Gesloten diamantslijperij is herbestemd tot markant woon- en werkgebouw

19 oktober 2021, 15:53

Aan de Tolstraat in Amsterdam staat de voormalige Asscher-diamantfabriek, begin twintigste eeuw gerealiseerd in een industriële art-nouveaustijl. Villanova architecten heeft de monumentale diamantslijperij getransformeerd naar een open gebouw met plaats voor bedrijfsruimten en luxe appartementen.

Toen architect Gerrit van Arkel in 1907 de grootschalige diamantfabriek ontwierp, kon hij niet teruggrijpen op archetypische voorbeelden, vertelt Villanova. Al bouwend ontwikkelde Van Arkel een eigen stijl: een Hollandse industriële interpretatie van art nouveau. Het gebouw werd rijk aan details en toonde een mix van destijds moderne en traditionele materialen.

Gesloten gebouw
Het Asschergebouw had – vroeg in die tijd – een betonconstructie met baksteengevels. De vormstenen in contrasterende kleuren geel en rood zijn gecombineerd met handmatig gefrijnde hardstenen hoeken en gietijzeren maatwerkroosters. In het interieur baadden de grote fabriekszalen in daglicht dankzij enorme ramen.

Deze fabriek – waar ooit de grootste ruwe diamant ter wereld, de Cullinan, is gekloofd en geslepen tot de Britse kroonjuwelen – was streng beveiligd. Het gebouw kende slechts één ingang met portiersloge en één uitgang. Het streng gesloten bouwwerk is gerestaureerd en getransformeerd tot een rondom open en uitnodigend gebouw, vertelt het architectenbureau.

Herstel en ingrepen
Op basis van kleuronderzoek hebben de architecten het historische, karakteristieke kleurenschema in de gevel teruggebracht. Philips heeft als vorige gebruiker een vleugel aan de noodgevel toegevoegd; die is nu weer gesloopt en een groot deel van de gevel is gereconstrueerd met nieuwe kozijnen, hardstenen ornamenten, vormbakstenen, glazuurwerk en bijzondere metselverbanden.

In goed overleg met Monumenten en Archeologie heeft Villanova ook ingrepen in het monumentale pand kunnen doen. Er zijn bijvoorbeeld twee compacte liftportieken gemaakt en rondom zijn de gevels voorzien van zeven nieuwe entrees. Daartoe behoren vier woonentrees aan een nieuwe langzaam-verkeersroute langs de noordgevel en het Dora Tamanaplein.

Buitenruimten
In het oorspronkelijke trappenhuis is een entree gerealiseerd die met een eigen glazen lift toegang biedt tot een penthouse in de toren. Het dakterras van deze woning met rondom kantelen biedt vergezichten over de Amstel, de Pijp en de Diamantbuurt, vertelt Villanova. Alle woningen hebben een buitenruimte op het zuiden in de vorm van een loggia of dakterras.

Drie entrees aan de zuidgevel ontsluiten bedrijfsruimten en horeca. Villanova heeft de begane grond plaatselijk verhoogd om een volwaardige kantoorruimte in een souterrain te realiseren, met nieuwe ramen en uitzicht boven maaiveld. Aan deze zijde ligt ook een stadstuin met een publiek karakter. De voormalige portiersloge vormt een vooruitgeschoven post van de bedrijven op het plein.

Dienend
Over de hele lengte is een dakopbouw gerealiseerd, contrasterend met de historische uitstraling vormgeven in zink. De dakopbouw is tegelijkertijd zo ver terug gelegd dat hij nauwelijks zichtbaar is vanaf de straat en ondergeschikt aan de bestaande kantelen. Alle ingrepen, zo legt Villanova uit, zijn dienend en laten het oude fabrieksgebouw in zijn waarde.

Drievoudig glas, hoge na-isolatiewaarden, warmtepompen en automatische buitenzonwering zorgen voor energiezuinigheid en een aangenaam binnenklimaat. In de winter vindt aanvoer van voorverwarmde ventilatielucht voor de woning plaats via de spouw, die hierdoor werkt als een klimaatgevel, legt Villanova uit.

Sluitstuk
De transformatie van de diamantfabriek vormt het sluitstuk van de herontwikkeling van het voormalige Archiefterrein. Samen met de restauratie van het oude Raadhuis van Amstelveen vormde de restauratie en herbestemming van het Asschergebouw de winnende prijsvraaginzending uit 2008. Het voormalige raadhuis is naar ontwerp van Villanova getransformeerd naar het Pestana Amsterdam Riverside Hotel.

Trefwoorden

asschergebouw industrieel erfgoed herbestemming woningbouw villanova architecten transformatie amsterdam diamantfabriek

1	Nominaties Woongebouw van het Jaar 2025 bekend woensdag, 3 september
2	VORM koopt voormalige boekweitfabriek in Rotterdamse Piekstraat vrijdag, 5 september
3	D66 wil stad bouwen in nieuwe polder tussen Amsterdam en Almere woensdag, 3 september
4	Glasgebouw op Strijp-S in Eindhoven krijgt nieuw leven als woongebouw vrijdag, 5 september
5	's-Hertogenbosch selecteert acht ontwerpteams voor volgende ronde Citadelpoort woensdag, 3 september

Gerelateerde nieuwsberichten

Monumentaal wonen op voormalig zorglandgoed De Klokkenberg

29 augustus 2023

Brede toekenning van monumentenstatus op ENCI-terrein Maastricht

17 april

Zes verschillende woningen in een voormalig schoolgebouw

14 september 2021

Waterwoningen Steigereiland opgeleverd

24 februari 2011

Appartementen Huys Afrika opgeleverd

17 maart 2009

Oudste textielfabriek Tilburg wordt Duveldorp

2 juni 2021

Woningen op de locatie van de voormalige beeldbuizenfabriek in Eindhoven

23 augustus 2021

Mecanoo transformeert Zaans fabriekscomplex tot stedelijke buurt

3 augustus 2021

Schellensfabriek Eindhoven herontwikkeld met woongebouw erbovenop

16 april 2021

Fabrieksgebouwen ENKA inspireren MIX bij groot woongebouw

1 februari 2021

1.500 woningen en 220 meter hoge toren op Codrico-terrein Katendrecht

2 december 2020

Plan van studio VVKH geselecteerd voor gasfabriekterrein Krommenie

15 oktober 2020

Meneba-terrein Wormerveer wordt woongebied

11 april 2019

Scala aan woningtypes in herbestemde Lakfabriek

11 september 2018

Villa als modernistische uitbreiding van een historisch pachtershuis

25 november 2021

Herontwikkeld Poortgebouw SugarCity in Halfweg opgeleverd

1 mei 2023

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Negen nominaties voor Rijnlandse Architectuur Prijs 2025

1 uur geleden

De shortlist voor de Rijnlandse Architectuur Prijs 2025 is bekend. Negen projecten uit de regio Leiden komen in aanmerking voor de tweejaarlijkse prijs, laat het Rijnlands Architectuur Platform weten.

Ontwerpteam van CRKL architecten, HilberinkBosch architecten en LAP Landscape & Urban Design wint tender Snellerpoort

3 uur geleden

Samen met BPD Bouwfonds Gebiedsontwikkeling werd met de inzending voor het woonensemble Vivo de tender voor een kavel in de nieuwe stadswijk Snellerpoort in Woerden gewonnen.

René van Zuuk ontwerpt gebogen woongebouw voor Hilversumse binnenstad

Vandaag, 10:00

Aan de Prins Bernhardstraat, een verbinding tussen de oude binnenstad en het stationsgebied van Hilversum, is naar ontwerp van René van Zuuk Architects een appartementengebouw gerealiseerd dat de bocht in de straat begeleidt.

Joost Ector – genomineerd voor prijs Architect van het Jaar 2025

Vandaag, 09:30

Een ontzettend goede columnist, vindt de jury; misschien wel de beste schrijver in het veld, die nu al voor het tiende jaar via zijn maandelijkse column het vakgebied kritisch beschouwt.