Rijnlands Lyceum, Wassenaar, FAAM Architects en Woonwerk architecten

Rijnlands Lyceum, Wassenaar, interieur, FAAM Architects en Woonwerk architecten

Rijnlands Lyceum, Wassenaar, FAAM Architects en Woonwerk architecten

Rijnlands Lyceum, Wassenaar, plattegrond begane grond (nieuw)

Rijnlands Lyceum, Wassenaar, gevels

Rijnlands Lyceum, Wassenaar, doorsnedes

Rijnlands Lyceum, Wassenaar, iso analyse, bestaand

FAAM Architects en Woonwerk architecten herstellen balans met rijksmonument

16 september, 9:15

Het Rijnlands Lyceum Wassenaar is een scholengemeenschap voor havo, atheneum, gymnasium en tweetalig onderwijs. Sinds 2019 is de school uitgebreid met een afdeling internationaal onderwijs. De school is gelegen in een bijzondere omgeving. De historische buitenplaats Backershagen heeft namelijk een bovengemiddelde architectonische, cultuurhistorische en tuinarchitectuurhistorische waarde. Voor de herhuisvesting van de Internationale School ontwierpen FAAM Architects en Woonwerk architecten een nieuwe vleugel.

Kloos
Het Rijnlands Lyceum is zelf grotendeels gehuisvest in een beschermd rijksmonument. Het werd in 1937 als gymnasium en HBS ontworpen door architect Jan Piet (J.P.) Kloos in de voor hem kenmerkende functionalistische stijl van het Nieuwe Bouwen. Het oorspronkelijk L-vormige gebouw, opgetrokken uit staal en beton, bood veel ruimte en licht. Het paste in de principes van het Dalton-onderwijs dat hier gegeven werd. De school werd daarbij in algemeen als werkgemeenschap gezien waarbij zelfstandigheid, contact tussen leraren en leerlingen, verbanden tussen vakken en vooral gemeenschapszin belangrijk zijn.
Van meet af aan hield Kloos in zijn ontwerp rekening met een gefaseerde bouw, waarbij een uitbreiding aan de zuidoostzijde was voorzien. De tweede fase werd, met vertraging door de oorlog, in 1952 gebouwd. In 1979 volgde een verdere uitbreiding naar ontwerp van het architectenbureau Kloos en Groosman met een H-vormig gangen- en lokalenstelsel aan de noordoostzijde.

Balans herstellen
Voor Faam Architects en Woonwerk architecten lag de uitdaging bij het vinden van een passende uitbreiding van het bestaande ensemble. Daarbij speelde vanzelfsprekend de waarde van het bestaande ensemble als typologisch voorbeeld van een school in functionalistische stijl een sterke rol. Dat de Rijsdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) de eenheid en gaafheid van de bestaande structuur, constructie en detaillering hoog prijst was hoogstwaarschijnlijk zowel een zegen als een herinnering aan gewenste zorgvuldigheid. Het doel was, kortom, om met het nieuwe ontwerp een juiste balans te vinden met het indrukwekkende rijksmonument.

De beide bureaus hebben met de nieuwe vleugel naar respectvolle relaties gezocht in de geschakelde opbouw en compositie van de volumes, de materialisatie en detaillering. Ook een nauwkeurige positionering moet de oorspronkelijke relatie tussen het ensemble en de relatie met het omliggende landgoed versterken. Faam Architects en Woonwerk architecten streven daarmee naar een volgende stap in de gefaseerde groei en ontwikkeling die door Kloos al was voorzien. De Internationale School krijgt op deze manier een plek in de architectuurhistorische en ruimtelijke ontwikkeling van plek en gebouw. De uitbreiding is schatplichtig aan een oorspronkelijk concept, maar wil ook een eigen positie opeisen.

Nieuwe tijdslaag
Door een zorgvuldige analyse van rijksmonument en omgeving zijn een aantal kernmerken gevonden die als bruikbare ingrediënten voor de nieuwbouw hebben gediend. Hiertoe horen de configuratie van volumes, verhoudingen in de gevels en andere elementen die Kloos bedacht. Met de nieuwbouw wordt volgens de architecten, in materiaal en compositie naar een actieve verwantschap gezocht. Er wordt gebruik gemaakt van een gelijkwaardige aanpak van bepaalde architectonische uitgangspunten van de Nieuwe Zakelijkheid. Dit komt tot uiting in de keuze voor in grijs-gele baksteen, staal en veel glas. Deze typerende kenmerken zijn op een eigentijdse wijze in de nieuwe vleugel toegepast. Ook de overstekende en opgetilde dakrand, de royale bandramen en een opgetilde sokkel refereren aan het origineel.

Het motto van de school ‘vrij, maar niet stuurloos’ werd door Kloos architectonisch vertaald in beeldverwijzingen naar een schip. Het ronde raam is daarin een karakteristiek detail. Het komt in de nieuwe vleugel van Faam Architects en Woonwerk architecten terug in het volume dat de nieuwe vleugel aan de bestaande school koppelt.In de gevels van het hoofdvolume wordt een gele klinker (Hagemeister) gecombineerd met witte, strakke strengperssteen (Röben). Als extra accent voor het volume dat de nieuwe vleugel aan het monument koppelt werd door Koninklijke Tichelaar een geglazuurde frogsteen ontwikkeld. Met zijn ronde inkepingen en gladde oppervlak is het een subtiele verwijzing naar het maritieme thema van Kloos.

Ruimtelijk relatie
De positie van de nieuwbouw tegenover de historische A-vleugel brengt beide volumes in evenwicht met elkaar. Ook in de ruimtelijk positionering is met respect voor de bestaande condities gezocht naar evenwicht. De school is gelegen aan een bijzondere, groene structuur: de slingervijver naar ontwerp van Springer uit 1926. De wisselende oriëntatie van de open geveldelen biedt vanuit het interieur zicht op het park en versterkt de relaties tussen school en landgoed. De parkomgeving is bovendien doorgetrokken tot tussen de gebouwdelen waardoor de verwevenheid van het ensemble en park een extra impuls kreeg. Met groene gevels, geïntegreerde nestkasten, zichtbare waterspuwers en reliëf in het metselwerk wordt de verbinding van het gebouw en de omliggende flora en fauna verder versterkt.

Verbinden en ontmoeten
De internationale school van het Rijnlands Lyceum biedt plaats aan 360 leerlingen. Vanuit de onderwijsvisie is in het interieur een open sfeer gecreëerd. Veel onderwijsruimte is zo ingericht dat het zowel het zelfstandig werken als in groepen bevordert. De ruime gangen, die ook het oorspronkelijk ontwerp van Kloos al bepaalden, zijn verder vertaald in hedendaagse varianten zoals gangen met presentatieborden, open leerpleinen en een centrale tribunetrap die tevens als ontmoetingsplek fungeert.

Bron: FAAM Architects en Woonwerk architecten

Trefwoorden

woonwerk architecten internationale school rijnlands lyceum wassenaar faam architects

1	Merwede – overzicht stadsblokken eerste fase woensdag, 17 december
2	Purmerend kiest uit drie ontwerpen voor Schapenmarkt woensdag, 17 december
3	Powerhouse Company en SO-IL delen ontwerp voor toren naast Whitney Museum dinsdag, 16 december
4	Voormalige jeugdgevangenis in Amsterdam getransformeerd en uitgebreid tot woongebouw woensdag, 17 december
5	MVRDV werkt aan renovatie boeddhistisch klooster in Franse Dordogne vrijdag, 12 december

Gerelateerde nieuwsberichten

FAAM architects wint tender met dialoog tussen monument en nieuwbouw

1 februari 2024

Woonwerk Architecten breidt natuurbelevingscentrum uit

18 september

Rustige baksteenarchitectuur geeft vernieuwd woonzorcentrum eenduidige uitstraling

28 november

FAAM ontwerpt twee woongebouwen in massieve houtbouw

2 mei 2019

Woonwerk Architecten transfomeert panden in Antwerps Schipperskwartier tot woongebouw

1 augustus

Woonwerk wint opdracht vernieuwbouw met combinatie hsb en metselwerk

2 april 2024

Woonwerk Architecten ontwerpt transformatie brandweerkazerne naar bibliotheek

5 februari 2024

Realisatie woningbouwproject INCK in Eindhoven aanstaande

31 oktober

Toon alles

Andere nieuwsberichten

KAAN Architecten breidt bureauleiding uit

Gisteren, 15:00

KAAN Architecten heeft vier associate partners en vier associate architects benoemd.

Caroline Voet publiceert ontwerphandboek over Dom Hans van der Laan

Gisteren, 13:55

Deze maand verschijnt bij nai010 uitgevers het ontwerphandboek Dom Hans van der Laan in de praktijk. In de publicatie ontrafelt Caroline Voet de ontwerpprincipes van de Nederlandse benedictijner monnik en architect.

Bedrijfsverzamelgebouw Plus Ultra op universiteitscampus Wageningen klaar

Gisteren, 11:10

De draagconstructie van het 7.600 vierkante meter omvattend gebouw is nagenoeg volledig van CLT gerealiseerd en de gevel is bekleed met tegels van gerecycled plastic. Proof of the Sum is verantwoordelijk voor het ontwerp.