Projecten
Producten
Bedrijven
Vacatures
Agenda
Awards
Podcasts
more_horiz
Videos
Magazine
Thema's
Favorieten
Profiel
Uitloggen
Copyright: Thomas Bögl, architect-directeur bij LIAG ( Speer)
Copyright: LIAG - I/O-gebouw in Nijmegen ( Ben Vulkers)
Copyright: LIAG - I/O-gebouw in Nijmegen ( Ben Vulkers)
Copyright: Aldo Vos, architect-directeur bij Broekbakema ( Speer)
Copyright: Broekbakema - Gebouw X in Zwolle ( Menno Emmink)
Copyright: Broekbakema - Gebouw X in Zwolle ( Menno Emmink)
Bögl vs. Vos: welk onderwijsgebouw is het gezondst?
8 september 2015, 10:28
Advertorial
In samenwerking met technisch dienstverlener
Unica
publiceert Architectenweb de komende weken een serie van drie artikelen over de manier waarop duurzame technologie architectuur van binnenuit transformeert. In het eerste artikel een ‘duel’ tussen Thomas Bögl van
LIAG architecten en bouwadviseurs
en Aldo Vos van
Broekbakema architects
over hun ontwerp voor respectievelijk het I/O-gebouw en het X-gebouw. Welke van deze twee onderwijsgebouwen is het ‘gezondst’?
[I/O] Bögl: “Gezonde gebouwen zijn een trend aan het worden. Gezond bouwen is de opvolger van duurzaam bouwen. Het gaat over meer dan energie, namelijk over de belevingswaarde van een gebouw. In een gezond gebouw voelen mensen zich prettig en gelukkig. Het is een plek die het welbevinden van mensen stimuleert. Daarnaast is het ook echt gezond qua frisse lucht, daglicht, uitzicht, sociale interactie, veiligheid en akoestiek.”
[X] Vos: “De laatste jaren is er meer aandacht voor gezond bouwen, zeker vanuit de rijksoverheid op het gebied van scholenbouw, maar gezond bouwen is zeker niet nieuw. Het draait allemaal om de relatie tussen binnen en buiten. Doordat de nadruk de afgelopen decennia steeds meer op techniek en isolatie is komen te liggen, is de verbinding tussen de natuur, de omgeving, en een gebouw veel minder vanzelfsprekend geworden. Daar zie je nu een kentering. Dat zijn golfbewegingen.”
Feit of fictie
[X] Vos: “Als het ‘sick building syndrome’ bestaat, waarbij mensen fysiek ziek worden van gebouwen, dan moeten er ook gezonde gebouwen zijn. Er worden in de bouw steeds meer prestatiegerichte eisen gesteld aan zaken als luchtkwaliteit en de hoeveelheid daglicht.”
[I/O] Bögl: “De discussie over de definitie van een gezond gebouw is volop gaande. Zoiets als schone lucht kun je wel meten, maar een deel is gevoelsmatig. Wij zijn met een psycholoog aan het onderzoeken wat de gebouwde omgeving fysiek met mensen doet. Valt te bewijzen dat een kantoor met uitzicht op een mooi weiland beter is voor mensen dan een grijs industrieterrein?”
Trots op
[I/O] Bögl: “Het I/O gebouw is uitgeroepen tot het duurzaamste onderwijsgebouw van Nederland. Een heel energiezuinig gebouw is natuurlijk mooi, maar ik ben zelf vooral trots op de sociale component. Het is ons gelukt om het I/O-gebouw dusdanig te ontwerpen dat het de interactie tussen drie onderwijsinstellingen stimuleert. Verder vind ik het atrium goed gelukt. Het is groot, maar het voelt veilig en overzichtelijk.”
[X] Vos: “De grootste kwaliteit van het X-gebouw is dat het ruim, overzichtelijk en licht is. Het daglicht gutst naar binnen, waardoor je echt het buitengevoel ervaart. Er hangt een fijne, prettige sfeer.”
Uitdaging
[X] Vos: “Het was een enorme uitdaging om het daglicht onder controle te krijgen, want je wilt niet dat het licht je verblindt of dat het gebouw onder invloed van de zon te warm wordt. Daarom hebben we bovenin kassendoek gespannen, een beproefde methode in de kassenbouw. Maar er moest natuurlijk ook een sprinklerinstallatie komen. Die integratie van ontwerp en techniek was het moeilijkst. Verder was het een uitdaging om ervoor te zorgen dat de studenten van de faculteiten Economie en Journalistiek elkaar zouden ontmoeten. Dat zij de ruimte naar elkaar zouden oversteken.”
[I/O] Bögl: “Het I/O-gebouw is technisch en bouwkundig vrij complex. We moesten sommige zaken, zoals de ledverlichting, in een later stadium integreren in het proces. We hebben ook heel lang nagedacht over hoe we het gebouw het beste konden inpassen in de omgeving.”
Mooiste compliment
[I/O] Bögl: “Dat het gebouw in de bijlage The Optimist van NRC Handelsblad is uitgeroepen tot het meest leefbare gebouw van Nederland 2014.”
[X] Vos: “Iedereen is superenthousiast. We horen vaak dat mensen zich meteen op hun gemak voelen in het gebouw en met plezier naar hun werk gaan. De BNA noemt het gebouw ‘een feest om in te studeren’ en verkoos het tot Gebouw van het Jaar 2011. Dat het binnenklimaat vanaf dag één prima in orde is, heeft enorm bijgedragen aan de acceptatie.”
Twijfels over
[I/O] Bögl: “We hebben het gebouw gemaakt op de beste manier die we toen konden bedenken. Achteraf gezien vind ik dat de materiaalkeuze nog wel beter, duurzamer had gekund. En ik had liever toch geen roltrappen laten plaatsen. Ik denk dat Vos dit schoonheidsfoutje meteen is opgevallen.”
[X] Vos: “Het economische, pragmatische aspect was leidend in ons project. Dat ging af en toe ten koste van de duurzaamheid. Ik denk dat Bögl dat jammer vindt. De composietgevel had misschien beter van een natuurproduct, zoals vlas, kunnen zijn. Aan de andere kant, de techniek was toen nog niet zover.”
Over elkaar
Vos over het I/O-gebouw: “In het gebouw van Bögl zie je een brede, complete aanpak van duurzaamheid en dat vind ik knap. Het gebouw past mooi in de omgeving en is niet alleen heel energiezuinig, maar ook warm en plezierig om in rond te lopen. Ik houd persoonlijk meer van ruime gebouwen met een heldere structuur en oriëntatie. Wat dat betreft vind ik het atrium misschien wat smal en vind ik het jammer dat je niet goed naar beneden kunt kijken. De roltrappen? Nee, die storen me helemaal niet, al zijn het natuurlijk wel vreselijke energieslurpers.”
Bögl over het X-gebouw: “Hoewel Vos en ik een heel andere stijl hebben, vind ik het een mooi gebouw. Vooral de binnenruimte met de inval van het daglicht vind ik erg goed gelukt. Ik vind inderdaad dat de materiaalkeuze een stuk duurzamer had gekund, maar ik begrijp de beweegredenen om het zo te doen. Het is leuk dat ons werk door de aandacht voor gezond bouwen breder wordt dan alleen het duurzaamheidsaspect. Architecten zoals Vos en ik zijn namelijk eigenwijs en vooruitstrevend. Wij willen steeds meer, anders en beter.”
Conclusie
Maar welk gebouw is nu het meest duurzaam en gezond? Voor duurzaamheid geven Bögl en Vos het I/O-gebouw een 9. Het X-gebouw vinden ze met een 7 een stukje minder duurzaam. Bögl: “Het I/O-gebouw gebruikt maar 25% van de wettelijk toegestane hoeveelheid energie en wekt deze ook nog voor een deel zelf op. Verder hebben we een GreenCalc score behaald die 10% boven die van het voorheen duurzaamste onderwijsgebouw van Nederland ligt.”
En dan de slotvraag: welk gebouw is het gezondst? Die strijd eindigt in een gelijkstand. Vos: “Het zijn op hun eigen manier heel gezonde en comfortabele gebouwen. Ze krijgen van mij beide een dikke 8.”
Intelligente techniek
Dankzij slimme ventilatie, comfortabele warmtevoorziening, goede verlichting en intelligente gebouwautomatisering heeft Unica in beide gebouwen een gezond binnenklimaat weten te realiseren. Ook zorgde Unica voor de beveiliging, brandveiligheid en ICT. Unica is met veertien vestigingen, negen gespecialiseerde bedrijven en circa 1700 medewerkers de grootste zelfstandige technisch dienstverlener van Nederland. Het bedrijf biedt duurzame, technologische oplossingen voor comfort, veiligheid en communicatie.
Opvolger?
De nieuwbouw van Energy Academy Europe op Zernike Campus Groningen, waar Broekbakema momenteel aan werkt en dat in 2016 gerealiseerd moet zijn, wordt volgens Vos de opvolger van Bögl’s I/O-gebouw als duurzaamste onderwijsgebouw van Nederland. Het gebouw zal niet alleen energiezuinig zijn, het zal ook energie opleveren. Om het BREEAM-niveau Outstanding te behalen – met 5 sterren de hoogst mogelijke beoordeling – zijn extreem hoge eisen gesteld aan de duurzaamheid van het nieuwe gebouw.
Trefwoorden
liag architekten en bouwadviseurs
duurzaamheid
i/o-gebouw
aldo vos
gezondheid
liag
broekbakema
unica
thomas bögl
x-gebouw
Best gelezen
1
Duitsland slokt Nederlandse bouwkracht op
maandag, 13 oktober
2
David Chipperfield landt in Antwerps Nieuw Zuid
woensdag, 15 oktober
3
Kantoorgebouw door Arthur Staal aan de Schinkel gerenoveerd en uitgebreid
woensdag, 15 oktober
4
Gezicht van de tijd
woensdag, 15 oktober
5
Nieuw shortstayhotel door Houben / Van Mierlo in stationsgebied Den Bosch
maandag, 13 oktober
Gerelateerde nieuwsberichten
LIAG wint architectenselectie vernieuwbouw Bonhoeffer College in Enschede
1 april 2022
Arie Aalbers neemt afscheid van LIAG: “Haalbaar én maakbaar, dat was mijn missie”
2 november 2023
Een verbindende trap stroomt door het gebouw
30 maart 2017
Duurzame huisvesting DIFFER uitgewerkt tot hoogste BIM-niveau
3 november 2015
Bewoners betrekken duurzame villa van LIAG
16 november 2015
Verlichting Total reageert continu op gebruikers en daglicht
6 oktober 2015
Duurzaamste onderwijsgebouw van Nederland klaar
27 oktober 2016
Houten onderkomen voor IKC De Bollenstreek
5 augustus 2016
Definitief ontwerp Zernikeborg gepresenteerd
4 december 2015
Bouw Energy Academy Europe van start
26 mei 2015
Het Grote Interieurcongres: gezondheid en bewezen beleving
19 november 2014
'C2C-school' Schravenlant officieel geopend
4 oktober 2013
Verslag van bezoek aan vier scholen in Kopenhagen
30 april 2015
Duurzaam onderwijsgebouw HAN in gebruik
26 juni 2014
Gebouw X gekozen tot Gebouw van het Jaar
28 april 2011
'Aardbevingen kunnen leiden tot nieuwe architectuur'
19 mei 2015
LIAG ontwerpt nieuwbouw OSG Schravenlant
13 oktober 2010
Onderwijsgebouw Het Streek (LIAG) geopend
23 november 2012
Broekbakema realiseert frisse passiefschool
20 januari 2015
LIAG ontwerpt Educatiefaculteit HAN
1 juni 2010
Gebouw X (Zwolle) officieel geopend
28 mei 2010
Gevarieerd en flexibel gebouw voor Canon Production Printing
19 augustus 2020
LIAG wint architectenselectie vernieuwbouw Bonhoeffer College in Enschede
1 april 2022
Arie Aalbers neemt afscheid van LIAG: “Haalbaar én maakbaar, dat was mijn missie”
2 november 2023
Een verbindende trap stroomt door het gebouw
30 maart 2017
Duurzame huisvesting DIFFER uitgewerkt tot hoogste BIM-niveau
3 november 2015
Bewoners betrekken duurzame villa van LIAG
16 november 2015
Verlichting Total reageert continu op gebruikers en daglicht
6 oktober 2015
Duurzaamste onderwijsgebouw van Nederland klaar
27 oktober 2016
Houten onderkomen voor IKC De Bollenstreek
5 augustus 2016
Definitief ontwerp Zernikeborg gepresenteerd
4 december 2015
Bouw Energy Academy Europe van start
26 mei 2015
Het Grote Interieurcongres: gezondheid en bewezen beleving
19 november 2014
'C2C-school' Schravenlant officieel geopend
4 oktober 2013
Verslag van bezoek aan vier scholen in Kopenhagen
30 april 2015
Duurzaam onderwijsgebouw HAN in gebruik
26 juni 2014
Gebouw X gekozen tot Gebouw van het Jaar
28 april 2011
'Aardbevingen kunnen leiden tot nieuwe architectuur'
19 mei 2015
LIAG ontwerpt nieuwbouw OSG Schravenlant
13 oktober 2010
Onderwijsgebouw Het Streek (LIAG) geopend
23 november 2012
Broekbakema realiseert frisse passiefschool
20 januari 2015
LIAG ontwerpt Educatiefaculteit HAN
1 juni 2010
Gebouw X (Zwolle) officieel geopend
28 mei 2010
Gevarieerd en flexibel gebouw voor Canon Production Printing
19 augustus 2020
Toon alles
Andere nieuwsberichten
CPO meer&deel grote winnaar Dirk Roosenburgprijs 2025
17 oktober, 3:37
Het project naar ontwerp van Tom van Tuijn Stedenbouw, Werkstatt en Volle Grond kreeg zowel de vakjury- als publieksprijs.
Gedetailleerde 3D-geprinte maquette toont ruimtelijke ontwikkeling Amsterdam
17 oktober, 2:56
In het WTC op de Amsterdamse Zuidas is een gedetailleerde maquette van de stad Amsterdam geplaatst. In de 3D-geprinte en interactieve maquette zijn bekende plekken en gebouwen te zien, maar ook gebieden die tussen nu en 2030 worden ontwikkeld.
Woongebouwen door VdpArchitecten vormen nieuwe 'voorkant' Groningse Oosterparkwijk
17 oktober, 1:48
Aan de Oosterhamrikkade in Groningen is dit jaar woongebouw Talent opgeleverd. Het complex, dat net als het naastgelegen gebouw Karaat is ontworpen door VdpArchitecten, bestaat uit 108 middeldure huurwoningen.
Het Cultuurfonds kent subsidie toe aan biobased paviljoen voor Amsterdamse Bos ontworpen door Space Encounters
17 oktober, 11:07
Het Cultuurfonds stelt € 100.000 beschikbaar voor het Amsterdamse Bosnest. Het paviljoen is ontworpen door Space Encounters en wordt volledig gebouwd met biobased materialen uit het Amsterdamse Bos.
Sweco neemt groot Belgisch architectenbureau over
17 oktober, 4:23
Het 150 medewerkers tellende assar architects ontwierp onder meer het nieuwe hoofdkantoor van de NAVO in Brussel.
IMF: geen forse huizenprijsdaling bij einde hypotheekrenteaftrek
17 oktober, 12:14
Een mogelijke afschaffing van de hypotheekrenteaftrek in Nederland heeft waarschijnlijk een prijsremmende werking, stelt de Nederlandse bestuurder van het IMF Marnix van Rij
EIB: 75.000 nieuwe voltijdse arbeidskrachten nodig in de bouw
17 oktober, 10:11
Volgens het instituut wordt het tekort aan vakmensen in de bouw steeds groter, vooral omdat de energietransitie een enorme extra vraag naar arbeid creëert.
Groningen worstelt met afronding dertig kilometer lang fietspad naar Assen
16 oktober, 3:25
Een ruime meerderheid van de Groningse Statenleden wil dat er bij het project meer aandacht komt voor de veiligheid van vrouwen.
PBL: minimaal 150.000 hectare meer natuur nodig in 2050
16 oktober, 11:37
Het planbureau heeft twee mogelijke oplossingsrichtingen doorgerekend om de huidige Europese doelen voor klimaat, natuur en waterkwaliteit te halen.
Afaina de Jong wint Amsterdamprijs voor de Kunst 2025
15 oktober, 3:19
De architect en oprichter van Afarai won de belangrijkste kunstprijs van de hoofdstad in de categorie Bewezen Kwaliteit.
Ga naar het nieuws-archief
0
0
0
0
Voor een optimale gebruikservaring plaatst Architectenweb functionele cookies. Wat de verschillende cookies precies doen leggen we uit in een
overzicht
. Cookies van social media kun je optioneel
aanzetten
.
Akkoord
Instellingen
Annuleren
OK
Sluiten
Doorgaan
Inloggen
Maak een gratis persoonlijk account aan
Feedback
Feedback
Wij horen graag jouw feedback. Laat je reactie achter en eventueel jouw e-mail adres.
Reactie
Verstuur