Bezoekerscentrum Amerikaanse Begraafplaats, Margraten. KAAN Architecten

Nationaal Holocaustmuseum, Amsterdam. Office Winhov

Raadhuis en Stadskantoor Heerlen. Mecanoo

Stadhuis Den Helder. Office Winhov, Van Hoogevest Architecten

Nominaties Publiek gebouw van het Jaar 2024 bekend

9 oktober, 9:00

Als onderdeel van de Architectenweb Awards 2024 wordt in november van dit jaar de prijs voor Publiek gebouw van het Jaar uitgereikt. In deze categorie nomineerde de onafhankelijke jury vier projecten.

De inzendingen voor de prijs van Publiek gebouw van het Jaar 2024 zijn beoordeeld op een aantal punten. Allereerst ‘maatschappelijke relevantie’ – in hoeverre biedt het project een antwoord op actuele maatschappelijke vraagstukken en hoe vertaalt zich dat in het concept van het gebouw?

Ten tweede ‘vakmanschap’ – in hoeverre is het concept, dat aan de basis van het ontwerp staat, consequent en door de lagen heen uitgewerkt en gematerialiseerd? Ten derde ‘vernieuwing’ – in hoeverre levert het project een bijdrage aan de ontwikkeling van het vakgebied, met bijvoorbeeld een nieuwe gebouwtypologie, de omgang met ruimtelijkheid, circulariteit, of rol van de architect?

De onafhankelijke jury bestaat dit jaar uit architect Paul Stavert (Powerhouse Company), architect Laura Favata (De Unie Architecten), architect Ellen Schild (Studio Groen+Schild), architect Joost Roefs (De Twee Snoeken), architect Jörn-Ole Stellmann (Wiegerinck) en landschapsarchitect Deborah Lambert (Felixx).

De nominaties
De jury nomineerde in de categorie Publiek gebouw van het Jaar 2024 vier projecten. Het betreft twee plekken van herdenking, waar een donkere geschiedenis en actualiteit elkaar voelbaar raken, en twee stadhuizen, waar de gemeentes in een aantrekkelijk en vakkundig vormgegeven omgeving de burgers ontvangen. De nominaties zijn:
- Bezoekerscentrum Amerikaanse Begraafplaats Margraten – KAAN Architecten
- Nationaal Holocaustmuseum, Amsterdam – Office Winhov
- Raadhuis en Stadskantoor Heerlen – Mecanoo
- Stadhuis Den Helder – Office Winhov , Van Hoogevest Architecten

Bezoekerscentrum Amerikaanse Begraafplaats Margraten – KAAN Architecten
In opdracht van de American Battle Monuments Commission is voor de Amerikaanse Begraafplaats Margraten een bezoekerscentrum ontworpen. Het centrum moest integraal deel uitmaken van het ensemble, bestaande uit onder meer de monumentale begraafplaats, de ‘Chapel Tower’ en ‘Walls of the Missing’. Het bezoekerscentrum ligt op respectvolle afstand, verzonken in het glooiende landschap. Een fascia, gemaakt van esthetisch gelaagd beton, lijkt rondom iets boven de grond te zweven. Slechts een glimp is waar te nemen van de glazen wanden erachter. In het midden van dit volume vormen muren een structuur die het gewicht van de fascia draagt. Hierbinnen liggen een auditorium, bekleed met Amerikaans notenhout, en dienstruimten. Er omheen ligt de expositieruimte.

De jury vindt het bezoekerscentrum op een ingetogen manier in het landschap geplaatst, tussen de bomen, op een gepaste afstand tot de begraafplaats en herdenkingsgebouwen. Het centrum is tegelijkertijd terughoudend en indrukwekkend in zijn sobere uitstraling. Een betonnen volume lijkt te rusten op een plint van glas. De wijze waarop tussen de zware betongevel en het glazen paviljoen licht van boven valt, om de architectuur zichtbaar te maken maar ook om de overgang tussen buiten en binnen te verzachten, toont een grote beheersing van het vak. Eenmaal binnen heeft de bezoeker door de verdiepte ligging van het centrum een fraai zicht op het landschap. Ook technisch vindt de jury het project indrukwekkend; bijvoorbeeld hoe de fascia in een non-stop proces van zo’n vijftig uur laag op laag is gestort, in telkens een andere menging volgens een vastgelegde receptuur. Het resultaat is een organische uitstraling alsof het natuursteen betreft. Werkend voor een opdrachtgever met wie elk detail besproken diende te worden, heeft het architectenbureau toch het voorgestelde, indrukwekkende eindbeeld bereikt.

Nationaal Holocaustmuseum, Amsterdam – Office Winhov
Op een beladen plek in Amsterdam vertelt het Nationaal Holocaustmuseum de geschiedenis van de Jodenvervolging in Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het museum is gehuisvest in de Hervormde Kweekschool en vormt een geheel met de Hollandsche Schouwburg aan de overkant van de straat. De schouwburg, waar Joden werden samengebracht voor deportatie, werd na de oorlog een herdenkingsplek. Die is gerenoveerd, in vorm en materialisatie verwijzend naar het aanvankelijke ontwerp van architect Jan Leupen. Het museum is gevestigd in een gebouw van waaruit honderden Joodse kinderen naar onderduikadressen zijn gebracht. Hier is in de herstelde klaslokalen een expositie ingericht. Historische elementen van het gebouw die bewaard zijn gebleven, zijn ingezet om de persoonlijke verhalen uit het verleden voor de museumbezoekers tot leven te brengen.

De jury constateert dat de herdenkingsplek achter de gevel van de schouwburg met grote zorg is gerenoveerd tot een indrukwekkende plek. De entreehal roept met nieuwe materialen Leupens oorspronkelijke ontwerp als herdenkingsplek op. Het is een goede beslissing dat de architecten de opening naar de ruimte achter de entreehal weer hebben hersteld. De verbouwing van de Kweekschool aan de overzijde van de straat is heel goed gedaan. Op knappe wijze is het gebouw weer herkenbaar als schoolgebouw, onder andere door in het exterieur de gevelcontouren en in het interieur klaslokalen en gangen terug te brengen, zonder te historiseren. Het interieur heeft regelmatig iets beklemmends, passend bij de geschiedenis en het onderwerp. Het nieuwe volume met entree is mooi abstract, past in het straatbeeld, maar laat ook helder de publieke functie van het gebouw zien.

Raadhuis en Stadskantoor Heerlen – Mecanoo
Het door Frits Peutz ontworpen raadhuis uit 1942 is gerenoveerd en aangevuld met een nieuw stadskantoor. Een gezamenlijke glazen entree verbindt beide gebouwen en fungeert tegelijkertijd als een overbrugging van de hoogteverschillen op de locatie. De entree ligt aan de lager gelegen Geleenstraat; na binnenkomst lopen vanuit de centrale hal routes door beide gebouwen met trappen, een vide en ontmoetingsplekken. In het stadskantoor liggen boven de publiekshal een vide met daaromheen kantoorclusters. De publiekshal van het raadhuis is getransformeerd tot een vergadercentrum. Bij de renovatie is de raadszaal opnieuw ingedeeld. De kantoren in het raadhuis en stadskantoor hebben een flexibel karakter en bieden een zowel comfortabele als veilige werkomgeving.

Het nieuwe stadskantoor en het entreevolume zijn bijzonder goed ingepast in de omgeving, ziet de jury. Het entreevolume verbindt op een heel vanzelfsprekende manier het monumentale raadhuis met het nieuwe stadskantoor en tegelijkertijd de Geleenstraat met het Raadhuisplein, terwijl ook nog eens een hoogteverschil wordt opgelost. Aan de Geleenstraat maakt een fietsenstalling langs een semi-blinde muur het nieuwe plein af. De nieuwbouw is geïnspireerd op de architectuur van Peutz, waarbij de architecten een interessante omkering in materialisatie hebben toegepast. Bij dit alles is het ontwerp knap ‘klein’ gehouden, passend bij de schaal van de directe omgeving en de stad, vint de jury. Het interieur straalt overal rust en ruimtelijkheid uit en is – tot en met de signing – met aandacht vormgegeven.

Stadhuis Den Helder – Office Winhov, Van Hoogevest Architecten
Twee historische panden – de 19^e-eeuwse mastenloods en de naoorlogse zeilmakerij – op rijkswerf Willemsoord in Den Helder zijn herbestemd en verduurzaamd voor gebruik de gemeente. De mastenloods, een rijksmonument, kreeg als ‘huis voor de stad’ een binnenstraat met daaraan publieksbalies, raadzaal, trouwzaal, een werkcafé en een vergadercentrum. Nieuwe daklichten accentueren de historische houtconstructie, die nog altijd het beeld bepaalt. De zeilmakerij herbergt de ruimten voor bestuur en ambtelijke organisaties. Het gebouw kreeg een vide over de drie verdiepingen met daaraan gemeenschappelijke voorzieningen en overlegruimtes. Het beeldbepalende betoncasco is aan de gevel ingevuld met moderne menierode kozijnen. De verhuizing van de gemeente draagt bij aan verbinding van de werf met de stad.

De wijze waarop van twee gebouwen op een voormalige scheepswerf een stadhuis en stadskantoor zijn gemaakt, vindt de jury heel overtuigend. De transformatie is met een aantal trefzekere ingrepen uitgevoerd. Door de historische constructies tot blikvangers van de nieuwe huisvesting te maken, ontstaat een gelaagde architectuur én wordt de gewenste band van gemeente en burgers met de nautische geschiedenis van Den Helder aangehaald. Het programma is slim over de gebouwen verdeeld, met de kantoorfuncties in het hogere gebouw en de publieksfuncties in het lage gebouw. Verder is er in de laagbouw een heldere publieke ruimte gemaakt, waarbij het interieur enerzijds voortbouwt op het bestaande en zich anderzijds er duidelijk van onderscheidt.

Uitreiking
Op woensdagavond 6 november 2024 vindt de prijsuitreiking van de Architectenweb Awards 2024 plaats in Rotterdam. Naast de prijs voor Publiek gebouw van het Jaar worden dan ook prijzen uitgereikt in de categorieën Woongebouw van het Jaar, Kantoorgebouw van het Jaar, Zorggebouw van het Jaar, Schoolgebouw van het Jaar en Interieur van het Jaar.

Deze genoemde zes prijzen reikt Architectenweb uit samen met hoofdpartners Reynaers Aluminium en Forster, en partners Eestairs, Alsecco, Qbiq Wall Systems en Ambius.

Trefwoorden

den helder herdenkingsplek raadhuis heerlen bezoekerscentrum stadhuis mecanoo margraten office winhov architectenweb awards 2024 gemeentehuis van hoogevest architecten monument amsterdam museum kaan architecten stadskantoor

1	Ruimtelijk kader voor verdichting Buikslotermeerplein in Amsterdam-Noord vastgesteld dinsdag, 17 december
2	Bouw 92 meter hoge Victoriatoren in Eindhoven gestart donderdag, 19 december
3	Bouw 741 woningen in Max Euwe Kwartier Rotterdam gestart donderdag, 19 december
4	Maretoren voegt gemengd programma toe aan stationsgebied Leiden maandag, 16 december
5	Stedenbouwkundige visie en beeldkwaliteitplan Rijnhaven in Alphen vastgesteld woensdag, 18 december

Gerelateerde nieuwsberichten

Nominaties Woongebouw van het Jaar 2024 bekend

4 september

Groen licht voor hoogbouwproject in Londen door Mecanoo

25 oktober

Stadhuis Den Helder bekroond tot Publiek gebouw van het Jaar 2024

6 november

Nominaties Kantoorgebouw van het Jaar 2024 bekend

11 september

Winnaars Arie Keppler Prijs 2024 bekend

14 oktober

Nominaties Schoolgebouw van het Jaar 2024 bekend

18 september

Nominatie Zorggebouw van het Jaar 2024 bekend

25 september

Nominaties Interieur van het Jaar 2024 bekend

2 oktober

Vijf nominaties voor de prijs voor Architect van het Jaar 2024

2 september

De Kunstwerf is Publiek gebouw van het Jaar 2023

8 november 2023

Schoenenkwartier bekroond als Publiek gebouw van het Jaar 2022

12 oktober 2022

Depot Boijmans Van Beuningen uitgeroepen tot Publiek gebouw van het Jaar 2021

10 november 2021

Forum Groningen is Publiek gebouw van het Jaar 2020

28 oktober 2020

Museum De Lakenhal: Interieur én Publiek Gebouw van het Jaar 2019

31 oktober 2019

Hotel Jakarta (SeARCH) bekroond als Publiek gebouw van het Jaar 2018

8 november 2018

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Bouw 741 woningen in Max Euwe Kwartier Rotterdam gestart

19 december, 4:37

In het Brainpark Rotterdam is gisteren, 18 december, de bouw van de eerste 741 woningen in het Max Euwe Kwartier gestart. Het gaat om 430 huurwoningen in het middensegment en 311 huurwoningen in het hogere en topsegment.

Bouw 92 meter hoge Victoriatoren in Eindhoven gestart

19 december, 11:41

In Eindhoven is gestart met de bouw van de Victoriatoren. De 92 meter hoge toren, die komt te staan aan het in aanleg zijnde Victoriapark nabij het PSV-stadion, biedt ruimte voor 369 appartementen.

Anne Schroën: aantal BNA-lidmaatschappen terug op oude niveau

19 december, 10:38

Na een enorme leegloop van leden vorig jaar zijn er dit jaar minstens vijftig leden bijgekomen, plus nog eens vijftig bureaus die een proeflidmaatschap hebben afgesloten, vertelt de BNA-directeur aan Architectenweb.

Groosman en Voids winnen selectie deelplan Beekhof in Stadsoevers Roosendaal

18 december, 12:29

Een samenwerkingsverband met Groosman en stedenbouwkundig bureau Voids is geselecteerd voor het deelproject Beekhof in de nieuwe wijk Stadsoevers in Roosendaal.