Carlijn Kingma

Jan Jongert

The Waterworks of Money

Waterflows by Superuse Studios

Nederlands paviljoen in Venetië toont ‘Plumbing the System’

6 juni 2023, 9:00

Het Rietveldpaviljoen in de Giardini della Biennale staat tijdens de huidige architectuurtentoonstelling in Venetië in het teken van ‘Plumbing the System’. De Nederlandse inzending voor de Biënnale van Venetië is op uitnodiging van het Nieuwe Instituut samengesteld door Jan Jongert, oprichtervan Superuse Studios.

De vraag die Jongert met ‘Plumbing the System’ wil stellen, is of een cultureel evenement als de Biënnale van Venetië meer kan worden dan alleen een locatie voor presentatie en debat, gezien de urgentie om onze samenlevingen en onze planeet leefbaar te houden. Kan het evenement in plaats daarvan een proeftuin zijn voor het doorvoeren van daadwerkelijke verandering?

Inspelend op het Biënnale-thema ‘Laboratory of the Future’ kijkt de Nederlandse bijdrage naar mogelijkheden van een toekomstgerichte, regeneratieve economie en circulair ontwerp. Jongert doet dat met een twist. Hij wil laten zien hoe alternatieve systemen kunnen bijdragen aan een duurzamere toekomst op macroschaal; zijn poging om een echte verandering op microschaal door te voeren – namelijk op het Rietveldpaviljoen zelf – moet inzicht bieden in de kansen en hindernissen daarbij.

“Deze tijd inspireert architecten en planners tot bouwen met een positief effect op hun omgeving”, zegt Jongert. “Om dit te bereiken en bij te dragen aan het ecosysteem moeten ze schaarse grondstoffen zoals water herevalueren en heroriënteren. Echter, deze regeneratieve praktijk vereist een radicale verandering van het economische paradigma dat de huidige stroom van hulpbronnen beheerst.”

Het waterwerk van ons geld
In een deel van het Nederlands paviljoen ‘Het waterwerk van ons geld’ van kunstenaar en architect Carlijn Kingma te zien. Dit betreft een serie tekeningen waarin ze, in samenwerking met onderzoekers Thomas Bollen en Martijn Jeroen van der Linden, ons complexe geldsysteem naar een ruimtelijke omgeving heeft vertaald, met water als metafoor.

Door de inrichting van ons huidige geldstelsel in kaart te illustreert Kingma de werking van het financiële systeem én de diepgewortelde mechanismen die verandering zowel kunnen belemmeren als mogelijk maken. Ze heeft samengewerkt met vooraanstaande economische denkers om alternatieven of ‘routekaarten’ te illustreren, die kunnen leiden tot een socialere en ecologisch regeneratievere economie.

Regenwater-retentiesysteem
Daarnaast toont het paviljoen een installatie van Jongert. Voortbordurend op de metafoor van water en geïnspireerd door de recente ernstige watertekorten in Venetië, probeert Jongert een echte systeemverandering door te voeren. Hij wil een low-tech regenwater-retentiesysteem voor het paviljoen en de omliggende tuineninstalleren.

Bezoekers zijn getuige van dit proces en alle technische, bureaucratische en andere uitdagingen die komen kijken bij deze ogenschijnlijk eenvoudige taak.Op die manier wil Jongert komen tot een “tastbare handleiding voor het realiseren van verandering”, dan wel onthullen wat die verandering belemmert. Daarmee stelt hij ook de vraag of culturele evenementen verder kunnen gaan dan het bespreken, debatteren en voorstellen van veranderingen, maar ook proeftuin kunnen zijn voor het doorvoeren van veranderingen.

Parallel programma: The Biennale as Metabolism
‘Plumbing the System’ wordt – naast workshops en andere programma’s met lokale partners– aangevuld met een onderzoeksprogramma in samenwerking met het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie. In juli 2022 deden Nieuwe Instituut en het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie een open oproep voor een parallel programma van het Nederlandse paviljoen.

De oproep vroeg (landschaps-)architecten, stedenbouwkundigen en onderzoekers om voorstellen in te dienen die de onzichtbare stromen materiaal, afval en arbeid blootleggen, die schuilgaan achter de tentoonstellingen op de Biënnale. Het in kaart brengen en visualiseren van deze stromen zou een eerste stap kunnen zijn naar een evenement dat een positieve, duurzame bijdrage levert aan het ecosysteem van Venetië.

Sinds de Biënnale in 2021 werkt het Nieuwe Instituut nauw samen met de opdrachtgevers van paviljoens uit andere landen. Het doel is om te zorgen dat de aanwezigheid van de paviljoens het kwetsbare ecosysteem van de stad niet langer schaadt en dat de exposities zelfs een positief effect hebben op Venetië als leefbare stad.

De 18e editie van de architectuurbiënnale van Venetië is gestart op 20 mei en duurt nog voort tot 26 november 2023)

Trefwoorden

italië carlijn kingma plumbing the system architectuurbiënnale superuse studios kunst water jan jongert venetië biënnale van venetië

1	Start verbouwing van monumentale toren aan Coolsingel Rotterdam woensdag, 26 maart
2	Buiksloterham – stedenbouw volgens Cityplot concept krijgt vorm woensdag, 26 maart
3	Verbouw die woningfabriek dinsdag, 25 maart
4	Zeven nominaties BNA Beste Gebouw van het Jaar 2025 maandag, 31 maart
5	Strategische visie van MVRDV voor ‘kwaliteitssprong’ Roosendaal donderdag, 27 maart

Gerelateerde nieuwsberichten

Jan Jongert / Superuse Studios curator Nederlands paviljoen architectuurbiënnale

24 februari 2023

VN zien Venetië als bedreigd werelderfgoed

1 augustus 2023

Symposium over belang en doel van tekenen voor architecten

22 februari 2024

Carlijn Kingma maakt werking geldstelsel inzichtelijk via architectonische tekening

19 oktober 2022

Winnaars Dutch Design Awards 2023 bekend

25 september 2023

België presenteert expositie Building Biospheres op Architectuurbiënnale Venetie 2025

28 juni 2024

Kijktip: De wereld van Carlijn

8 oktober 2024

Utopische landschappen van Carlijn Kingma in Rijksmuseum Twenthe

28 september 2020

What If Lab resulteert in ideeën over hergebruik windturbine-onderdelen

29 april 2024

Kunstenaarsverblijf Charloisse Lagedijk ontvangt Job Dura Prijs 2022

19 oktober 2022

Nederlandse architectuur in het buitenland te zien op Schiphol

22 september 2021

Superuse ontwerpt tiny house in gondel afgeschreven windturbine

18 oktober 2024

New Horizon neemt Oogstkaart.nl over van Superuse Studios

22 mei 2020

Expositie belicht verhalen bewoners onder water gezet gebied Suriname

28 augustus 2023

Kringloopwinkel van restmaterialen geopend

5 september 2014

2012Architecten verder als Superuse Studios

21 december 2012

Studio L A verbeeldt kwetsbaarheid Venetië in installatie op Architectuurbiënnale

17 juni 2021

Jubileumeditie BIG ART strijkt neer in Het Slotervaart

23 september 2024

Nederlands paviljoen Architectuurbiënnale in teken van Multispecies Urbanism

20 november 2019

Geen 'Nederland' maar 'Europa' op gevel biënnalepaviljoen Venetië

7 maart 2018

Nederlands biënnalepaviljoen officieel geopend

26 mei 2016

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Schreuder College door Atelier PRO: een gewone school voor speciaal onderwijs

Vandaag, 16:44

Het schoolgebouw van het Schreuder College Taborstraat in Rotterdam was sterk verouderd en niet bijzonder geschikt voor het speciaal onderwijs, dat de school verzorgt. Atelier PRO architekten ontwierp een kleinschalig nieuw gebouw.

Omgevingsvergunning nieuwbouwproject Groei! onherroepelijk

Vandaag, 12:00

Nieuwbouwproject Groei! wordt in de Weespertrekvaartbuurt in Amsterdam een groene schakel voor een vitale stad, aldus ontwikkelaar VORM. De omgevingsvergunning voor het realiseren van een programma met wonen, werken en zorg is onherroepelijk.

Zeven nominaties BNA Beste Gebouw van het Jaar 2025

Vandaag, 09:40

De vakjury onder leiding van voorzitter Ingrid van Engelshoven maakt vandaag de zeven geselecteerde projecten bekend en roept op 5 juni de winnaar uit.

Beschut wonen in een coulissenlandschap

28 maart, 9:30

Net buiten een dorp in De Peel wordt een nieuw landgoed ontwikkeld, waarin besloten landschapskamers ontstaan. In een van deze landschapskamers ligt een familiehuis, ontworpen door HilberinkBosch architecten in opdracht van de familie.

4,5 miljoen euro subsidie voor isoleren Amsterdamse monumenten

Vandaag, 14:50

Amsterdam ontvangt een Europese subsidie voor het isoleren met natuurlijke materialen van twee historische locaties: 556 sociale huurwoningen in de Spaarndammerbuurt en de Centrale Markthal in Amsterdam West.

Prijzen nieuwbouwkavels opnieuw gestegen

Vandaag, 14:24

Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) was de bouwgrond 13,7% duurder dan een jaar eerder.

Wateroverlast en bodemdaling kunnen woningbouw bedreigen

27 maart, 10:36

Het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB) deed onderzoek naar de gevolgen van bodemdaling en wateroverlast in gebieden waar gebouwd kan worden.

Organisaties willen sneller actie van politiek in stikstofcrisis

27 maart, 10:02

Verschillende organisaties vinden dat het kabinet nu echt vaart moet maken met het aanpakken van de stikstofcrisis.

Kampen begint kort geding tegen Enexis om aansluiting schoolgebouw

26 maart, 10:56

De gemeente Kampen spant een kort geding aan tegen netbeheerder Enexis omdat die een nieuw duurzaam Kindcentrum niet zou kunnen aansluiten op het stroomnet.