SAWA officieel geopend door Koningin Máxima

Dinsdag heeft Hare Majesteit Koningin Máxima het houthybride, natuurinclusieve woongebouw SAWA op de Lloydpier in Rotterdam officieel geopend in aanwezigheid van alle betrokken partijen en de bewoners van het pand. Het vooruitstrevende woongebouw is ontworpen door Mei Architects and Planners, ontwikkeld door Nice Developers en ERA Contour, en door die laatste partij ook gebouwd.

Bij de opening hielp Koningin Máxima om een banier op te hijsen, tekende ze een plaquette en onthulde ze een bijzonder lange picknicktafel, die vanaf nu op de gemeenschappelijke binnenruimte van het woongebouw te vinden is.

Alles in het gebouw is erop gericht dat bewoners elkaar makkelijk kunnen vinden en dagelijkse dingen kunnen delen, legde architect en ontwikkelaar Robert Winkel van Nice Developers en Mei Architects and Planners uit, en deze picknicktafel onderstreept die onderlinge verbinding. Na de openingsceremonie kreeg Máxima een korte rondleiding door het gebouw en sprak ze met verschillende bewoners.

Met grind verzwaarde CLT-vloeren

SAWA heeft een draagconstructie die volgens Mei voor meer dan 90% uit hout bestaat. Beton is alleen ingezet waar dat echt nodig was: in de fundering, de begane grond en de liftkern. Hetzelfde geldt voor staal, dat buiten het beton alleen is gebruikt om de grote opening richting het naastgelegen gebouw van RTV Rijnmond te kunnen maken.

Voor de rest is het woongebouw dus helemaal van hout. Mei is er daarbij trots op dat de houten draagconstructie losmaakbaar en droog is uitgevoerd. Bovenop de CLT-vloeren is hergebruikt grind als droge ballast gebruikt. Het gewicht van dat grind is nodig om de verticale geluidsoverdracht tussen appartementen te beperken. Bij nogal wat eerder gebouwde houten woongebouwen is daarvoor bovenop de CLT vloeren nog een natte, betonnen vloer gegoten. Maar hier dus niet.

Iets anders waar Mei trots op is, is dat het gelukt is om het hout grotendeels in het zicht te laten: in de woningen, op de galerijen en op de balkons. Alleen functionele ruimtes als bergingen, toiletten en badkamers zijn afgewerkt met gips.
Om de klimaatverandering tegen te gaan, moeten we CO2-arm gaan bouwen, benadrukt Mei, en bouwen in hout draagt daaraan bij. Bovendien slaat het ook nog CO2 op. “Daarnaast is het lichter, sneller en herbruikbaar, en zorgt het zichtbaar laten van het hout voor een warme, gezonde woonomgeving.”

De gebruikte bomen zijn afkomstig uit duurzame productiebossen, verklaart het architectenbureau, waarbij voor elke gekapte boom vier nieuwe zijn geplant. Ook de overige toegepaste materialen in het gebouw zijn zoveel mogelijk biobased en voorzien van een materialenpaspoort.

Ontsluiting via galerijen

Het woongebouw bevat 109 woningen die in grootte variëren van 50 tot 165 m². Door een mix van koop- en huurwoningen te realiseren, is volgens Mei een diverse woongemeenschap ontstaan die een afspiegeling vormt van de stad. Vijftig appartementen vallen in het middenhuursegment. Bij de toewijzing van deze woningen heeft Nice Developers voorrang verleend aan mensen met een maatschappelijk beroep of aan doorstromers uit de sociale huursector. Van de vijftig middenhuurwoningen zijn er uiteindelijk 43 toegewezen aan deze doelgroepen.

De woningen worden in het gebouw ontsloten via galerijen. Dit stimuleert het onderlinge contact tussen bewoners, benadrukt Mei, terwijl het tegelijkertijd ook een efficiënte ontsluiting is én het ervoor zorgt dat alle woningen tweezijdig georiënteerd zijn, waardoor dwarsventilatie mogelijk is. Met al die voordelen is Mei een voorvechter van het gebruik van de galerijontsluiting, dat het eerder ook succesvol toepaste bij de transformatie van Fenix I op Katendrecht in Rotterdam.

Naast de galerijen delen de bewoners van het gebouw een groot, verhoogd binnenhof, maar ook een gezamenlijke hobby/gereedschapsruimte, en is er in het gebouw voorzien in deelmobiliteit.

Vaste plantenbakken met lengte van 600 meter

Met SAWA willen Mei en hun opdrachtgevers laten zien dat stedelijke ontwikkeling samen kan gaan met een versterking van de biodiversiteit en natuurwaarde in de stad. Dat is niet alleen belangrijk voor de natuur, benadrukt het bureau: het draagt ook aantoonbaar bij aan een gezond woon- en leefklimaat in de stad.

Het woongebouw is daarvoor uitgerust met 600 meter aan vaste plantenbakken op terrassen en balkons, met meer dan 3.000 planten. In samenwerking met ecologen en biologen is de beplanting afgestemd op de zonligging en hoogte, en voorziet deze in voedsel voor insecten en vogels. Daar horen ook 140 nestkasten bij om vogels, vleermuizen en insecten een veilige verblijfplaats te bieden.

Dwarsventilatie via CO₂-gestuurde gevelkleppen

Met verschillende ingrepen is Mei erin geslaagd een energieneutraal én installatie-arm gebouw te realiseren. Een sleutel daarin is de mogelijkheid tot dwarsventilatie via CO₂-gestuurde gevelkleppen met plaatselijke verwarming en koeling van de lucht daarachter.
Op de daken liggen PV-panelen. Dit is aangevuld met ‘zon op afstand’, stadsverwarming en andere duurzame maatregelen. SAWA heeft een EPC van 0.

Verbinding met waterrijke stadsbuurt

De Lloydpier vormt een van de meest waterrijke buurten van Rotterdam en kenmerkt zich door een mix van getransformeerde pakhuizen, oude havenmonumenten en vernieuwende nieuwbouw. “Dankzij de vele culturele en culinaire hotspots, de nabijheid van de binnenstad en Het Park, het stoere karakter en het uitzicht op het water, is het Lloydkwartier uitgegroeid tot een levendige en geliefde stadsbuurt”, vindt architect en ontwikkelaar Robert Winkel.

“SAWA staat midden in het Lloydkwartier en heeft zich nu al ontwikkeld tot een plek die bewoners en buurtbewoners met elkaar verbindt”, gaat Robert verder. Door het creëren van plekken voor ontmoeting en aansluiting bij bestaande lokale initiatieven draagt SAWA bij aan de sociale samenhang in de wijk. In de plint bevinden zich diverse voorzieningen, terwijl het dek als groene verbinder fungeert tussen het gebouw en het omliggende groen – zoals de buurttuin.

“Met SAWA voegen we zo uiteindelijk in de meest brede zin waarde toe aan de buurt en de stad”, sluit Robert af: van CO₂-reductie in de draagconstructie via het versterken van de biodiversiteit tot het realiseren van betaalbare woningen waarvan de bewoners een gemeenschap vormen die verbonden is met de buurt.”