Met SAWA staat in Rotterdam het eerste volledig houten woongebouw van 50 meter hoog. Het gebouw markeert een mijlpaal in circulaire houtbouw én stedelijke verdichting, midden in het Lloydkwartier. SAWA is ontworpen door Mei architects and planners in opdracht van NICE Developers en ERA Contour en verenigt innovatieve techniek, een uitgesproken duurzame ambitie en een sterke sociale en ecologische visie.
Architectuur met impact
Het sculpturale volume – opgebouwd in Cross Laminated Timber (CLT) en Glulam – bestaat uit een trapsgewijze opbouw van royale terrassen. Deze getrapte vorm vergroot de lichttoetreding in de straat, biedt de bewoners veel buitenruimte en creëert ruimte voor groen en biodiversiteit. Daarmee draagt het gebouw zichtbaar en tastbaar bij aan de leefkwaliteit in de wijk, de woonkwaliteit voor haar bewoners, en vormt het een genereuze toevoeging aan de stad. SAWA vormt het architectonisch sluitstuk van het Lloydkwartier en sluit in schaal, materiaalgebruik en betekenis aan op zijn context. De getrapte vorm van SAWA is geïnspireerd op Oosterse rijstvelden en vormt zo een inhoudelijke link met het maritieme verleden van de Lloydpier – van waaruit ooit de Rotterdamsche Lloyd vertrok richting het oosten. De naam SAWA weerspiegelt die gelaagdheid.
Bouwen aan biodiversiteit
SAWA is ontworpen als een natuur-inclusief woongebouw dat op grote schaal bijdraagt aan stedelijke biodiversiteit. Op de terrassen zijn ruim 600 strekkende meter vaste bloembakken aangebracht, die automatisch worden geïrrigeerd met opgeslagen regenwater. In totaal zijn meer dan 3.000 planten opgenomen in een zorgvuldig opgesteld jaarrond beplantingsplan, ontwikkeld in samenwerking met ecologen en afgestemd op zonligging en gebouwhoogte. Verspreid over de gevels en terrassen zijn 140 nestkasten geïntegreerd voor vogels, vleermuizen en insecten. Daarmee vormt SAWA niet alleen een leefomgeving voor mensen, maar ook voor tal van dierlijke stadsbewoners – en haakt het aan op de ecologische hoofdstructuur van de stad.
Circulair en toekomstbestendig gebouwd
SAWA is opgebouwd volgens het Open Building-principe: een kolomstructuur zonder dragende binnenwanden die maximale flexibiliteit biedt in de indeling, zowel nu als voor toekomstige generaties. De hoofddraagconstructie van SAWA bestaat voor meer dan 75% biobased en hergebruikte bouwmaterialen, waaronder Cross Laminated Timber (CLT), Glulam en hergebruikte stelconplaten uit de haven. Bovendien is (in plaats van beton) gerecycled dakgrind toegepast als droge massa in de vloeren. Dankzij het modulaire, droge bouwsysteem zijn de onderdelen grotendeels demontabel en herbruikbaar – wat SAWA een uitzonderlijk hoge losmaakbaarheidsindex oplevert. Het gebouw is letterlijk in elkaar geschroefd, met ruim 750.000 schroeven.
Het hout is afkomstig uit gecertificeerde productiebossen; voor elke gekapte boom zijn drie nieuwe geplant. Er is bewust gekozen voor biobased materialen en installaties met minimale milieubelasting. PV panelen voorzien in de volledige gebouwgebonden energiebehoefte, zoals de verlichting van de algemene ruimten. De woningen beschikken over natuurlijke ventilatie, CO2-gestuurde ventilatieroosters en zijn aangesloten op duurzame stadsverwarming.
Bij de aanvraag van de omgevingsvergunning in 2021 voldeed SAWA al aan de Paris Proof-normen, waarmee het gebouw zijn tijd vooruit was – niet alleen in ambitie, maar ook in aantoonbare prestatie.
Voor de stad en haar bewoners
SAWA omvat 109 woningen, waarvan bijna de helft (50 woningen) in het middenhuursegment valt. Voor deze middenhuurwoningen zijn gerichte voorrangsregels gehanteerd, waarbij mensen met een maatschappelijk beroep (zoals leraren, zorgmedewerkers en politieagenten) én doorstromers uit de sociale huursector prioriteit kregen. Deze aanpak bleek succesvol: 43 van de 50 middenhuurwoningen zijn daadwerkelijk toegewezen aan deze doelgroepen, waarmee SAWA concreet bijdraagt aan een inclusieve stad.
Het gebouw stimuleert ontmoeting en gedeeld gebruik van ruimte en voorzieningen. De woningen zijn ontsloten via open galerijen die informeel contact bevorderen, en bewoners delen onder andere een mobiliteitshub, klusgereedschap, een moestuin en een groot gemeenschappelijk dek. Deze gedeelde ruimtes versterken het community-gevoel én helpen actief bij het tegengaan van eenzaamheid in de stad. De alzijdige en actieve plint van het gebouw biedt ruimte aan woningen en functies die aansluiten bij bestaande initiatieven uit de wijk, waardoor SAWA een vanzelfsprekend onderdeel van de buurt vormt.
Een richtinggevend voorbeeld voor de bouwpraktijk
SAWA is geen experiment, maar een tastbaar bewijs dat duurzame, circulaire woningbouw op grote schaal mogelijk is – zelfs in een complexe, binnenstedelijke context. Het project is tot stand gekomen dankzij de inzet van een groot multidisciplinair team van nationale en internationale experts, waaronder adviseurs en onderzoekers van TU München, ETH Zürich, TU Delft, TU Eindhoven, KIT Karlsruhe en meer. Al deze knappe koppen samen – van brandveiligheid tot akoestiek, van ecologie tot constructieve houtbouw – hebben bijgedragen aan een gebouw dat het technisch én sociaal waarmaakt.
De kracht van SAWA zit niet in één innovatie, maar in de optelsom van doordachte keuzes: de nagenoeg volledig houten hoofddraagconstructie, de droge en demontabele bouwmethode, het Open Building systeem, het doordacht hergebruik van materialen, de integratie van biodiversiteit en de sociale programmering. SAWA is daarmee een regeneratief woongebouw dat toekomstgericht bouwen concreet maakt.
Dat SAWA de aandacht trekt, blijkt uit de brede (inter)nationale erkenning: het project heeft inmiddels 12 internationale unbuilt awards gewonnen en werd recent nog aangehaald als lichtend voorbeeld in het adviesrapport van de Raad voor de Leefomgeving en Infrastructuur. SAWA is uitgegroeid tot een referentieproject binnen het bouwdebat over houtbouw, circulariteit, betaalbaarheid, ecologie en is het antwoord op de vraag: hoe bouwen we de stad van morgen?