Pilot de Marne

Pilot Salland

Pilot Krimpenerwaard

CRa presenteert resultaten pilots duurzame landbouw

24 juli 2020, 12:30

Het College van Rijksadviseurs (CRa) heeft drie pilots uitgevoerd om te onderzoeken hoe een transitie van landbouw vorm kan krijgen. In de regio’s de Marne (provincie Groningen), Salland (Overijssel) en de Krimpenerwaard (Zuid-Holland) hebben verschillende partijen onderzocht hoe vormen van landbouw gecreëerd kunnen worden die boeren bestaanszekerheid verschaft in een aantrekkelijk en gezond landschap.

Het College van Rijkadviseurs heeft in 2018 Panorama Nederland gepresenteerd, waarin we pleiten voor een New Deal tussen boer en maatschappij. Naast een eerlijker inkomen voor de boer heeft de New Deal als opbrengst schoon water en schone lucht, een gezonde bodem, meer biodiversiteit en een aantrekkelijk en toegankelijk landschap.

Om uit te vinden hoe zo’n New Deal er in verschillende regio’s concreet uit zou kunnen zien, zijn drie regio’s met andere landschapstypen uitgekozen voor de pilot: klei (de Marne), zand (Salland) en veen (Krimpenerwaard). Het CRA heeft de pilots uitgevoerd met onder meer boeren, andere lokale partijen, drie landschapsbureaus, het Louis Bolkinstituut en het Kenniscentrum Landschap van de Rijksuniversiteit Groningen.

Samenvatting pilot de Marne:
In de noordelijke kleischil, grenzend aan de Waddenzee en het Lauwersmeer, ligt de regio De Marne. De vruchtbare zeeklei in combinatie met het milde klimaat maken van De Marne één van de beste landbouwgebieden ter wereld. De afgelopen decennia heeft het gebied zich echter steeds meer gespecialiseerd in een beperkt aantal gewassen. De intensieve landbouw van vandaag de dag leidt tot opgaves op het gebied van bodemkwaliteit, gesloten kringlopen, biodiversiteit, waterkwaliteit en waterkwantiteit.

De pilot bevat een perspectief voor 2050 waarin landbouw en landschap stevig met elkaar verweven zijn. De Marne kent een robuuste ecologische dooradering met akkerranden, verbrede maren en ecologisch beheerde dijken. De duurzaam beheerde bodem vormt de basis voor een minimaal gebruik van chemische gewasbeschermingsmiddelen en kunstmest. De akkerbouwer en melkveehouder wisselen grondstoffen, producten en diensten uit. Het perspectief vraagt echter om een grote omslag ten opzichte van de huidige bedrijfsvoering. De pilot bevat ook een aantal concrete stappen en adviezen naar de overheid.

Flux landscape architecture was als landschapsbureau betrokken bij de pilot

Samenvatting pilot Salland
Salland – gelegen in Overijssel - kent een grote landschappelijke diversiteit; de IJssel en haar uiterwaarden, oeverwallen, marken, enken, jonge ontginningen, dekzandruggen en de weteringen die door het gebied lopen. Deze diversiteit staat echter onder druk. Het systeem van voedselproductie stuurt aan op efficiëntie van productie, met kleine marges en met een voortschrijdende schaalvergroting tot gevolg. Tegelijk staan het landschap en de landbouw onder druk door een scala aan maatschappelijke opgaven: de stikstofproblematiek, afname van biodiversiteit, klimaatadaptatie en –mitigatie en wateropgaven.

Het perspectief voor 2050 toont hoe in Salland een nieuwe balans gerealiseerd kan worden tussen landschap, schaalgrootte en agrarisch landgebruik. Vernieuwende agrarische bedrijfsmodellen ondersteunen de landschappelijke diversiteit en waarden. Het landschap, de bodem en (natuurlijke) waterhuishouding vormen het vertrekpunt voor de landbouw en scheppen de randvoorwaarden. Dorps- en stadsranden worden beter verweven met het landelijk gebied en in de lagere, nattere delen langs de weteringen en in kwelzones ontstaat een zelfregulerend watersysteem waar natte natuur gecombineerd wordt met landbouw.

NOHNIK architecture and landscapes was als landschapsbureau betrokken bij de pilot

Samenvatting pilot Krimpenerwaard
Het veenweidegebied in de Krimpenerwaard behoort tot een van de meest waardevolle en kenmerkende landschappen van ons land. De opgaven waar de landbouwsector als geheel voor staat, zoals verduurzamen en de reductie van stikstof, komen in de Krimpenerwaard samen met specifieke gebiedsopgaven zoals het tegengaan van CO2 emissies en bodemdaling in het veen en de zorg voor weidevogels en biodiversiteit.

De zoektocht in de pilot was om een vorm te vinden van landschapsinclusieve melkveehouderij met minimale bodemdaling en het zo ver mogelijk halen van maatschappelijke opgaven. Er wordt vandaag de dag al met relatief hoge peilen geboerd in de Krimpenerwaard, op die kennis en kunde kan worden voortgebouwd. Melkveehouderij blijft de drager in het gebied. Een slimme landschappelijke zonering van de polder, met huiskavels, veldkavels en natuurkavels, ondersteunt de ontwikkeling van kringloopbedrijven. Het karakteristieke veenweidenlandschap wordt ook in 2050 door de boeren beheerd.

van Paridon x de Groot was als landschapsbureau betrokken bij de pilot

Trefwoorden

landbouw flux landscape architecture de marne college van rijksadviseurs van paridon x de groot landschapsarchitecten panorama nederland salland krimpenerwaard nohnik architecture and landscapes platteland

1	Ruimtelijk kader voor verdichting Buikslotermeerplein in Amsterdam-Noord vastgesteld dinsdag, 17 december
2	Woongebouw Civic Architects vormt herkenningspunt langs Tolhuiskanaal vrijdag, 13 december
3	Ontwikkeling gebouwencomplex Amstel Vista bij Berlagebrug gestart vrijdag, 13 december
4	Bouw van houten woongebouw de Koffiefabriek in Amsterdam gestart woensdag, 11 december
5	Een monumentale telefooncentrale herbestemd als verborgen woongebouw woensdag, 11 december

Gerelateerde nieuwsberichten

NOS: steeds meer megastallen, terwijl kabinet er juist minder wil

18 september 2023

‘Door verkokerd denken zit de Nederlandse ruimtelijke ordening muurvast’

25 maart 2021

Miljoeneninvestering voor duurzame voedselproducent

23 juli 2020

Advies: Meer doen om kwaliteit bodems te verbeteren

29 juni 2020

Duurzame 'Boerderij van de Toekomst' van start

23 juni 2020

Rapport: stikstofplan kan rigoureuze maatregelen voorkomen

8 juni 2020

Eo Wijers-prijsvraag: Naar een aantrekkelijk en vitaal platteland

6 november 2019

Klimaatrapport: landgebruik moet op de schop

8 augustus 2019

In de Rotterdamse haven drijft een volwaardige zuivelboerderij

19 juni 2019

Minister maakt omslag naar kringlooplandbouw

17 juni 2019

Bebouwing rukt op in heel Nederland

13 maart 2019

Panorama Nederland officieel gelanceerd

7 december 2018

Planbureau: productie voedsel onhoudbaar

7 september 2018

'Boeren willen vernieuwing in de landbouw’

19 juni 2018

Floor Milikowski: stimuleer innovatie in de regio

25 augustus 2020

Droogte bedreigt monumentale bomen en historische landschappen

1 september 2020

'Nieuw soort stalvloer kan stikstofuitstoot fors verkleinen'

3 september 2020

CRa pleit bij kabinet voor 'New Deal' tussen boer en maatschappij

10 september 2020

Winnaars ontwerpprijsvraag Panorama Lokaal bekend

24 september 2020

Video: afsluitende talkshow Panorama4daagse

25 september 2020

'Aarde redden kan goedkoop: geef landbouwgrond terug aan natuur'

16 oktober 2020

Lichtkunstwerk GROW eerbetoon aan schoonheid en belang landbouw

19 januari 2021

Gemeenten willen miljard euro voor platteland

11 maart 2021

Pleidooi voor nationaal akkoord rond toekomst landbouw

31 maart 2021

Terugkijken: Rijksbouwmeester Floris Alkemade in Zomergasten

19 juli 2021

Ontwerpprijsvraag voor biobased bouwen op woningbouwlocatie Oirschot

18 januari 2022

NOHNIK presenteert opgeleverde brand- en uitkijktoren Kalmthoutse Heide

11 april 2022

Stikstofuitstoot moet in sommige gebieden 70 à 80 procent omlaag

3 juni 2022

Fors minder gebied in gebruik als landbouwgrond

23 augustus 2022

Ector Hoogstad en DOOR presenteren ontwerpvisie gemeentehuis Krimpenerwaard

30 november 2022

NOHNIK gaat verder als Polyfern landscape architects

16 maart 2023

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Woonbuurt van Steenhuis Bukman vormt zuidwestelijke sluitstuk van Delftzicht

Gisteren, 15:28

Met het project Haringlocatie, ontworpen door Steenhuis Bukman Architecten, is tegen het centrum van Delft een duurzame en natuurinclusieve woonbuurt gerealiseerd.

Aftrap voor eerste buitenlands project Team V Architectuur

Gisteren, 12:26

Vorige week is de eerste steen gelegd voor de VDAB Loopbaancampus in Roeselare. Voor Team V Architectuur, dat het architectonisch ontwerp verzorgt, is dit het eerste project buiten Nederland.

Zuidelijke stationsentree met fietsenstalling Dordrecht geopend

Gisteren, 11:16

Het demontabele bouwwerk, dat is ontworpen door studioSK, moet het station aan de kant van het Weizigtpark een prominentere uitstraling geven.

Ruimtelijk kader voor verdichting Buikslotermeerplein in Amsterdam-Noord vastgesteld

Gisteren, 09:26

Voor het gebied zijn elf 'Vuistregels' vastgesteld waaraan plannen moeten voldoen. Deze vuistregels zijn in een participatief traject door MORE Architecture in nauwe samenwerking met de gebiedseigenaren en gemeente Amsterdam ontwikkeld.

Advies: Nederland kan zorgvuldiger omgaan met oude zonnepanelen

Gisteren, 13:35

Nederland zou zorgvuldiger kunnen omgaan met materialen die gebruikt worden in de duurzame energiesector, zegt het Planbureau voor de Leefomgeving.

Dorpen in Noord-Holland mogen bouwen in beschermd landschap

Gisteren, 10:21

Gemeenten in Noord-Holland mogen tot 25 woningen erbij gaan bouwen aan de randen van dorpen en plattelandskernen.

ASML wil meebetalen aan duizenden nieuwe woningen in regio

16 december, 4:27

De ambitie van de Veldhovense onderneming is om tot 2040 bij te dragen aan de bouw van 25.000 woningen.

Den Haag positief over plannen voor verbouwing Pier Scheveningen

16 december, 9:48

Het is de bedoeling dat er een nieuwe toren met hotelkamers en wellnessfaciliteiten wordt gebouwd op een van de ‘eilanden’ van de Pier.

PBL: duurzaam energiedoel haalbaar, maar meer nodig voor klimaat

13 december, 3:40

Nederland lijkt het zelf opgestelde doel voor het opwekken van duurzame energie te gaan halen in 2030, maar regio's kijken nog steeds te weinig naar de langere termijn.