iets minder gebouwd, maar zeker niet de helft minder.
Hoe kun je hier als architect een halt aan toe roepen?
Wij werken al meer dan twintig jaar met 3D. Dat is heel plezierig en je kunt er veel sneller en effectiever mee werken. Wij voeren altijd clash-control uit, daarmee zie je het als de constructie, architectuur en installaties
niet in elkaar passen
. En dan lossen we het op. In de toekomst zal blijken dat architecten die dit onder de knie hebben, verder zullen groeien. Aannemers merken het ook, het aantal bouwfouten wordt aanzienlijk minder. De meeste grote aannemers behalen tegenwoordig niet meer dan 0,2 procent winst op een project, als ze al winst maken. Als er geen bouwfouten plaatsvinden, die zijn doorgaans goed voor vijftien procent van de kosten, behaalt hij al vijftien procent meer rendement. Die efficiëntieslag moet je gewoon maken en met 3D-modellen kan dat.
Kijk, wij bestaan al bijna honderd jaar (het bureau is in 1919 opgericht door Dirk Roosenburg,
RW
) en we hebben meerdere crises meegemaakt. Juist van een crisis moet je leren. Juist dan moet je kijken hoe het anders en efficiënter kan. Andere bureaus bezuinigden op bouwkostenmanagement en bestekschrijven, wij niet. Wij maken bijvoorbeeld ook inschrijfbegrotingen voor aannemers. Ik denk dat er in Nederland weinig bureaus op bouwkostengebied zo ver zijn dat ze net zoveel kennis hebben als een aannemer. Wij zijn daarin gepokt en gemazeld, waarmee we een voorsprong hebben op andere bureaus.
Wat is er bij LIAG zelf veranderd door de crisis?
We kijken heel scherp hoe we georganiseerd zijn en dingen beter kunnen doen. Daarnaast verandert de markt. Vroeger werkte een architect vanaf het schetsontwerp tot en met de nazorg aan een project. Nu zie je veel opdrachten waarbij architecten werken tot en met het VO+ en daarna wordt het project als Design & Build-opdracht in de markt gezet. Ik denk niet dat een opdrachtgever daarbij gebaat is. De uitvoerende partij zal weliswaar maken wat er is gepresenteerd, maar hij heeft er geen enkel belang bij dit scherper of beter te doen dan wanneer de architect er nog bij betrokken zou zijn geweest. Hij wil gewoon geld verdienen. Dat komt de kwaliteit niet ten goede. Als wij een Design & Build-opdracht doen, zoeken we nadrukkelijk naar een samenwerking met de uitvoerende partij. Het liefst schrijven we met een aannemer in. Doordat wij kostenefficiënt werken, kunnen we gemakkelijk
schakelen
met zo’n aannemer. Zo krijg je niet alleen een goed product, maar is het ook nog eens voor scherpe prijs te realiseren. Aannemers zien dat ook en ze waarderen het.
Van veel architecten horen we juist dat andere partijen in de bouwketen niet inzien wat hun waarde is. Jouw verhaal klinkt anders.
Een architect moet het veel meer zoeken in samenwerking. Je kunt natuurlijk gewoon een plattegrond en een gevel tekenen en denken:
dat de kozijnen er in de gevel er anders op staan dan op de plattegrond, ach ja, komt wel goed, dat regelt de aannemer wel
. Bij een 3D-model, dat net iets meer energie kost om te maken, komt dit echter niet voor. Daar klopt het plaatje gewoon, sterker nog: je kùnt die kozijnen niet eens fout intekenen, want dan
sluit
het model niet. En dat ziet de aannemer ook. Er zijn aannemers die zeggen: als we met jullie als architect inschrijven op een project, komen we tot een veel scherpere prijs, want we weten dat we niet tegen fouten aanlopen.
Trekt de werkvoorraad bij LIAG ook weer aan?
Ja. Het is natuurlijk niet meer te vergelijken met twintig jaar geleden. Toen hadden we voor drie jaar aan werkvoorraad en antwoordden we als een opdrachtgever ons belde voor een project: over een half jaar hebben we er tijd voor. Tegenwoordig behoren we met een werkvoorraad van zes tot negen maanden tot de positieve uitzonderingen. En het komt weer voor dat de telefoon gaat, met aan de andere kant van de lijn een opdrachtgever die vraagt:
willen jullie voor ons…?
. Dat was lange tijd niet gebeurd.
Trefwoorden
arie aalbers
zomerserie
liag architekten en bouwadviseurs
Best gelezen
1
Porseleinen Toren in ontwikkelgebied Nieuw Delft officieel geopend
vrijdag, 19 april
2
Marc Koehler Architects presenteert ensemble van zes gebouwen in Buiksloterham
donderdag, 18 april
3
Rijksmonumentaal Jachtslot Mookerheide heropend na restauratie door 1meter98
maandag, 22 april
4
NOAHH presenteert opgeleverde Villa Vaartjes in Almere Oosterwold
dinsdag, 23 april
5
Een appartementengebouw met acht verschillende woningen
donderdag, 18 april
Gerelateerde nieuwsberichten
Arie Aalbers neemt afscheid van LIAG: “Haalbaar én maakbaar, dat was mijn missie”
2 november 2023
LIAG wint architectenselectie vernieuwbouw Bonhoeffer College in Enschede
1 april 2022
Wim Heuts: ‘Architect moet werken aan competenties’
4 augustus 2016
Don Murphy: ‘Er is weer debat over architectuur nodig’
28 juli 2016
David Gianotten: we moeten samen visies ontwikkelen
18 maart 2016
Nieuwe zomerserie: de crisis voorbij (?)
15 juni 2016
Meld je aan voor de zomerserie ‘En route’
12 juni 2017
BNA presenteert richtlijn architectenselecties
23 november 2016
Bart Zantman: ‘Samenwerking heeft zijn waarde bewezen’
25 augustus 2016
Thijs Asselbergs: 'Is architectuur nog van de architect?'
1 september 2016
LIAG 100 jaar – video van KLM hoofdkantoor toen en nu
2 april 2019
Meld je aan voor de Architectenweb zomerserie ‘Offline’
29 mei 2019
Meld je aan voor de Architectenweb zomerserie ‘Offline’
5 juli 2019
Arie Aalbers neemt afscheid van LIAG: “Haalbaar én maakbaar, dat was mijn missie”
2 november 2023
LIAG wint architectenselectie vernieuwbouw Bonhoeffer College in Enschede
1 april 2022
Wim Heuts: ‘Architect moet werken aan competenties’
4 augustus 2016
Don Murphy: ‘Er is weer debat over architectuur nodig’
28 juli 2016
David Gianotten: we moeten samen visies ontwikkelen
18 maart 2016
Nieuwe zomerserie: de crisis voorbij (?)
15 juni 2016
Meld je aan voor de zomerserie ‘En route’
12 juni 2017
BNA presenteert richtlijn architectenselecties
23 november 2016
Bart Zantman: ‘Samenwerking heeft zijn waarde bewezen’
25 augustus 2016
Thijs Asselbergs: 'Is architectuur nog van de architect?'
1 september 2016
LIAG 100 jaar – video van KLM hoofdkantoor toen en nu
2 april 2019
Meld je aan voor de Architectenweb zomerserie ‘Offline’
29 mei 2019
Meld je aan voor de Architectenweb zomerserie ‘Offline’
5 juli 2019
Toon alles
Andere nieuwsberichten
Archello introduceert ‘de meest visuele podcastserie over architectuur’
4 uur geleden
In elke Archello Podcast spreekt hoofdredacteur Collin Anderson met prominente architecten over hun vak en hun projecten; de afleveringen worden op de site rijkelijk geïllustreerd met beeldmateriaal, direct gelinkt aan het verhaal.
Bamboe paviljoen bij Brusselse triomfboog door bkvv architecten
Vandaag, 13:29
Met het paviljoen bij de triomfboog van het Jubelpark wilde het bureau bezoekers de schoonheid van het materiaal laten ervaren en een lans breken voor bamboe als bouwmateriaal voor Europese gebouwen.
Studio Modijefsky ontwerpt koekmakerij als wonderwinkel
Vandaag, 12:24
Door de populariteit van de koekmakerij Van Stapele verhuist ze naar een groter pand. Aan Studio Modijefsky was de opdracht om het nieuwe interieur te ontwerpen, waarbij de sfeer van de voormalige winkel moest terugkeren.
Café of restaurant in de plint? Houd in het ontwerp rekening met eisen rond geluid en vooral rond muziek
Vandaag, 09:00
Woongebouwen met cafés of restaurants in de plint: in stedelijke gebieden zien we ze steeds meer. Maar bij het ontwerp hiervan wordt niet altijd voldoende rekening gehouden met het geluid dat de functies in de plint genereren.
Terugluisteren: Violette Schönberger in Nooit Meer Slapen
4 uur geleden
Maandag was architect, stedenbouwkundige en Architectenweb-columnist Violette Schönberger te gast in het radioprogramma Nooit Meer Slapen.
‘Nieuw kabinet moet daadkrachtig mobiliteitsbeleid voeren’
Vandaag, 10:52
Als het komende kabinet niet met daadkrachtig mobiliteitsbeleid komt, slibt het land dicht, stellen onder meer provincies en gemeenten.
Limburg maakt plannen voor 30.000 woningen nabij stations
Vandaag, 09:42
De woningen zijn bedoeld voor zowel woningzoekenden uit Limburg als van verder, laat de provincie weten.
ASML wil grote vestiging op Brainport Industries Campus
Gisteren, 11:34
Chipmachinefabrikant ASML wil in de regio Eindhoven uitbreiden met het oog op de toekomst.
Organisaties werken aan praktijktoets aangescherpte MPG-eisen
22 april, 2:27
Veertien organisaties uit onder meer de ontwerp- en bouwsector gaan onderzoeken hoe de aangescherpte MPG-eisen voor 2025 kunnen worden geïmplementeerd in de praktijk.
IMF-bestuurder dringt aan op verdere afbouw hypotheekrenteaftrek
22 april, 1:36
Nederland kan fiscale en financiële stimulering van de woningmarkt niet gebruiken nu er een nijpend huizentekort is, stelt Paul Hilbers.
Ga naar het nieuws-archief
0
0
0
0
Voor een optimale gebruikservaring plaatst Architectenweb functionele cookies. Wat de verschillende cookies precies doen leggen we uit in een
overzicht
. Cookies van social media kun je optioneel
aanzetten
.
Akkoord
Instellingen
Annuleren
OK
Sluiten
Doorgaan
Inloggen
Maak een gratis persoonlijk account aan
Feedback
Feedback
Wij horen graag jouw feedback. Laat je reactie achter en eventueel jouw e-mail adres.
Reactie
Verstuur