Bossche School-kerk Heelsum wordt onderkomen van woongemeenschap

23 november 2023, 14:12

De Sint Josephkerk in het Gelderse Heelsum wordt getransformeerd tot het onderkomen van een woongemeenschap. Behalve twaalf woonunits komen er functies als een muziekruimte, werk- en atelierruimten en een centrale ontmoetingsruimte in het gebouw. ARCOM architectuur + bouwmanagement heeft het ontwerp voor de appartementen, studio's en leefruimten gemaakt.

De Sint Josephkerk, die enkele jaren geleden aan de dienst is onttrokken vanwege het teruglopende aantal parochianen, is de enige kerk in het oeuvre van architect Fons Vermeulen (1913-2013). Het kerkgebouw is samen met de naastgelegen pastorie en vrijstaande kerktoren een gemeentelijk monument in de stijl van de Bossche School.

“Om het kerkgebouw zowel van buiten als van binnen zo min mogelijk aan te tasten, kozen we voor een concept waarbij de woonunits als losse elementen in het gebouw worden geplaatst”, zegt architect Henno Westeneng van ARCOM. “Dit gebeurt zodanig dat aangesloten wordt bij het bestaande, strakke ritme en er een logisch semiopenbaar gebied ontstaat waarbij mensen elkaar ontmoeten en samen activiteiten ondernemen.”

De dagkapel en de kleine Sint Josephkapel behouden hun functie, de apsis wordt getransformeerd tot muziekruimte en de vergaderruimten worden omgevormd tot werk- en atelierruimten. In het hart van de kerk komt een grote kas; dit wordt de centrale plek waar mensen elkaar ontmoeten, eten en drinken allerlei activiteiten organiseren.

Openen van een deel van het dak
Het uitgangspunt om een monumentaal, relatief gesloten gebouw zo min mogelijk aan te tasten en toch te bestemmen als woongebouw conflicteert met elkaar. Om het gebouw te laten voldoen aan de huidige regelgeving is licht en lucht noodzakelijk. De oplossing is gevonden in het openen van een deel van het dak. Daarbij wordt de bestaande constructie gehandhaafd, zodat het dak optisch doorloopt en zonlicht op een gefilterde wijze het gebouw binnen komt.

Qua materialisatie wordt aangesloten bij de bestaande combinatie van metselwerk, beton en hout. Daarbij worden de gedemonteerde materialen zoveel mogelijk hergebruikt en wordt bij nieuwe materialen gekozen voor biobased producten.

De Stichting Woonvlinder, de opdrachtgever van ARCOM die recent een haalbaarheidsovereenkomst met de gemeente Renkum sloot voor de transformatie van de kerk, wil appartementen voor kleine huishoudens in de kerk mogelijk maken. “Het worden twaalf woonunits van tussen de 25 en 60 vierkante meter in de kerk zelf én drie appartementen op de verdieping van de parochiewoning”, vertelt stichtingbestuurder Arthur van Iterson.

“De mensen die er komen wonen, vormen een gemeenschap. De betrokkenheid op de omgeving is groot. Er komen gezamenlijke voorzieningen, zoals een keuken en een eetzaal, die ook voor de mensen uit de wijk bedoeld zijn. Zo kan de lokale gemeenschap omzien naar elkaar, net als toen de kerk nog in gebruik was. Maar als een bewoner behoefte heeft aan afzondering kan dat ook. De woonunits hebben ook de nodige eigen voorzieningen.”

Kerkdeuren gaan permanent open
De kerkdeuren gaan permanent open. “Iedereen die wil, kan binnenlopen”, vertelt Jeroen van Slooten, die beheer is van het kerkgebouw en straks samen met zijn vrouw de leefgemeenschap gaat leiden. “Bezoekers kunnen zowel aan de voorkant als de zijkant het gebouw in wandelen. Het moet een soort parkachtig karakter krijgen. Iedereen moet zich welkom voelen.”

Naar verwachting gaat de uitvoering in de loop van volgend jaar van start en kunnen de bewoners in 2025 hun intrek nemen in het getransformeerde kerkgebouw.

Trefwoorden

arcom arcom architectuur + bouwmanagement bossche school heelsum fons vermeulen transformatie kerk

1	Eigenwijs vakantiehuis in dorp op Terschelling woensdag, 4 december
2	OMA ontwerpt woontoren The Martin in Bajeskwartier als 'Japanse puzzel' donderdag, 28 november
3	Waldorp Four wordt grootste prefab woningbouwproject van Nederland donderdag, 28 november
4	Bouw van landschappelijke woonbuurt in Nijmegen-Noord gestart donderdag, 28 november
5	Woningbouwcomplex Kop Dakpark geïnspireerd op winnend ontwerp Europan dinsdag, 3 december

Gerelateerde nieuwsberichten

Invloeden Bossche School geven nieuw hoofdgebouw Radboudumc eigen ritmiek

23 november 2022

Woonruimte in een voormalig kerkgebouw met optopping

20 maart

Grotendeels houten hoofdkantoor voor GMB langs A15 Dodewaard

27 juni

DP6 ontwerpt 23 appartementen in Bossche School-kerk Malden

30 september 2022

Pauwert respecteert Bossche school bij herbestemming en nieuwbouw

8 juli 2020

Woonhuis architect Jan de Jong rijksmonument

16 februari 2018

Ruim zestig woningen op kunstmatig eiland in Doetinchem

15 november 2021

Zelfvoorzienend 'zorglandgoed' voor Almere Oosterwold

15 maart 2021

Huis Jan de Jong wordt voltooid met toevoeging woonhuis

5 april

Energieneutrale nieuwbouw voor Wilhelminaschool Woerden

22 januari 2021

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Bouw wooncomplex Nelson View in Amsterdam Zuidoost van start

Vandaag, 16:47

Het gebouw gelegen tussen het Anton de Komplein en de wijk Vogeltjeswei in Zuidoost, bestaat uit 79 huurappartementen. Het ontwerp is gemaakt door Atelier van Berlo, dat de opdracht heeft te danken aan het winnen van de Next Step Award.

Alternatief plan voor stedelijke 'rafelrand' Baaibuurt

Vandaag, 14:26

De gemeente Amsterdam bekend gaat een buurt met 1.800 woningen ontwikkelen in Baaibuurt-West. Office Raumplan, Buro Harro en het Baaibuurt Collectief hebben een alternatief plan gemaakt dat volgens hen beter past bij deze stedelijke ‘rafelrand’.

Felixx en Witteveen+Bos presenteren Strategisch Groenplan voor Leuven

Vandaag, 13:55

Het Groenplan van Felixx en Witteveen+Bos, ontwikkeld in opdracht van Leuven, vormt een instrument om de stad in de komende jaren groener, gezonder en klimaatrobuuster te maken met nature-based solutions als uitgangspunt.

Project Spark op Smakkelaarsveld in Utrecht kan definitief starten

Vandaag, 09:20

Op het Smakkelaarsveld, direct naast Utrecht CS en Hoog Catharijne, komen twee woongebouwen met koop- en sociale huurwoningen, een kantoorgebouw, een stadspark met horeca en een haventje aan de Leidse Rijn.