Campagnebeeld Van Zuiderzee naar Meer

'Bouw van Afsluitdijk zou nu niet meer kunnen'

21 maart 2018, 9:40

De invoering van de Zuiderzeewet maakte het honderd jaar geleden mogelijk om de Afsluitdijk en diverse inpolderingen te realiseren. Een kwestie van lef en vooruitkijken, zegt hoogleraar integrale waterbouwkunde Bas Jonkman (TU Delft). Vanaf donderdag wordt er, met de opening van het Afsluitdijk Wadden Center, een jaar lang stilgestaan bij het eeuwfeest van de wet.

In deze tijd de Afsluitdijk aanleggen? Jonkman denkt niet dat er voldoende draagvlak voor zou zijn. Volgens de hem zouden de te verwachten milieueffecten te groot zijn. "Een zeearm met al zijn kenmerkende ecologie omvormen tot een zoetwatermeer kan in Nederland niet meer. Dat zag je al bij de Deltawerken, waarbij gaandeweg de natuurwaarde van de Oosterschelde en het effect op de visserij de boventoon gingen voeren. Het milieu weegt nu bij waterbouwkundige ingrepen veel zwaarder dan honderd jaar geleden. Het enige alternatief was destijds om de dijken flink te verhogen. Dan was de Zuiderzee blijven bestaan en hadden we alle landaanwinningen niet gehad."

”Maar na de watersnoodramp van 1916 was de publieke opinie duidelijk: zoiets wilden we nooit meer. Jonkman: ,,Het plan voor de Zuiderzeewet lag er al veel langer, nu werd er werk van gemaakt. Het was de eerste keer in Nederland, misschien wel op de wereld, dat op zo’n grote schaal een plan tegen overstromingen werd gemaakt. Voor het realiseren van de Afsluitdijk was veel lef nodig. Niemand kon exact voorspellen wat de effecten zou zijn.”

Weerstand
Als je de opgave van honderd jaar geleden naar het heden zou verplaatsen, is het volgens Jonkman maar de vraag wat er met de Zuiderzee zou gebeuren. "We hadden de dijken flink moeten verhogen, maar dat heeft grote invloed op het landschap. Kijk eens hoeveel weerstand omwonenden nu al hebben tegen dijkversterking. Zonder Afsluitdijk zouden de werkzaamheden nog veel ingrijpender zijn. Op een andere manier had je vissersplaatsjes als Urk, Enkhuizen en Hoorn echt niet veilig kunnen houden.”

Maar achter de Zuiderzeewet zat nog een andere gedachte. Behalve beveiliging tegen het water was er ook de urgentie tot zelfvoorzienendheid. Jonkman: "De Eerste Wereldoorlog was juist voorbij, Nederland had behoefte aan extra landbouwgrond voor het geval we weer in een oorlogssituatie terecht zouden komen. Door de zeearm af te sluiten, konden we gaan inpolderen en land winnen.”

Gigantisch project
Jonkman vindt het goed dat we dit jaar stilstaan bij de ontstaansgeschiedenis van de Zuiderzeewerken. "Ze zouden in deze tijd al bijzonder zijn, laat staan toen. De Afsluitdijk is in 1932 voltooid, pas in 2010 werd in Zuid-Korea een langere dijk aangelegd. In het licht van de beperkte financiële middelen en de technologische ontwikkelingen van die tijd was dit echt een gigantisch project. Een blijk van vooruitdenken, wat nog steeds actueel is als het gaat om veiligheid.”
Bron: ANP

Trefwoorden

zuiderzeewet ijsselmeer afsluitdijk zuiderzee

1	Ontwerpers herontwikkeling GGD-cluster Baankwartier Rotterdam bekend maandag, 06 februari
2	Plagiaat dinsdag, 07 februari
3	Bouw woontoren Elements in Amstelkwartier van start vrijdag, 03 februari
4	Verslag van symposium rond parametrisch ontwerpen maandag, 06 februari
5	Vijftien woningen losjes geplaatst in parkachtige omgeving dinsdag, 07 februari

Gerelateerde nieuwsberichten

West 8 en Benthem Crouwel presenteren ontwerp vernieuwde Afsluitdijk

Video: 32 KM

Versterking Afsluitdijk officieel gestart

Renovatie Afsluitdijk neemt zeker drie jaar langer in beslag

Vertraging renovatie Afsluitdijk 'kras op reputatie ministerie'

‘Fouten in opdracht Afsluitdijk waren al jaar voor renovatie bekend’

Rijkswaterstaat schikt geschil Afsluitdijk voor 238 miljoen euro

Opknapbeurt Afsluitdijk definitief naar BAM en Van Oord

Monument voor de Deltawerken

Aanleg Marker Wadden van start

Deltawerken 'het grootste wonder van Nederland'

De zeespiegel stijgt, de Afsluitdijk niet

Masterplan Beeldkwaliteit voor Afsluitdijk af

Lichtpoort, Windvogel en Glowing Nature – Studio Roosegaarde voegt lichtkunst toe aan Afsluitdijk

GEAR ontwerpt 'schuimend' Beleefcentrum Afsluitdijk

Andere nieuwsberichten

Studioninedots en Up4 presenteren Papaverwerf in Buiksloterham

2 uur geleden

Naar verwachting start begin volgend jaar de bouw van Papaverwerf in Amsterdam-Noord. Het project bestaat uit drie volumes, die worden verbonden door een zes meter hoge, betonnen draagstructuur die de contouren van het volledige plot volgt.

Helder georganiseerd interieur voor TNO Leiden door Hollandse Nieuwe

Gisteren, 16:34

TNO Leiden heeft een nieuw onderkomen in het Gaubius-complex, in het Bio Science Park. Voor de kantoren en laboratoria van ‘Healthy Living and Work’ maakte Hollandse Nieuwe een contrastrijk en helder ontwerp.

Gemeenteraad Rotterdam geeft groen licht voor bestemmingsplan Parkhaven010

Gisteren, 15:56

Het project behelst de realisatie van 650 woningen, verdeeld over acht gebouwen aan weerszijden van de Euromast. De Parkhavenkade verandert in een autovrije groene kade met recreatiemogelijkheden.

Platform voor architectuur & feminisme van start gegaan

Gisteren, 12:12

PAF is gericht op het bouwen van een gemeenschap waarin vrouwen hun ervaringen over de architectuurpraktijk in Vlaanderen kunnen delen en de achterliggende structuren onderzoeken.