Het Tweede Kamergebouw in Den Haag

Wat zeggen de verschillende verkiezingsprogramma's over ruimte? Deel 2: D66, GroenLinks, SP en CU

9 maart 2021, 10:24

Voor de komende Tweede Kamerverkiezingen van 17 maart staan ruimtelijke thema’s prominent op de agenda bij de politieke partijen. Vrijwel allemaal hebben ze standpunten geformuleerd over opgaven als de crisis op de woningmarkt, het klimaat en energietransitie. Architectenweb bekeek de verkiezingsprogramma’s van de politieke partijen met de meeste Kamerzetels, aangevuld met regeringspartij ChristenUnie (dat over vijf zetels beschikt). In deel 2 bespreken we de plannen van D66, Groenlinks, de SP en de ChristenUnie.

In tijden dat politieke partijen ogenschijnlijk steeds meer op elkaar zijn gaan lijken, is het best aardig om in de verkiezingsprogramma’s te lezen dat ze toch wel hun eigen stokpaardjes berijden. Waar de VVD het typisch liberale mantra van bouwen, bouwen, bouwen (en lastenverlichting voor bouwers) als motto neemt, zet GroenLinks in op een klimaatneutrale samenleving en sociale woningbouw. En waar het CDA ‘tradities en waarden’ en het gezin als speerpunt neemt, lijkt het programma van D66 vooral gericht op het stedelijke individu en de manier waarop hij/zij/hen in het leven staat.

Ruimte wordt toch een beetje gezien als een ‘links’ thema. Terecht of niet, het valt op dat de min of meer linkse partijen in dit artikel (bij D66 worden ze niet graag links genoemd, maar hun ruimtelijke plannen liggen in elk geval een stuk dichter bij GroenLinks dan bij de VVD) en breder en meer integraal programma hebben voor zaken als woningbouw, klimaat en energietransitie. Van de rechtse partijen die in het vorige artikel aan bod kwamen, kan alleen het CDA zich hiermee meten.

Tegelijkertijd valt er op rechts wel meer te kiezen. Het maakt echt een verschil of je op de VVD, PVV of het CDA stemt, want de partijen hebben totaal verschillende ruimtelijke programma’s. Als je door je oogharen naar de ambities van de hieronder besproken partijen kijkt, zie dat ze vooral op nuances verschillen. Een stem op D66 levert waarschijnlijk meer woningen voor alleenstaanden op, van de SP en GroenLinks valt meer sociale woningbouw te verwachten. De ruimtelijke programma’s van de laatste twee partijen lijken overigens bijzonder veel op elkaar.

Tot slot de prangende vraag: krijgt Nederland weer een nieuw ministerie van wonen, ruimte en/of een variant daarop? De kans lijkt groot, zes van de zeven besproken partijen pleiten ervoor. Helaas voor iedereen die met smart op een ruimtelijk departement zit te wachten is alleen de VVD nog niet overstag. Nu was dat al verreweg de grootste partij in de Kamer, in de peilingen zijn de liberalen nog verder uitgelopen op hun tegenstrevers. Maar ach, met premier Rutte en zijn partijgenoten valt vast te praten als verder iedereen een minister voor ruimtelijke zaken wil.

D66 (19 zetels)
D66 wenst meer ruimte voor woningen, mobiliteit en natuur, ten koste van landbouw. Net als het CDA wil de partij de komende tien jaar een miljoen woningen bouwen (wat overigens ook het voorspelde aantal benodigde woningen tot 2030 is). Die moeten in de ogen van D66 energiezuinig en betaalbaar worden en ruimte bieden aan de groeiende groep alleenstaanden. Tevens dient woningbouw gepaard te gaan met andere opgaven als bereikbaarheid en klimaat, onder regie van een ministier van wonen, ruimtelijke ordening en milieu, aldus D66

De partij zegt verder in te zetten op ‘gemengde wijken met goede voorzieningen die uitnodigen om te bewegen en mensen te ontmoeten’. Nieuwe wijken worden niet langer voor de auto ontworpen, maar krijgen aansluiting op een snelle ov-verbinding. Langs nieuwe ov-verbindingen worden op hun beurt woningen en wijken ontwikkeld, zo stelt D66 in zijn verkiezingsprogramma.

In plaats van energietransitie heeft de partij het over ‘klimaattransitie’. Woningen gaan van het gas af, grondstoffen worden hergebruikt en er wordt een transitie gemaakt naar kringlooplandbouw, zo stelt D66. Door de leefomgeving te vergroenen met bomen, parken en natuurgebieden, wil de partij de temperatuur en overtollig (regen)water in bedwang houden. “Zo kan de natuur zich herstellen en maken we Nederland klimaat-klaar’”, verklaart de partij.

GroenLinks (14 zetels)
Zoals te verwachten valt, schenkt ook GroenLinks veel aandacht aan klimaat in zijn programma. In de ogen van de partij dient er een ‘Green New Deal’ voor een klimaatneutrale samenleving op tafel te komen. Deze behelst onder meer een klimaatwet, klimaatfonds en een routekaart. Ook wordt er een minister voor klimaat en energie aangesteld en er komt een klimaatburgerraad van gelote burgers, die op basis van informatie van experts voorstellen doet voor klimaatbeleid.

GroenLinks pleit eveneens voor de bouw van een miljoen woningen de komende tien jaar, waarvan minstens veertig procent sociale huur. Ook wil de partij tienduizenden studentenwoningen bouwen, ‘waarbij we gezamenlijke woonvormen stimuleren om het contact tussen studenten te bevorderen’. Daarnaast zegt GroenLinks meer ruimte te willen geven aan zelfbouw en wooncoöperaties, in plaats van projectontwikkelaars en vastgoedbeleggers.

Om de bestaande woningvoorraad te verduurzamen, wil GroenLinks huiseigenaren door middel van subsidies en leningen stimuleren om bijvoorbeeld te isoleren, ventileren en een warmtepomp aan te schaffen. Verder wil de partij landbouw verduurzamen en de veestapel verkleinen (ook vanwege de stikstofproblematiek, ‘versnipperde’ natuurgebieden beter verbinden, een groene financiële sector optuigen en een circulaire economie stimuleren.

SP (14 zetels)
De SP stelt een nationaal bouwplan voor duurzame en betaalbare woningen voor. Een ministerie van wonen wordt verantwoordelijk voor dit bouwplan en van de transformatie van leegstaand vastgoed (zoals winkels en kantoren) tot woningen. De energierekening kan volgens de partij omlaag door het isoleren van woningen en ze collectief van zonnepanelen te voorzien. Bij de inrichting van buurten dienen meer speelplekken voor kinderen te worden gerealiseerd, aldus de SP.

Evenals GroenLinks pleit de partij voor een Green New Deal, waarbij behalve de klimaatcrisis ook de woningmarkt, economie en sociale ongelijkheid worden aangepakt. Daarnaast wil de SP voorzien in ‘groene’ banen, milieuvervuiling aanpakken en investeren in de natuur. De socialisten willen tevens voor iedere Nederlander een boom planten (wat we ook zagen in het programma van het CDA), met houtkap voor biomassa wordt onmiddellijk gestopt, aldus de SP.

Verder pleit de partij voor investeringen in het openbaar vervoer, ten koste van asfalt, terwijl er ook meer fiets- en wandelinfrastructuur wordt aangelegd. Net als wederom GroenLinks staat de SP een circulaire economie voor ogen, waarbij grondstoffen worden hergebruikt en nieuwe technologieën worden gestimuleerd. Tenslotte wil de partij meer ruimte voor alternatieve energiebronnen, zoals waterstofgas. Kernenergie is wat de SP (en andere linkse partijen) betreft geen optie.

ChristenUnie (vijf zetels, zat de afgelopen vier jaar in het kabinet)
Zoals nagenoeg alle besproken partijen wil de ChristenUnie een ruimtelijk ministerie. Onder dit ministerie van ruimtelijke ordening moet de woningbouw worden versneld tot 100.000 per jaar, in samenhang met andere opgaven als mobiliteit en natuur. De verhuurderheffing moet van tafel (dat vinden GroenLinks en de SP overigens ook), zodat woningcorporaties de ruimte hebben om te investeren in wijken en meer woningen voor de middenhuur.

De CU ziet verder heil in binnenstedelijke verdichting en transformatie van leegstaand vastgoed tot woningen, realisatie van woningen door wooncoöperaties en andere alternatieve ontwikkelaars en in het stimuleren van nieuwe woonvormen voor ouderen. De partij noemt expliciet het belang van kwalitatief hoogwaardig en klimaatneutraal bouwen, zodat nieuwe buurten en wijken niet ‘al over één generatie verpauperd zijn’. De overheid helpt dit te borgen, stelt de ChristenUnie.

Net als het CDA wil de partij de regio versterken, onder meer door beleid op gebied van energie en krimp te decentraliseren en overheidstaken over het land te verspreiden. Grote open landschappen als het Groene Hart dienen behouden te blijven, meer gemeenten dienen zich aan te sluiten bij het Schone Lucht-akkoord uit 2020 en het mainportbeleid moet duurzamer. Zo zal het aantal vluchten op Schiphol niet meer groeien en komt er een aanpassing van het Luchthavenindelingbesluit, zodat er rond Schiphol ruimte ontstaat voor woningen en windmolens.

Trefwoorden

tweede kamer sp tweede kamerverkiezingen groenlinks d66 politiek verkiezingen christenunie

1	Brug door West 8 verbindt stadshart Den Helder met Willemsoord donderdag, 14 augustus
2	Architectenweb Sportzomer: Mark Hereijgers hervond zichzelf na jarenlang obsessief sporten maandag, 11 augustus
3	Architectenweb Sportzomer: roeien brengt Indira van ’t Klooster in contact met de omgeving woensdag, 13 augustus
4	Nieuwe Instituut verwerft archief Aldo en Hannie van Eyck dinsdag, 12 augustus
5	Architectenweb Sportzomer: skater Mike van Staten werkt aan skatemasterplan voor Rotterdam maandag, 18 augustus

Gerelateerde nieuwsberichten

'Landelijke overheid moet niet besluiten waar wijken komen'

9 maart 2021

Bouwers en milieuorganisaties: verplicht groene maatregelen in nieuwbouw

10 maart 2021

Schouten loodst stikstofwet ook door Eerste Kamer

10 maart 2021

'Maatregelen programma's hebben beperkt effect op woningbouw'

10 maart 2021

Gemeenten willen miljard euro voor platteland

11 maart 2021

Ben van Berkel en Carolien Gehrels presenteren boek over integraal bouwen

18 maart 2021

PBL: kabinet moet ruimte weer eerlijker verdelen

8 april 2021

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Brug door West 8 verbindt stadshart Den Helder met Willemsoord

Gisteren, 09:18

Eind juli is in Den Helder de door West 8 ontworpen Nieuwe Brug geopend. De brug voor fietsers en voetgangers vormt een belangrijke schakel in de verbinding tussen de stad en de voormalige scheepswerf Willemsoord.

Architectenweb Sportzomer: roeien brengt Indira van ’t Klooster in contact met de omgeving

13 augustus, 9:16

Architectenweb interviewt deze zomer architecten die naast hun werk fanatiek sporten of een bijzondere sport beoefenen. In de tiende aflevering spreken we met Indira van ’t Klooster, die naast haar werk als directeur van Arcam roeit.

Nieuwe Instituut verwerft archief Aldo en Hannie van Eyck

12 augustus, 9:22

Tot het materiaal dat is toegevoegd aan de Rijkscollectie voor Nederlandse Architectuur en Stedenbouw behoren 23 maquettes van werken als het Burgerweeshuis in Amsterdam, de Pastoor van Arskerk in Den Haag en het Sonsbeekpaviljoen in Arnhem.

Architectenweb Sportzomer: Mark Hereijgers hervond zichzelf na jarenlang obsessief sporten

11 augustus, 9:08

Architectenweb interviewt deze zomer architecten die naast hun werk fanatiek sporten of een bijzondere sport beoefenen. In de negende aflevering spreken we met Mark Hereijgers, die een openhartig verhaal vertelt over obsessief sporten.