Nieuwe verlichting van het Lange Voorhout

Gevangenpoort met nieuwe verlichting

Kloosterkerk met nieuwe verlichting

Escherpaleis met nieuwe verlichting (de projector van het linkerdeel van de gevel is hier defect)

Monument ter nagedachtenis aan hertog Karel Bernard van Saksen Weimar Eisenach aan het Lange Voorhout

De historische stadspomp uit 1715

Haags Museumkwartier gehuld in een zachte lichtsluier

1 maart 2024, 15:54

Het Haagse Museumkwartier is sinds kort gehuld in een lichtsluier. De straatlantaarns in het oudste deel van de Hofstad geven een zachter licht af, terwijl gebouwen beter worden geaccentueerd in de avonduren. Aan de basis van deze verandering ligt een verlichtingsplan van Studio DL. “We wilden het gebied niet lichter, maar beter afleesbaar maken”, vertelt ontwerper Ritsert Huijsman, die samen met Tomas Daniëlse bij de Amsterdamse vestiging van het bureau werkt.

Hoewel het Museumkwartier niet precies is afgebakend, begint het ongeveer vanaf de noordgrens van het Binnenhof, met aan weerszijden de Gevangenpoort en het Mauritshuis, en loopt het door tot en met het Lange Voorhout. In het historische gebied bevinden zich onder meer de Stadsschouwburg, het Escherpaleis en Hotel des Indes, terwijl het groene Lange Voorhout tot de bijzonderste stadslanen van Nederland behoort.

Het probleem was altijd dat je de pracht van de uitloper van het Haagse Bos en de gebouwen in het gebied overdag optimaal kon ervaren, maar als het donker werd viel het karakter helemaal weg. In de ogen van Huijsman had dit vooral te maken met harde lichtcontrasten. “Particulieren, maar ook consulaten, musea en andere instellingen in het gebied, zetten hun eigen pand met schijnwerpers in fel licht, terwijl andere dat juist niet deden. Zo kreeg je een mengeling van gebouwen die vaak te fel werden aangelicht en niet-aangelichte panden, die op zwarte gaten leken.”

Lichtvisie
Studio DL was al betrokken bij de lichtvisie die de gemeente Den Haag eind 2017 heeft vastgesteld. In eerste instantie vroeg de gemeente het bureau om ook een lichtplan te maken voor drie gebouwen in het Museumkwartier. “Wij hebben die vraag ter discussie gesteld. Je kunt die gebouwen wel van een goed lichtplan voorzien, maar dan doe je niets aan het fragmentarische karakter van het gebied. Wij stelden daarom voor om eerst uit te zoomen naar het gehele gebied voordat we ons richtten op afzonderlijke gebouwen”, zegt Huijsman.

Uiteindelijk kwam er een lichtplan voor het gehele Museumkwartier, waarvoor de kaders mede zijn gesteld vanuit de gemeentelijke lichtvisie. Het uitgangspunt was om een lichtontwerp te maken die alle panden, objecten en bomen samenvoegt tot een fijnzinnige compositie die de ‘avondbeleving’ van het gebied sterk verbetert. Het Museumkwartier wordt in de donkere uren nu gekarakteriseerd door een eenduidige zachte ‘lichtsluier’. Gebouwen, objecten zoals standbeelden en een meer dan driehonderd jaar oude waterpomp en de bomen zijn op subtiele wijze geaccentueerd.

Voor de uitvoering van het plan zijn geen nieuwe straatlantaarns geplaatst en ook bij de uitlichting van de gebouwen is vrijwel volledig gebruik gemaakt van bestaande lichtinstallaties. Bij de klassieke lantaarns is de lichtbron vervangen door LED-modules, in sommige zijn extra openingen gecreëerd om variatie in verlichting aan te kunnen brengen. Op het Lange Voorhout zorgen de lantaarns langs de gevels bijvoorbeeld voor een lichtsluier op de gebouwen, terwijl de lantaarns centraal op de bomen aanlichten. Dat laatste gebeurt dankzij de samenwerking met de stadsecoloog op zo’n manier dat bijvoorbeeld vleermuizen er geen last van hebben.

Escherpaleis
Sommige gebouwen zijn voorzien van een eigen lichtplan, waarmee de architectonische karakteristieken letterlijk worden uitgelicht. Zo wordt de gevel van het Escherpaleis verlicht door enkele projectoren en spots, die op nauwkeurige wijze de details in beeld brengen. Het pand staat iets meer in het licht dan de aangrenzende gebouwen, omdat het een museale functie heeft. “De verlichting is ook hoger gericht, omdat het gebouw hoger is dan de panden ernaast. De verlichting neemt naar beneden toe wel af in intensiteit, zodat bezoekers die in het donker naar buiten komen niet worden verblind. De historische wandlantaarns zorgen voor aanvullend licht”, legt Huijsman uit.

De Stadsschouwburg is ook anders aangelicht dan voorheen. Waar voorheen het gebouw aan alle kanten werd verlicht, ook bij de minder interessante zijgevels, staat nu alleen de voorgevel aan het Lange nog prominent in het licht. Vanwege de schouwburgfunctie hebben de lichtontwerpers iets meer uitgepakt dan bij andere gebouwen. Hotel des Indes bijvoorbeeld is juist erg zacht aangelicht, waardoor de gevel ’s avonds dezelfde typische gele kleur aanneemt als overdag. “Hotel des Indes is een van de panden die voorheen met krachtige oranje schijnwerpers werd aangelicht en daardoor kreeg de gevel ook een harde oranje kleur”, zegt Huijsman. “Een voordeel daarvan was wel dat het hotel opviel. De exploitant was daarom ook onzeker of dat in de nieuwe situatie ook zo zou blijven. Gelukkig was deze toch positief nadat het effect van de lichtsluier op het gebied zichtbaar werd en heeft het hotel zijn oude lichtinstallatie afgeschakeld om ook aan te sluiten op ons plan.”

Gevangenpoort
Een bijzonder verhaal kleeft er nog aan de verlichting van de Gevangenpoort. De zijgevel van het historische poortgebouw is minder aangelicht dan bijvoorbeeld de poort zelf of het dak. Dat heeft een eveneens historische reden, stelt Huijsman. “Zelf wist ik het ook niet, maar vroeger stonden er nog twee panden tussen de Gevangenpoort en de Hofvijver (die gebouwen zijn in 1923 op advies van H.P. Berlage afgebroken, rw). De Gevangenpoort fungeerde destijds dus ook echt als een poort. Ter herinnering aan het feit dat de zijgevel toen niet zichtbaar was door de panden ernaast, hebben we die kant van het gebouw donker gelaten. Je zou kunnen redeneren dat het de belangrijkste gevel is, maar dan benader je het gebouw eerder als object dan dat je recht doet aan de geschiedenis. Wij vonden het juist mooi om de historie in beeld te brengen.”

Trefwoorden

verlichting museumkwartier den haag binnenhof studio dl lange voorhout

1	David Chipperfield landt in Antwerps Nieuw Zuid woensdag, 15 oktober
2	Woongebouwen door VdpArchitecten vormen nieuwe 'voorkant' Groningse Oosterparkwijk vrijdag, 17 oktober
3	Gedetailleerde 3D-geprinte maquette toont ruimtelijke ontwikkeling Amsterdam vrijdag, 17 oktober
4	Kantoorgebouw door Arthur Staal aan de Schinkel gerenoveerd en uitgebreid woensdag, 15 oktober
5	Gezicht van de tijd woensdag, 15 oktober

Gerelateerde nieuwsberichten

Deel van gedempte gracht rond Binnenhof komt terug

25 januari 2024

Renovatie Binnenhof weer duurder, nog niet bekend hoeveel

13 maart 2024

Provincie Noord-Holland gaat straatverlichting vroeger dimmen

6 juni 2024

Gemeenteraad Den Haag akkoord met renovatieplannen Haags Historisch Museum

21 juni 2024

Happel Cornelisse Verhoeven presenteert ontwerp renovatie Algemene Rekenkamer

21 november 2024

Happel Cornelisse Verhoeven ontwerpt ‘stijlkamers’ voor tijdelijke huisvesting Eerste Kamer

17 maart 2022

Gemeente Den Haag maakt afspraken voor verduurzaming

11 april 2024

Een drijvende beeldentuin in de Hofvijver

8 mei 2024

Uitkijkpunt biedt zicht op renovatiewerkzaamheden Binnenhof

12 juli 2024

Premier Schoof moet binnen maand weg uit Torentje om brandgevaar

29 juli 2024

Schrijvers open brief Rekenkamer: ‘Geheimhoudingsclausule dwingt ons publieke discussie te forceren’

13 september 2023

Renovatie gebouwen Ridderzaal kost meer dan honderd miljoen

6 januari

DP6 maakt plan voor vernieuwing Haags Historisch Museum

12 oktober 2021

Deel Hofvijver in Den Haag drooggelegd voor werk aan Binnenhof

17 januari

Oude Amerikaanse ambassade in Haagse handen

6 maart 2018

Inschrijving Haagse Openbare ruimte Prijs 2024 geopend

24 juni 2024

Renovatie Binnenhof pas in 2030 helemaal klaar

13 februari

Amerikaanse ambassade rijksmonument

20 januari 2017

Den Haag deelt ontwikkelvisie voor gebied rond centraal station

23 april 2024

Mauritshuis opent deuren officieel

27 juni 2014

Den Haag gestart met herinrichting Spuiplein

27 september 2024

Haagse gemeenteraad stemt in met ontwikkelvisie Den Haag Centraal

4 oktober 2024

Het Binnenhof – negen projecten en een podcast

29 juli

Gemeente stelt ambitiedocument op voor vitale toekomst Mariahoeve

24 februari

Toon alles

Gerelateerde podcasts

Gesprek met Floris Cornelisse over hoe tradities en tijdelijkheid samengaan bij ontwerp voor Eerste Kamer

17 maart 2022

Andere nieuwsberichten

Timpaan en VenhoevenCS winnen tender woonzorgproject in Vlaardingen

Gisteren, 17:10

Het team van vastgoed- en gebiedsontwikkelaar Timpaan met VenhoevenCS is met het plan WEST// als winnaar uit de bus gekomen bij een tender voor een nieuw woon-zorgproject aan het Erasmusplein in Vlaardingen.

Expositie over leven en werk van onbekende 'architect van de hadj'

Gisteren, 14:50

Op 8 november start in Design Museum Den Bosch een tentoonstelling over architect Mahmoud Bodo Rasch. Deze zoon en neef van Bauhaus-pioniers maakte wereldberoemde ontwerpen voor de islamitische pelgrimstocht, maar bleef zeker in het westen onbekend.

Moos Appelweg wint Built by Nature Prize 2025

Gisteren, 13:13

Het project dat is ontworpen door concrete, was ingezonden voor de categorie Housing. Het langgerekte houten gebouw in Amsterdam-Noord biedt plek aan 63 appartementen.

VORM en KOW winnen tender Amstelveen met houten woongebouwen

Gisteren, 11:32

Bouwend ontwikkelaar VORM heeft samen met architectenbureau KOW een tender voor vier houten appartementengebouwen in Amstelveen gewonnen. De gebouwen bieden plek aan 72 middeldure huurwoningen en 88 koopappartementen.

Oproep aan nieuw kabinet: maak topprioriteit van schoon water

Gisteren, 12:26

De Unie van Waterschappen vindt dat het volgende kabinet hiervoor moet zorgen om de Europese doelen voor schoon en gezond water te halen.

Zuid-Holland draagt elf locaties Groene Hart aan voor windturbines

Gisteren, 10:45

Uit een verkennend onderzoek bleek al dat in het open polderlandschap ruimte is voor maximaal 67 turbines van 240 meter.

Advocaten waarschuwen voor beperken bezwaar bij bouw

20 oktober, 11:54

Het inperken van de mogelijkheden om in bezwaar te gaan tegen bouwplannen is een risico voor de rechtsstaat, stelt de Nederlandse orde van advocaten.

Controle na asbestsanering schiet in derde van gevallen tekort

20 oktober, 9:31

Daardoor worden gebouwen schoon verklaard terwijl er nog asbestresten aanwezig zijn, waarschuwt de Arbeidsinspectie.

Sweco neemt groot Belgisch architectenbureau over

17 oktober, 4:23

Het 150 medewerkers tellende assar architects ontwierp onder meer het nieuwe hoofdkantoor van de NAVO in Brussel.

IMF: geen forse huizenprijsdaling bij einde hypotheekrenteaftrek

17 oktober, 12:14

Een mogelijke afschaffing van de hypotheekrenteaftrek in Nederland heeft waarschijnlijk een prijsremmende werking, stelt de Nederlandse bestuurder van het IMF Marnix van Rij

Ga naar het nieuws-archief