Ontwerp voor een secretaire, Joseph Nussbaumer (verworpen toeschrijving), 1816. Collectie Rijksmuseum

Ontwerp voor een terrine, Luigi Valadier, ca. 1760 - ca. 1770. Collectie Rijksmuseum

Ontwerp voor een bureau met opstand, anoniem, ca. 1755 - ca. 1770. Collectie Rijksmuseum

Ontwerptekening voor een gepatineerd bronzen reukvaas, anoniem, ca. 1780. Collectie Rijksmuseum

Ontwerp voor een lijst, met een verbeterde oplossing voor de linker bovenhoek en de linker onderhoek, anoniem, ca. 1610 - ca. 1625. Collectie Rijksmuseum

Ontwerp voor een gebeeldhouwde voet, waarschijnlijk voor een kabinet of kist, Michiel van der Voort (I) (toegeschreven aan), ca. 1700. Collectie Rijksmuseum

Ontwerp voor een kast met marqueterie van een figuur onder een baldakijn, anoniem, ca. 1740 - ca. 1750. Collectie Rijksmuseum

Museum toont ontwerpproces objecten uit periode 1500-1900

24 oktober 2022, 16:43

Net als hedendaagse stoelen, vazen en andere objecten zijn ook die uit de periode 1500-1900 het resultaat van een ontwerpproces. In een nieuwe tentoonstelling laat Design Museum Den Bosch zien hoe dat proces in zijn werk ging. Voor PROCESS - Design Drawings from the Rijksmuseum zijn tekeningen uit de genoemde vierhonderd jaar samengebracht en gerangschikt in de verschillende fases van het ontwerpproces.

De ontwerptekeningen zijn de afgelopen tien jaar door het Rijksmuseum in Amsterdam verzameld. Reinier Baarsen, senior conservator van het Rijksmuseum, legde deze bijzondere verzameling aan, die vanaf zaterdag 5 november voor het eerst te zien is. Er worden tekeningen van stoelen, vazen, klokken, maar ook kachels, sleeën en koetsen getoond.

De tekeningen worden niet als op zichzelf staande kunstwerken gepresenteerd, maar als onderdeel van het ontwerpproces en het productieproces. Om die werkwijze stap voor stap te kunnen volgen, is de tentoonstelling in twaalf hoofdstukken opgedeeld. Ieder hoofdstuk gaat over een bepaald aspect van het proces, meldt Design Museum Den Bosch.

“Centraal staat de vraag: welke rol hebben tekeningen daarbij gespeeld? En wat is de relatie tussen de tekening en het object dat erop staat afgebeeld? Het is de eerste keer dat ontwerptekeningen uit deze periode op deze manier gecategoriseerd en gepresenteerd worden. Hierdoor ontstaat een geheel nieuw perspectief op het maakproces en de rol van de tekening daarin.”

Prille ideeën
Het ontwerpproces verschilde tussen 1500 en 1900 niet zoveel als dat van tegenwoordig, stelt het museum. Zo zijn in de tentoonstelling tekeningen van de prille ideeën van een ontwerper te zien, maar bijvoorbeeld ook de verschillende versies van een ontwerp die werden voorgelegd aan de opdrachtgever.

“Ontwerptekeningen hadden in de periode 1500-1900 ook een juridische betekenis”, laat Design Museum Den Bosch weten. “Bij belangrijke opdrachten, bijvoorbeeld voor een kerk, mocht de ontwerper niet te veel afwijken van de van tevoren goedgekeurde tekening. De tekening functioneert dan als een overeenkomst.”

Productieproces
De tentoonstelling toont ook de rol van de tekening in het productieproces. Een bijzonder voorbeeld hiervan zijn de tekeningen uit de edelsmeedwerkplaats van Luigi en Guiseppe Valadier in het Rome van de achttiende eeuw. Zij bewaarden alle tekeningen die gebruikt werden in hun werkplaats zorgvuldig, waarmee ze een uitgebreid beeld van hun ontwerpproces boden.

“Natuurlijk hadden tekeningen ook een commerciële rol; ze werden door heel Europa verstuurd en meegenomen naar jaarmarkten om producten aan de man te brengen”, aldus het Bossche museum.

De tentoonstelling is te bezoeken tot en met 12 februari komend jaar.

Trefwoorden

stoel kast tentoonstelling vaas ontwerpproces meubilair design den bosch expositie design museum den bosch rijksmuseum 's-hertogenbosch

1	Rotterdamse Academie van Bouwkunst stelt twee curatoren aan om thematische lijnen te ontwikkelen maandag, 22 december
2	Kraaijvanger Architects aan de slag met renovatie Station Zuidplein woensdag, 24 december
3	2025 in negen renovatie-ontwerpen voor het Binnenhof dinsdag, 23 december
4	Architectuur als compromis dinsdag, 23 december
5	Concrete ontwerpt woongebouw in Philadelphia met gevelkunst door tattoo-artist Henk Schiffmacher dinsdag, 23 december

Gerelateerde nieuwsberichten

Design Museum Den Bosch toont ‘ontwerpactivist’ Victor Papanek

24 september 2020

Vrouwen in de architectuur delen hun visie en ervaring

15 november 2018

Stedelijk Museum Den Bosch wordt Design Museum

22 februari 2018

Design Museum Den Bosch verhuist naar nieuw gebouw

19 december 2022

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Kraaijvanger Architects aan de slag met renovatie Station Zuidplein

24 december, 9:00

Kraaijvanger Architects gaat van Rotterdams wederopbouwstation een toekomstbestendig, hoogwaardig stedelijk knooppunt maken.

Concrete ontwerpt woongebouw in Philadelphia met gevelkunst door tattoo-artist Henk Schiffmacher

23 december, 12:00

Concrete heeft in een Philadelphia (VS) met Fishtown Urby een volgende bijdrage aan het Amerikaanse woonconcept Urby opgeleverd.

Rotterdamse Academie van Bouwkunst stelt twee curatoren aan om thematische lijnen te ontwikkelen

22 december, 11:20

De Rotterdamse Academie van Bouwkunst stelt Margit van Schaik aan als curator Architectuur en Jutta Hinterleitner als curator Stedenbouw.

Den Haag ziet ruimte voor meer woningen in gebied Laakhavens-Hollands Spoor

19 december, 3:15

De gemeente Den Haag ziet ruimte voor 11.000 nieuwe woningen in het gebied aan de Laakhavenzijde van station Hollands Spoor. Dat zijn er 2.400 meer dan de gemeente bij het begin van de planvorming dacht.

Fijne feestdagen en een gelukkig, gezond en succesvol 2026!

24 december, 1:00

Op maandag 5 januari is de redactie van Architectenweb terug met het dagelijkse architectuurnieuws.

Provincie Zuid-Holland: stroom van zee via Hoek van Holland naar Rotterdamse haven

23 december, 5:00

"Zo kunnen de Rotterdamse haven en regio uitgroeien tot de stekkerdoos van Nederland", stelt gedeputeerde Arne Weverling.

DNR geactualiseerd naar hedendaagse praktijk

19 december, 4:03

DNR2025 is compacter en beter op de hedendaagse praktijk afgestemd dan haar voorganger, met onder meer aandacht voor AI, privacy en kwaliteitsborging.