Bouw gestart voor doorontwikkeld Sluishuis
21 december 2018, 17:23
Op 18 december 2018 is gestart met de bouw van het Sluishuis. In een bijeenkomst in de Architecten Showroom Amsterdam, dat uitkijkt op de bouwplaats, liet het bouwteam een week eerder zien hoe het ontwerp ondertussen is doorontwikkeld.
Bij het ontwerp springen een aantal wijzigingen in het oog. Zo is het contrast tussen de aluminium buitenzijde van het gebouw en de houten bovenzijde, die te beklimmen is, in het nieuwe ontwerp flink opgevoerd. Er is zo echt een uitnodigend, oplopend terrassenlandschap op het gebouw ontstaan.
Een tweede wijziging betreft de balkons. Deze waren in het oorspronkelijke ontwerp voorzien van rechtopstaande gevelvinnen, die bewoners extra beschutting boden. Het verlangen van de architectenbureaus om de gevel rustiger te maken en om het sociale gevoel van het binnenhof te versterken gaf, naast een reductie van de bouwkosten, de doorslag om de balkongevel te vereenvoudigen.
De onderzijden van de balkons krijgen in het huidige ontwerp een aluminium afwerking, die het licht van het water reflecteert. Zo moet het zitten op die balkons echt een beleving zijn. Doordat ze schuin onder en boven elkaar geplaatst zijn, moeten de balkons bovendien sociale interactie tussen bewoners stimuleren.
Ontwikkelaar Thomas van den Doel van VORM vertelde dat er onderhuids ook wat wijzigingen hebben plaatsgevonden. Zo is in de loop van het proces het accent meer op de middenhuur komen te liggen. Verder is hij momenteel nog druk in gesprek met allerlei partijen die een voorziening in en om het gebouw kunnen uitbaten, zoals een zeilschool.
Opengevouwen bouwblok met unieke relatie naar het water
Veel in het ontwerp is trouwens hetzelfde gebleven, al was het bij de uitkraging wel spannend of dat wel zou lukken. De uitkraging is namelijk op zijn langste stuk maar liefst vijftig meter, waarbij het bouwdeel dat niet uitkraagt - namelijk gewoon op de grond staat - korter is dan het deel dat wel uitkraagt. Door het extra gewicht van het bouwdeel dat wel op de grond staat, kantelt het blok echter precies niet, legde constructeur Steven Schoenmakers van Van Rossum Ingenieurs uit.
Nadat er eerder al een studie was gedaan om de uitkraging in staal uit te voeren, heeft Van Rossum Ingenieurs een plan gemaakt om deze in beton uit te voeren. Waar de constructie in staal veel te duur was, daar kon de constructie in beton uit. Cruciaal hierbij was de structuur van het gebouw met zijn middengang. Door de wanden van die middengang dragend te maken, kon Van Rossum er een enorm dubbel H-profiel van beton van maken.
Op het punt waar de uitkraging begint, in het water, daar verzamelen zich in de constructie uiteindelijk de meeste krachten, liet Schoenmakers zien. Terwijl de fundering op andere plekken tot dertig meter diep gaat, krijgt hij hier een enorme poer met funderingspalen die tot 62 meter diepte gaan.
Nog een aardig detail: de draagconstructie wordt op het uiterste punt van de uitkraging 13 centimeter hoger gebouwd. Het eigengewicht van de constructie en de afbouw zal het gebouw over die afstand vervolgens weer rechttrekken.
Relatief dik bouwblok
Op de bijeenkomst blikte architect Dirk Peters van Barcode Architects ook kort terug op het ontwerpproces in de tenderfase. Barcode Architects ontwerpt het gebouw samen met Bjarke Ingels Group (BIG), en tussen de verschillende varianten die de bureaus voor het Sluishuis ontwikkeld hadden, was er ook eentje die over de zestig meter hoogte ging, terwijl in de tender de maximumhoogte op 36 meter gezet was. Een medewerker van de gemeente Amsterdam, die toevallig in de zaal zat bij deze bijeenkomst, beaamde dat het team de tender niet had gewonnen als het team de hoogte van 36m had overschreden. Die maximale hoogte was een harde eis.
Wat uiteindelijk de doorbraak in het ontwerpproces van Barcode Architects en BIG bracht, was het idee om het gebouw naar twee zijden te openen, middels getrapte terrassen aan de ene kant en een markante waterentree aan de andere kant. Dit ruimtelijke concept was haalbaar door in het woongebouw voor een middengangontsluiting te kiezen, vertelde Peters. Daardoor ontstond een relatief diep woongebouw, dat niet meer de volledige bouwenvelop nodig had om zijn woonprogramma te halen. Daardoor ontstond er ruimte voor de uitsnijdingen die het gebouw maken tot wat het is.
Over het gebouw loopt een publieke route die bewoners, omwonenden en bezoekers straks een bijzonder fraai uitzicht bieden over de skyline van Amsterdam. Bij de bijeenkomst hield het team zich op de vlakte over de toegankelijkheid van de route, die in eigendom komt van de VVE. Deze VVE zou er later voor kunnen kiezen om de route beperkt open te stellen. Zo’n beperkte openstelling zou jammer zijn, omdat het gebouw ook voor bewoners uit de buurt en bezoekers een unieke plek zou kunnen zijn, waar op de trap gesport kan worden, waar op een warme dag ‘s avonds nog een ommetje over gemaakt kan worden, enzovoorts.
Naast de route over het gebouw komt er ook een publieke waterroute rond het Sluishuis. In een ruime wiebervorm komt rond het gebouw een lange steiger te liggen, waaraan woonschepen komen te liggen. Peters gaf aan hier in eerste instantie mee geworsteld te hebben, maar ziet nu vooral de waarde ervan, omdat het bezoekers straks in staat stelt om in een ruime boog, over het water, rond het gebouw te wandelen. Zo is het gebouw en met name de kenmerkende waterentree naar het binnenhof straks van alle zijden te bewonderen.