Copyright: Alternatieve aanpak versterking huizen ( De Zwarte Hond)
Copyright: Uitgangspunt aardbevingsbestendig bouwen uit rapport-Goudstikker ( De Zwarte Hond)
Copyright: Uitgangspunt aardbevingsbestendig bouwen uit rapport-Goudstikker ( De Zwarte Hond)
Copyright: Uitgangspunt aardbevingsbestendig bouwen uit rapport-Goudstikker ( De Zwarte Hond)
Copyright: Uitgangspunt aardbevingsbestendig bouwen uit rapport-Goudstikker ( De Zwarte Hond)
Copyright: Uitgangspunt aardbevingsbestendig bouwen uit rapport-Goudstikker ( De Zwarte Hond)
Copyright: Uitgangspunt aardbevingsbestendig bouwen uit rapport-Goudstikker ( De Zwarte Hond)
Kaart pga-cirkels
Copyright: Ontwerp Energy Academy Europe ( Broekbakema/pvanb architecten)
Copyright: Ontwerp Energy Academy Europe ( Broekbakema/pvanb architecten)
Copyright: Alternatieve aanpak versterking huizen ( De Zwarte Hond)
Copyright: Uitgangspunt aardbevingsbestendig bouwen uit rapport-Goudstikker ( De Zwarte Hond)
Copyright: Uitgangspunt aardbevingsbestendig bouwen uit rapport-Goudstikker ( De Zwarte Hond)
Copyright: Uitgangspunt aardbevingsbestendig bouwen uit rapport-Goudstikker ( De Zwarte Hond)
Copyright: Uitgangspunt aardbevingsbestendig bouwen uit rapport-Goudstikker ( De Zwarte Hond)
Copyright: Uitgangspunt aardbevingsbestendig bouwen uit rapport-Goudstikker ( De Zwarte Hond)
Copyright: Uitgangspunt aardbevingsbestendig bouwen uit rapport-Goudstikker ( De Zwarte Hond)
Kaart pga-cirkels
Copyright: Ontwerp Energy Academy Europe ( Broekbakema/pvanb architecten)
Copyright: Ontwerp Energy Academy Europe ( Broekbakema/pvanb architecten)

'Aardbevingen kunnen leiden tot nieuwe architectuur'

19 mei 2015, 11:26
Over het aantal gebouwen dat versterkt of gesloopt moet worden zijn de deskundigen nog niet uit, zeker is wel dat het gaswinningsgebied in de provincie Groningen aan de vooravond staat van een enorme bouwopgave. Architectenweb probeerde alvast een glimp van de toekomst op te vangen en bezocht in het Hoge Noorden een symposium over aardbevingsbestendig bouwen. De nog te realiseren Energy Academy Europe bleek alvast van gedaante te zijn veranderd.

Tekst Ronnie Weessies

Blij zullen de inwoners van Groningen er niet mee zijn, maar in hun provincie is sprake van een uniek type aardbeving. Anders dan bij de meeste bevingen elders in de wereld bevindt de bron van de schokken zich op vrij korte afstand van het aardoppervlak. Hierdoor ontstaan korte en hevige trillingen die veel schade kunnen aanrichten aan de ‘stijve’ gebouwenvoorraad van Stad en Ommeland.

De Schaal van Richter is eigenlijk niet het juiste meetmethode voor de Groningse bevingen, zo maakte Margot Philippart van de gemeente Groningen duidelijk tijdens het symposium. De zwaarste schok tot nu toe, die bij het dorp Huizinge in augustus 2012, geldt met 3,6 volgens Richter als ‘licht’. De zogeheten grondversnelling, uitgedrukt in pga, geeft de beving echter veel meer impact. Bovendien loopt de pga-schaal snel op, waardoor een iets zwaardere beving veel grotere gevolgen kan hebben.

De Groninger gebouwen met hun dunne muren en metselwerk zijn niet berekend op zulke schokken en daarbij staan ze ook nog op een slappe ondergrond. Kennis uit andere aardbevingsgebieden kan vanwege het bijzondere type beving niet een-op-een worden overgenomen en het duurt nog wel enige jaren voor een studie naar de specifieke Groningse situatie is afgerond. De daaruit voortvloeiende aanpassing van de Europese norm (Eurocode 8) laat vanzelfsprekend nog langer op zich wachten.

Tot die tijd moet de Nationale Praktijkrichtlijn NPR 9998 houvast bieden voor aardbevingsbestendig bouwen in het gaswinningsgebied. Op het symposium bleek nog maar eens hoe wordt uitgezien naar komend najaar, wanneer de definitieve versie van deze NEN-richtlijn wordt verwacht. Omdat het aan kennis en duidelijkheid ontbreekt, is iedereen aan het zoeken naar methoden om aardbevingsbestendig te bouwen. Dat levert wel weer aardige en soms spannende visies op.

Constructie naast de woning
Architect Tjeerd Jellema van De Zwarte Hond presenteerde een alternatieve aanpak voor het versterken van huizen. In plaats van een inwendig stalen frame te plaatsen, die ook dwars door de woonvertrekken steekt, bedacht hij een versterkende constructie naast de woning. Niet alleen beperkt deze de overlast en het verlies van woongenot voor de bewoners, ook wordt er extra ruimte gecreëerd, die bijvoorbeeld kan dienen als (energieleverende) kas of serre.

Er bestaan al de nodige algemeen aanvaarde uitgangspunten voor de bouwopgave in het aardbevingsgebied. Om een aantal te noemen: gebouwen worden flexibeler, zijn bij voorkeur symmetrisch, hebben een eenvoudige grondvorm en beschikken over zo weinig mogelijk massa. Ook bij de NAM en het Centrum Veilig Wonen worden deze criteria gehanteerd.

Om scheuring van het metselwerk tegen te gaan, pleit Jellema ervoor dit los te maken van de verdiepingsvloeren, regelmatige dilataties te plaatsen en (esthetisch verrijkende) details te ontwikkelen die schade aan het materiaal helpen voorkomen. Dit alles kan volgens hem zelfs leiden tot een nieuwe architectuur: “Misschien zijn we wel in staat een Groninger School te creëren”, zei de architect.

Nieuwbouwprojecten
De Zwarte Hond duidt nieuwbouwprojecten in het noorden van het land tegenwoordig aan met pga-waardes, ontleend aan de officiële kaart van ‘pga-cirkels’. Hoe dichter een gebouw zich bij epicentrum Loppersum (pga-waarde 0,42) bevindt, des te hoger het getal. Zo geldt voor het hoofdkantoor van GasTerra in de stad Groningen als waarde 0,20 en is dat voor het gebouw van Groningen Seaports in Delfzijl gesteld op 0,30.

Dat doet het bureau niet voor niets, want het is al meerdere keren geconfronteerd met noodzakelijke aanpassingen van een ontwerp in verband met de aardbevingsbestendigheid. Ook Broekbakema en pvanb architecten kunnen erover meepraten; zij hebben het ontwerp voor de Energy Academy op de Zernike-campus in Groningen om deze reden compleet moeten herzien.

Om het eerste ‘zero emission’-onderwijsgebouw ter wereld ook ‘shockproof’ te maken, zijn tal van maatregelen getroffen. Wat als eerste in het oog springt, is dat het gebouw niet bepaald symmetrisch is, wat dus wel wenselijk zou zijn in de Groningse situatie. In plaats van de constructie op te knippen in losse componenten, hebben de architecten dit manco opgelost door de bouwdelen via het atrium te verbinden met bruggen die beweging kunnen opvangen.

Het complex is ook op andere plaatsen voorzien van constructieve en bouwkundige smeermiddelen om het geheel flexibeler te maken. Constructieprincipes waren leidend in het vernieuwde ontwerp, vertelde architect Paul van Bussel. De kernen zijn ‘opgelost’ door de vaste kernwanden te vervangen door strategisch geplaatste wanden er omheen die voor stabiliteit zorgen.

Deze ingreep zal minder in het oog springen dan het vervangen van beton door het veel flexibeler hout als materiaal waaruit de gevelvinnen zijn opgetrokken. Ook is in plaats van een vliesgevel een gevel ontworpen die bestaat uit losse glaselementen.

‘Damage limitation’
Door alle aanpassingen duurde het ontwerpproces ongeveer driekwart jaar langer en valt het project duurder uit. Groningen krijgt er volgens Van Bussel echter een gebouw voor terug die kwalitatief beter zal zijn dan volgens de NPR 9998 wordt vereist. In plaats van ‘nearly collapse’, waarbij net voldoende overeind blijft staan zodat gebruikers zichzelf in veiligheid kunnen brengen, gaat het ontwerp voor de Energy Academy uit van ‘damage limitation’, zodat het complex kan worden hersteld.

Komende donderdag vindt de officiële bouwstart van de Energy Academy plaats. Voor donderdag 17 september staat een tweede editie van het symposium aardbevingsbestendig bouwen gepland.
Toon alles

Andere nieuwsberichten

Louter premièrefilms te zien tijdens Architectenweb Best of AFFR

4 oktober, 1:32

Haagse gemeenteraad stemt in met ontwikkelvisie Den Haag Centraal

4 oktober, 11:33

Nice developers presenteert concept voor volledig houten toren van 140 meter

4 oktober, 10:12

Eerste woontoren in Amsterdamse Sluisbuurt opgeleverd

3 oktober, 4:30

Prijs nieuwbouwhuizen veel minder hard omhoog dan bestaande bouw

4 oktober, 2:27

Raad Rotterdam stemt voor aangepast plan renovatie Boijmans

4 oktober, 9:36

Tekort studentenkamers steeds steeds erger, vreest vastgoedadviseur CBRE

3 oktober, 1:50

Stephanie Zeulevoet benoemd tot partner bij INBO

3 oktober, 10:10

Spanje ontvangt recordaantal toeristen, veel inwoners niet blij

2 oktober, 1:50

Raad van State akkoord met tracébesluit A12/A15 in regio Arnhem

2 oktober, 10:45
KUBUS | Specialist in BIM-software
SAPA
Reynaers Aluminium Nederland
Jansen
SAB-profiel bv
Aliplast Aluminium Systems
Hagemeister GmbH & Co. KG
ALUCOBOND®
Tarkett BV
Kawneer
Grohe Nederland B.V.
Malaysian Timber Council
OCS | Office Cabling Systems
Swisspearl Nederland
Forster Nederland N.V.
VELUX Commercial Benelux B.V.
Sempergreen
EeStairs | Design trappen - Balustrade - Ontwerp en constructie
Aluprof Nederland BV
QbiQ Wall Systems
Forbo Flooring
Schüco Nederland BV
AGC Nederland Holding B.V.
Cedral
Sto Isoned bv
Triflex bv
Gorter Luiken BV
Foreco Houtproducten
Wienerberger B.V.
Knauf Insulation
DUCO Ventilation & Sun Control
IsoBouw Systems bv
Mview+
Rockfon (ROCKWOOL B.V.)
Gira Nederland B.V.
Kingspan Geïsoleerde Panelen
GEZE Benelux  B.V.
Renson
Metaglas Groep
ABB | Busch-Jaeger
Jung | Hateha B.V.
Knauf Ceiling Solutions B.V.
Saint-Gobain Building Glass Benelux
Faay Vianen B.V.
objectflor
Boon Edam Nederland B.V.
Hunter Douglas Architectural
Forbo Eurocol Nederland B.V.
EQUITONE gevelpanelen
Plastica Groep
Holonite B.V.
FALK®
Tata Steel Colorcoat®
© 2002 - 2024 Architectenweb BV / Voorwaarden / Privacy / Disclaimer / Sitemap
Annuleren
OK
Sluiten
Doorgaan
Inloggen
Maak een gratis persoonlijk account aan