Vredeoord
15 november 2023
In 2011 koopt woningcorporatie Sint Trudo het voormalige fabrieksterrein Vredeoord op de rand van de stad. Het Philips VB gebouw, een monumentaal jaren zestig gebouw, markeert het plangebied. Samen met Buro Lubbers maakt Sint Trudo een stedenbouwkundig plan waarin een combinatie van natuur en een grote sociale component de boventoon voert. Met dit stedenbouwkundig plan als basis wordt het bouw- en ontwerpteam geselecteerd, bestaande uit Hazenberg Bouw, bijgestaan door HILBERINKBOSCH architecten en Architectenbureau Visser Bouwman.
Vredeoord bevindt zich op de grens van stad en natuur. Het stedenbouwkundig plan tracht deze elementen met elkaar te verbinden. Dit wordt uitgedrukt in een drietal plandragers die als basis dienen voor de verkaveling van de locatie: De Loper, de Dreef en de Inprikkers. De Loper is een boulevard-achtige, stedelijke ruimte die de bouwvelden van Oost naar West met elkaar verbindt en ruimte biedt om te flaneren onder te ontmoeten en te spelen. De Dreef is een groene laagte die van Noord naar Zuid het park van de Grote Beek met de aan Vredeoord grenzende wijk Groenewoud verbindt. De Inprikkers zijn woonerf-achtige straten waarin veel ruimte voor groen en natuur is opgenomen, waarbij extra aandacht is besteed aan de achterpaden, een meestal onderbelicht onderdeel van de woonwijk, hier ingezet als speelruimte voor de allerjongsten.
De drie dragers uit het stedenbouwkundig plan zijn gebruikt als aanleiding om verschillende woningtypes te ontwikkelen. Zo wordt de Loper aan een zijde geflankeerd door hogere 3-laagse woningen, om de stedelijkheid van deze ruimte te benadrukken. De woningen aan de Dreef zijn op de koppen voorzien van grote vensters zodat het wonen met het groen verbonden wordt. Aan de Inprikkers zijn de woningen met de voorgevel op de avondzon of juist op de ochtendzon georiënteerd. Hierdoor zijn twee woningtypes ontstaan: een brede, ondiepe woning met ruime terrassen voor een wijntje in de avondzon en een smallere, diepere woning die meer georiënteerd is op de achtertuin, met aan de voorzijde net genoeg ruimte voor een kop koffie in de ochtendzon. Het verschil tussen deze woningen wordt in de gevels benadrukt door een meer verticaal gevelontwerp voor de smallere woningen en een meer horizontaal gevelontwerp voor de bredere woningen.
Door toepassing van context gerelateerde, natuurlijke materialen heeft HILBERINKBOSCH architecten het samenkomen van stad en natuur een zichtbare vertaling gegeven in het ontwerp van de woningen.
De planlocatie is tot vlak na de Tweede Wereldoorlog thuisbasis geweest van de steenfabriek van de familie Van Hapert-Habraken, een ringovenfabriek waar ter plekke gewonnen Brabantse leem werd gebruikt om bakstenen te maken. De herinnering aan deze geschiedenis hebben we nieuw leven ingeblazen door samen met diverse partijen een nieuwe baksteen te ontwikkelen met dezelfde Brabantse leem als hoofdingrediënt. Het resultaat is in een unieke gele wasserstrich-steen, geproduceerd door steenfabriek de Rijswaard, waarin de Brabantse leem zich toont als een onvoorspelbare roze gloed die in het metselwerk veel levendigheid veroorzaakt. In de plint gaat de lichte steen door een verloop van licht-donker gradaties over in een donkere steen, waarmee de lokale oorsprong van het gemaakte beeld wordt benadrukt en de gebouwen letterlijk uit de bodem lijken opgetrokken.
Naast het uitgesproken metselwerk dat naar de geschiedenis van de locatie verwijst hebben we houten elementen toegepast in de gevels. De houten gevelelementen, geassembleerd in een sociale werkplaats o.l.v. Brabant Hout, zijn een directe verwijzing naar het bos van de Grote Beek. De houten bankjes in de voortuinen zijn een ruwe, eerlijke toepassing van lokaal gewonnen materialen die een mooie bijdrage leveren aan de levendigheid van de wijk.
Samen leveren de toegepaste materialen een krachtige identiteitsdrager voor Vredeoord. Tegelijk is de visuele samenhang in de wijk een directe verwijzing naar het Philips tijdperk, waarin sociale cohesie een groot goed was.
Door de duidelijke structuur van de wijk, de eigenheid geaccentueerd door de eigen steen, en het vele groen, resoneert het sociale aspect van het Philips tijdperk in deze nieuwe wijk. Vredeoord is een veilige omgeving waarin kinderen kunnen struinen over de achterpaden en door de lage Dreef, een wijk waar de kwaliteiten van ‘buiten wonen’ de stad in worden gebracht.