Winnend ontwerp Prix de Rome van Donna van Milligen Bielke

2014: veel prijzen voor Rotterdam Centraal

24 december 2014, 10:06

Ook in 2014 werden weer veel prijzen uitgereikt. Station Rotterdam Centraal werd heel vaak bekroond, maar ook Rozet, CONO en De Ceuvel vielen vaker in de prijzen. Een overzicht.

Tekst Michiel van Raaij

Wanneer weet je dat een project echt geslaagd is? Wanneer het veel bezoekers trekt? Wanneer het ontwerp zowel door het publiek als door vakgenoten gevierd wordt? Of wanneer het project op al zijn aspecten prijzen ontvangt? Het komt niet vaak voor dat dit alles samenkomt in een project.

Maar 2013 gebeurde het bij het Rijksmuseum, en in 2014 gebeurde het opnieuw, en niet bij De Rotterdam of de Markthal zoals sommigen voorspelden, maar bij station Rotterdam Centraal.

De ruimtelijkheid, de glinstering van het dak, de manier waarop de vervoerstromen eromheen een plek gekregen hebben, hoe vanuit het gebouw er een natuurstenen loper uitgerold is de stad in, zoals de omliggende stadsdelen via de passage opnieuw met elkaar verbonden zijn, het feit dat in de openbare ruimte geen geparkeerde fietsen meer te zien zijn... het is niet zozeer een stationsgebouw dat nu volledig klopt, als wel het stationsgebied als geheel dat in zijn ordening een ongekende vanzelfsprekendheid heeft gekregen. Met, en dat werd de afgelopen weken meermaals benadrukt, een werkelijk goed ontworpen openbare ruimte.

Al vroeg in het jaar won Rotterdam Centraal een prijs voor zijn staalconstructie en voor zijn omgang met daglicht (en de ontworpen relatieve donkerte van de stationshal). Bij de internationale prijzen voor stationsarchitectuur, de Brunel Awards, viel Rotterdam Centraal, samen met station Helmond, ook in de prijzen.

Op de Provada werd de transformatie van 'de Gordiaanse knoop van reizigers, verkeer en openbaar vervoer' Rotterdam Central District (waar Rotterdam Centraal onderdeel van is) bekroond met de Gulden Feniks (categorie gebiedstranformatie) en Steden in Beweging (StiB) Award.

Dit bleek echter pas het begin van alle eer die Rotterdam Centraal ten deel zou ontvangen. Niet veel later won Rotterdam Centraal de Dutch Design Award in de categorie Habitat.

Aan het eind van het jaar werd station Rotterdam Centraal bekroond met de Rotterdam Architectuurprijs 2014.

‘Een gebouw met zeggingskracht en architectonische kwaliteit die bijdraagt aan het straatleven van Rotterdam’, noemde de jury het.

Enkele dagen later werd Team CS, het ontwerpteam achter station Rotterdam, samen met onderzoeker Klaske Havik, gedeeld winnaar van de Architect van het Jaar-prijs. Binnen TeamCS werkten Benthem Crouwel Architekten, Meyer en van Schooten Architecten en West 8 samen. 'Een superformatie', noemde de jury het, waarin alle noodzakelijke expertise gebundeld werd.

Rotterdam, Rotterdam, Rotterdam
Naast het station stond afgelopen jaar ook de stad Rotterdam als geheel vaak in het zonnetje. Verschillende internationale kranten en reisgidsen tipten de havenstad om eens te bezoeken. De architectonische hoogstandjes als De Rotterdam, de Markthal en het Centraal Station werden daarbij steeds genoemd, samen met de tolerantie in de stad, de culturele instellingen en het algehele leefklimaat. De Britse denktank Academy of Urbanism beloonde Rotterdam met een Urbanism Award.

De bestuurders van Rotterdam werden ook niet vergeten. Voormalig PvdA-wethouder Hamit Karakus, een drijvende kracht achter veel projecten in de stad, ontving voor zijn inspanningen de Wolfert van Borselenpenning. Weekblad Elsevier riep de Rotterdamse burgemeester Ahmed Aboutaleb, vanwege de transformatie de Rotterdam het afgelopen decennium doorgemaakt heeft, uit tot Nederlander van het jaar 2014.

De Markthal baarde veel opzien door in iets meer dan drie weken tijd meer dan een miljoen bezoekers te trekken. Over de architectuur van het project waren de meningen echter verdeeld. Was het wel een echte markthal? Sluit het gebouw wel voldoende aan op de omgeving? Een architectuurprijs heeft het project nog niet gewonnen. Provast ontving voor de ontwikkeling van de Martkhal wel de Van der Leeuwprijs.

Ironisch genoeg werd de Prix de Rome afgelopen jaar ook nog eens gewonnen met een plan dat expliciet kritiek levert op de architectuur van de Markthal. Winnend architect Donna van Milligen Bielke stelde in haar ontwerp voor de verschillende architectonische iconen in het Rotterdamse Laurenskwartier, waaronder de Markthal, met langgerekte architectonische wanden in te kaderen, om de individuele gebouwen zo beter tot hun recht te laten komen en spannende tussenruimtes te creëren.

Bij de Gulden Feniks vielen, naast station Rotterdam Centraal, ook nog drie andere projecten in de prijzen, waaronder cultuurcentrum Energiehuis naar ontwerp van TenBrasWestinga en het Cygnus Gymnasium naar ontwerp van Wessel de Jonge Architecten. In de categorie Low Budget, High Impact werd de prijs toegekend aan een van de hipste plekken in Rotterdam: Fenixloods II op schiereiland Katendrecht. Van Schagen Architekten heeft hier in opdracht van de gemeente Rotterdam een ontwerp voor tijdelijke huisvesting van de circusopleiding van Codarts en Circus Rotjeknor gemaakt en de uitvoering ervan begeleid. Het tijdelijk gebruik stimuleert volgens de jury verdere ontwikkelingen in de buurt.

Rozet, CONO en De Ceuvel
Buiten station Rotterdam Centraal waren er nog een aantal projecten die eveneens meerdere prijzen in de wacht sleepten. Cultureel centrum Rozet, ontworpen door Neutelings Riedijk Architecten, werd verkozen tot BNA Beste Gebouw van het Jaar 2014.

Het project won ook de tweejaarlijkse Arnhemse architectuurprijs, de Heuvelinkprijs. Bij de ARC 14 Awards viel eveneens het interieur van Rozet, gezamenlijk ontworpen door Merk X en de Munnik-de Jong-Steinhauser architectencollectief, in de prijzen.

Bij de ARC 14 Awards ging de oeuvreprijs naar stedenbouwkundige Riek Bakker en de architectuurprijs naar de CONO Kaasmakerij, ontworpen door Bastiaan Jongerius Architecten. Dat laatste project ontving ook de Arie Keppler Prijs 2014, een prijs voor ruimtelijke kwaliteit in Noord-Holland.

Bij de Arie Keppler Prijs 2014 werden vijf projecten bekroond, waarbij De Ceuvel opviel. Deze broedplaats in Amsterdam-Noord won ook de publieksprijs van de Dutch Design Awards; de Frame Public Award.

Algemene prijzen
De prestigieuze Rotterdam-Maaskantprijs werd afgelopen jaar uitgereikt aan tuin- en landschapsontwerper Piet Oudolf. Architectuurcriticus en hoogleraar Wouter Vanstiphout ontving dit jaar een van de Pierre Bayleprijzen voor kunstkritiek. De jury prees hem om zijn sterke maatschappelijke betrokkenheid, zijn uitgesproken en literaire wijze van argumenteren en de grote politieke urgentie van wat hij adresseert.

De eerste Abe Bonnema Prijs voor Jonge Architecten viel architect Marjolein van Eig ten deel, voor de theekoepel die zij op een landgoed in Heemstede ontwierp. De Gouden Piramide 2014, de rijksprijs voor inspirerend opdrachtgeverschap, is toegekend aan begraafplaats en crematorium De Nieuwe Ooster in Amsterdam.

Over twee ronden werden de ontwerpen van architect Tjeerd Bloothoofd nipt beter beoordeeld dan die van Dingeman Deijs, waardoor de eerstgenoemde de Jonge Architectenprijs 2014, met een waarde van 2.500 euro, binnensleepte. Uit de afstudeerders dit jaar kon de jury van de Archiprix uiteindelijk niet één winnaar kiezen, dat werden er twee.

Design, interieur, architectuur
Op het vlak van design, interieur en architectuur werden echter nog meer prijzen uitgereikt. De nieuwe Herengracht Industrie Prijs ging naar de Frame Store in Felix & Foam, ontworpen door i29 interior architects.

De Materia Co-Creation Award, een prijs voor de samenwerking tussen architect en producent, ging naar Bierman Henket Architecten en Koninklijke Tichelaar voor de zelf ontwikkelde keramische tegels voor de bolvormige uitbreiding van Museum de Fundatie in Zwolle.

Dan waren er ook nog duurzaamheidsprijzen. Het Lyceum Schravenlant, een zeer circulaire school naar ontwerp van LIAG, won op het congres Green Buildings 2014 de Award Duurzame Architectuur 2014. De Gouden Kikker 2014 ging naar ABC - Cluster Liendert, een energieneutrale school naar ontwerp van Jorissen Simonetti Architecten.

In de hoofdstad werden nog twee Amsterdamse architectuurprijzen verdeeld. Op het jaarlijkse Architectenbal in de Beurs van Berlage werd de Gouden A.A.P. (Amsterdamse Architectuur Prijs) uitgereikt aan de Rijksgebouwendienst en Cruz y Ortiz arquitectos voor het Rijksmuseum.

De architecten Antonio Cruz en Antonio Ortiz wonnen in 2013 met hun ontwerp voor het Rijksmuseum al de Abe Bonnema Architectuurprijs. In 2014 werden ze ook nog geridderd in de Orde van de Nederlandse Leeuw.

De Amsterdamse Nieuwbouwprijs, een initiatief van televisiezender AT5, ging dit jaar naar de Kraaipanschool door Architectenbureau Hoogeveen.

Internationale prijzen
's Werelds meest prestigieuze architectuurprijs, de Pritzker Prize, werd afgelopen jaar in de passage van het Rijksmuseum uitreikt aan architect Shigeru Ban, voor zijn bijdrage aan de ontwikkeling van eenvoudige gebouwen voor door natuurrampen getroffen gebieden. De Praemium Imperiale voor architectuur, ook wel 'kunstnobelprijs' genoemd, werd dit jaar uitgereikt aan architect Steven Holl.

De Nederlandse architecten(bureaus) die dit jaar internationaal gevierd werden waren Francine Houben en LOLA. Het Britse Architects' Journal reikte zijn jaarlijkse Woman of the Year Award uit aan de directeur van Mecanoo. LOLA landscape architects won in 2013 al de Jonge Maaskantprijs en ontving dit jaar de International Topos Landscape Award.

Het RIBA onderscheidde het Everyman Theatere in Liverpool met de RIBA Stirling Prize 2014 en de Ierse architecten Sheila O’Donnell en John Tuomey met de RIBA Royal Gold Medal 2015. De Gouden Leeuw van de Architectuurbiënnale van Venetië 2014 werd toegekend aan Phyllis Lambert, die onder meer het Canadian Centre for Architecture heeft opgericht.

Trefwoorden

2014 jaaroverzicht

1	MVRDV en Mecanoo bij finalisten in architectuurcompetitie voor ‘landmark’ woensdag, 7 mei
2	Cityförster en Atelier Gram ontwerpen woontoren met collectieve voorzieningen voor Tirana woensdag, 7 mei
3	Tijdelijke remise Museumtramlijn Amsterdam met verrassende ornamentiek dinsdag, 6 mei
4	Evenwichtige woonomgeving op voormalig fabrieksterrein Van Besouw Goirle dinsdag, 6 mei
5	Architectenweb organiseert Avond met De Zwarte Hond woensdag, 7 mei

Gerelateerde nieuwsberichten

West 8 wint prijsvraag heraanleg 't Zand

18 juni 2015

Nominaties BNA Beste Gebouw van het Jaar 2015 bekend

2 april 2015

Rotterdam Centraal Beste Gebouw van het Jaar

22 mei 2015

Rotterdam profiteert van populariteit

14 april 2015

Finalisten Dutch Design Awards 2015 bekend

8 juni 2015

Winy Maas: plan voor Markthal in Dubai

28 september 2015

Jaarboek architectuur 2014/15 verschenen

23 april 2015

Video: rondleiding door trotse Rotterdammer

3 april 2015

Winnaars Nederlandse Bouwprijzen 2015 bekend

10 februari 2015

MIPIM Award voor Rotterdamse Markthal

16 maart 2015

West 8 ontwerpt terminal en park Toronto

14 april 2015

Neprom-prijs voor Markthal/Laurenskwartier

24 april 2015

Bergen (B) start manifestatie Culturele Hoofdstad

12 januari 2015

Video: de vrije markt

14 oktober 2016

NRW Jaarprijs 2015 voor Markthal

17 september 2015

Ruim 17 miljoen bezoekers in Amsterdam

22 januari 2015

Tender 140 meter hoge toren naast station Rotterdam gestart

20 februari 2019

PLP en ZUS ontwerpen 140 meter hoge toren op Delftseplein

18 december 2019

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Video: het MIX-paviljoen in zijn groene omgeving

8 mei, 3:24

Het omliggende landschap maakte integraal deel uit van het ontwerp, dat MIX architectuur voor zijn kantoor maakte. Na een paar jaar begint dat landschap te groeien en bloeien; Stijn Poelstra legde het paviljoen met landschap vast in een video.

De Hemelse Tuin van Studio Valkenier is een veelzijdige stadslandbouwboerderij

8 mei, 1:41

In Amsterdam-Oost heeft Studio Valkenier een voormalige kinderboerderij getransformeerd tot een educatieve, duurzame en inclusieve stadslandbouwboerderij voor iedereen : De Hemelse Tuin.

Gevel Sombra-paviljoen door MVRDV beweegt mee met de zon

8 mei, 10:51

Op de tentoonstelling Time Space Existence in Venetië opent zaterdag het Sombra-paviljoen. De gevel van het door MVRDV ontworpen paviljoen beweegt mee met de zon; de panelen openen of sluiten zich afhankelijk van de stand van het hemellichaam.

Het Nederlands paviljoen in Venetië als inclusieve sportbar

8 mei, 10:16

Hoe kan architectuur sociale normen uitdagen en ruimten creëren voor nieuwe vormen van samenleven? Dat is de vraag die het Nieuwe Instituut stelt met ‘Sidelined: A Space to Rethink Togetherness’, de inzending voor de Architectuurbiënnale in Venetië.

Woningcorporaties dreigen met juridische stappen om kabinet aan afspraken te houden

8 mei, 4:20

Het bevriezen van de huren van sociale huurwoningen heeft grote gevolgen juist voor woningzoekenden en huurders, stelt vereniging voor woningcorporaties Aedes.

Kamernet: studentenkamer is ruim zes procent duurder dan vorig jaar

8 mei, 12:27

Amsterdam is de duurste studentenstad om in te wonen.

Herstel ‘onveilige’ vloer waterschapskantoor kost ruim tien miljoen

8 mei, 11:24

Het Waterschap Rijn en IJssel heeft besloten alle vloeren van het hoofdkantoor in Doetinchem te renoveren, omdat ze onveilig zouden zijn.

Nationale Parken: kabinet laat ons vallen met schrappen financiering

7 mei, 4:18

De Nationale Parken vinden dat het kabinet “alle grenzen van redelijkheid en fatsoen overschrijdt” door de financiële bijdrage vrijwel volledig in te trekken.

Aedes: zo’n 140 corporaties schrappen investeringen

6 mei, 4:59

Meer dan de helft van de woningcorporaties moet een deel van de investeringen schrappen als gevolg van de huurbevriezing die het kabinet heeft aangekondigd. Dat verwacht corporatiekoepel Aedes.