Jaaroverzicht 2008 - Veelbesproken zaken

24 december 2008, 11:53
Het lijkt geen fijn jaar voor de Nederlandse architectuur te zijn geweest, gezien de thema’s die 2008 beheersten. De problemen van met name jonge architecten met (gemeentelijke) aanbestedingen kwamen aan het licht, evenals de kredietcrisis die in de bouw al langere tijd sluimerde. Dan was er ook nog De Brand in de faculteit Bouwkunde van de TU Delft.

Het nieuwsjaar begon in Steenwijk, waar de gemeente de sloop afdwong van de zogenoemde ecowoning. De gemeente beriep zich op het argument dat bouwer Jan Husslage zich niet aan de regels had gehouden, maar met name de druk van klagende omwonenden lijkt een doorslaggevende rol te hebben gepeeld.

Ondanks steun van toenmalig Rijksbouwmeester Mels Crouwel en andere prominenten kon Husslage niet voorkomen dat zijn zelfgebouwde woning van hergebruikte materialen tegen de vlakte ging. Kees van der Hoeven (Architectenwerk en columnist van Architectenweb Magazine) plaatste na het besluit van de rechter een rouwadvertentie voor het Wilde Wonen. Ook een gebouw waar heel architectonisch Nederland fijne herinneringen aan bewaart, stierf een wisse dood. Op 13 mei werd de faculteit Bouwkunde van de TU Delft in de as gelegd, nadat er door een gesprongen waterleiding kortsluiting was ontstaan. Wonderwel overleefden veel monumentale maquettes, stoelen en boeken de vuurzee.

Misschien was het een geluk bij een ongeluk dat de brand het onderkomen van een architectuurinstelling trof. Voor vele architecten is het een droom om een opvolger voor het gebouw van Van den Broek en Bakema te ontwerpen.

In september lanceerde minister Ronald Plasterk de ideeënprijsvraag Building for Bouwkunde. De winnaar wordt half januari 2009 bekend gemaakt.

Nieuwe levensadem is ook gewenst voor veel gebouwen uit de religieuze hoek. Zo neemt het aantal leegstaande kerken drastisch toe en zijn er grote problemen met het onderhoud van monumentale religieuze gebouwen. Mede daarom was 2008 uitgeroepen tot het Jaar van het Religieus Erfgoed.

Er werd een strategisch plan voor het behoud en de revitalisering van religieus erfgoed gelanceerd, een fonds in het leven geroepen en een prijsvraag voor het beste herbestemmingsplan georganiseerd. De Onze Lieve Vrouw van Lourdeskerk in het Noord-Hollandse Zuidermeer kreeg van de drie winnende projecten het meeste geld uitgekeerd: 100.000 euro. Hoog op de agenda stond ook de ‘verrommeling’ van het landschap. Het kabinet nam de aanpak ervan op in de dit jaar gepresenteerde Architectuurvisie en 46 organisaties tekenden het Akkoord van Apeldoorn, waarmee ze onderschrijven dat landschap visueel aantrekkelijker moet worden en dat cultuurhistorische waarden behouden blijven.

Een ander belangrijk onderdeel van de Architectuurvisie is het stimuleren van particulier opdrachtgeverschap. Steeds meer gemeenten geven bewoners een stem in de bouw van hun eigen huis, maar Almere is de grote voortrekker. Tot 2030 geeft de stad jaarlijks duizend kavels vrij aan particuliere huizenbouwers.

De eerste wijk die grotendeels in particulier opdrachtgeverschap wordt ontwikkeld, is inmiddels in aanbouw: het Homeruskwartier. Daarnaast kunnen geïnteresseerden in particulier opdrachtgeverschap vanaf voorjaar 2009 een cursus volgen: ikbouwmijnhuis.

Europees aanbesteden
Het heetste hangijzer dat in de Architectuurvisie is opgenomen, betreft Europees aanbesteden. Met name jonge architecten hebben last van de vaak hoge en soms onredelijke eisen die opdrachtgevers als gemeenten stellen. Zo voldoen ze meestal niet aan de vereiste omzet en omvang van opdrachtenportefeuille.

Een en ander kwam tot uitbarsting bij de aanbestedingsprocedure voor het nieuwe gemeentehuis van Westland (Zuid-Holland). Liefst zeven van de twaalf architecten trokken zich terug vanwege de nogal royale invulling die de gemeente gaf aan het begrip schetsontwerp. Er moesten 3D-visualisaties, maquettes en een financiële prognose op tafel komen.

Atelier Kempe Thill had op dat moment al een rapport rondgestuurd, waarin het bureau pleit voor een autoriteit die zorg draagt voor aanbestedingen. Minister Plasterk ziet echter ‘geen aanleiding’ voor het instellen van zo’n organisatie. Wel gaat Rijksbouwmeester Liesbeth van der Pol een leidraad maken voor Europees aanbesteden.

De BNA start per 1 januari een meldpunt voor ervaringen, klachten of opmerkingen over Europees aanbesteden. Daarnaast pleit de organisatie voor de instelling van een kennisinstituut. Ook is ze met de resultaten van een enquête over de aanbestedingsregels naar de NMA gestapt. D66 pleit weer voor een Europees onderzoek naar deze regels.

De gemeente Utrecht maakte ook slechte reclame bij de aanbesteding van de nieuwe Bibliotheek op het Smakkelaarsveld. Ze wees aanvankelijk Rapp+Rapp aan als winnaar, maar na een hertelling van VMX architecten bleek dat dit bureau op basis van de puntentelling had moeten winnen.

Nadat de gunning werd herzien, stapte Rapp+Rapp naar de rechter, ook omdat de ‘nieuwe winnaar’ niet aan de voorschriften in de aanbesteding zou hebben voldaan. Op 9 januari zal de voorzieningenrechter uitspraak doen in deze zaak.

In het najaar werd het voor iedereen duidelijk dat het in financieel opzicht de verkeerde kant op gaat. Ook in de bouwsector wordt noodweer voorvoeld. In Nederland klinken vooral alarmbellen vanuit de woningbouw, maar volgens TNO mag ook in de utiliteitsbouw vanaf 2010 een forse terugval verwacht worden.

Van Nederlandse bouwprojecten is bekend dat er bij Blauwestad in Oost-Groningen, het Eemplein in Amersfoort en het nieuwe stadion van Haarlem grote problemen zijn. Ook hebben de grote steden om financiële hulp gevraagd ter voorkoming van stagnatie van de bouw. Wereldwijd zijn al verschillende projecten stilgelegd, ook in bouwparadijs Dubai.

Na al die regen toch nog enige zonneschijn: in 2008 werd voor het eerst een architectuurmunt geslagen, Nederland kreeg met projecten van UNStudio, West 8, OMA en landschapsarchitect Piet Oudolf weer voet aan de grond in New York en de Amsterdamse grachtengordel werd voorgedragen als werelderfgoed.

Jaaroverzicht in thema's:

Klik [hier] voor de meest besproken zaken.

Een overzicht van de belangrijkste prijzen is [hier] te vinden.

Een overzicht van overleden prominenten vindt u [hier].

Gerelateerde nieuwsberichten

Andere nieuwsberichten

Tentoonstelling Optimistic Activism van De Zwarte Hond opent bij Aedes in Berlijn
Gisteren, 16:00

Bouw van The Circle op plek café De Omval gaat van start
Gisteren, 14:10

BNLA breidt woonhuis uit met uitbouw en 'verborgen schatten' in de tuin
Gisteren, 12:29

Schimmelstraat Amsterdam loopt niet langer dood dankzij woongebouw voor 55-plussers
22 oktober, 4:36

Provincies: bouw van half miljoen woningen dreigt stil te vallen
Gisteren, 15:08

Maquette als onderdeel van expositie Amsterdam in Motion wordt geopend
Gisteren, 10:35

Provincies zetten in op natuurherstel tegen stikstofimpasse
22 oktober, 1:27

Renovatie Prinsenhof Delft kost negen miljoen meer dan eerder begroot

22 oktober, 9:33

Oproep aan nieuw kabinet: maak topprioriteit van schoon water
21 oktober, 12:26

Zuid-Holland draagt elf locaties Groene Hart aan voor windturbines
21 oktober, 10:45
Ga naar het nieuws-archief
ATAG Nederland
KUBUS | Specialist in BIM-software
SAPA
Reynaers Aluminium Nederland
Jansen
SAB-profiel bv
Aliplast Aluminium Systems
Kingspan Light & Air
Hagemeister GmbH & Co. KG
ALUCOBOND®
Tarkett BV
Kawneer
Grohe Nederland B.V.
Malaysian Timber Council
OCS | Office Cabling Systems
Swisspearl Nederland
Forster Nederland N.V.
VELUX Commercial Benelux B.V.
Sempergreen
Houthandel van Dam
Aluprof Nederland BV
QbiQ Wall Systems
Forbo Flooring
Schüco Nederland BV
Cedral
Sto Isoned bv
Triflex bv
Gorter Luiken BV
wienerberger
Knauf Insulation
DUCO Ventilation & Sun Control
BEWI IsoBouw
Mview+
Rockfon (ROCKWOOL B.V.)
Gira Nederland B.V.
Kingspan Geïsoleerde Panelen
GEZE Benelux B.V.
Renson
Metaglas Groep
ABB | Busch-Jaeger
Jung | Hateha B.V.
Knauf B.V.
Saint-Gobain Glass Benelux
Faay Vianen B.V.
objectflor
Boon Edam Nederland B.V.
Hunter Douglas Architectural
VOLA Nederland BV
Forbo Eurocol Nederland B.V.
EQUITONE gevelpanelen
Holonite B.V.
AXOR + hansgrohe
Tata Steel Colorcoat®
Ontwerpers
Lidmaatschappen
Nieuwsbrieven
Leveranciers
Lidmaatschappen
Adverteren

Architectenweb
Over ons
Contact

© 2002 - 2025 Architectenweb BV / Voorwaarden / Privacy / Disclaimer / Sitemap
Annuleren
OK
Sluiten
Doorgaan
Inloggen
Maak een gratis persoonlijk account aan