Circulair centrum De HER Rotterdam
Vandaag, 00:00
Aan de noordrand van Rotterdam opent begin 2025 een nieuw circulair centrum voor hergebruik, upcyclen, opknappen en repareren: De HER. In dit circulaire centrum gaan verschillende ondernemers aan de slag met grondstoffen en spullen die door Rotterdammers gedoneerd worden op het aangrenzende milieupark. Bijzonder is dat De HER ook zo circulair mogelijk is gebouwd.
Het gebouw dat aan het project ten grondslag ligt, was jarenlang een laboratorium in Delft en is voor haar nieuwe functie zorgvuldig gedemonteerd en heropgebouwd. In de zomer van 2024 is het project bouwkundig opgeleverd. Daarna werd in opdracht van de Gemeente Rotterdam het inbouwpakket aangebracht. Van keukens tot wand- en plafondafwerkingen, waarbij opnieuw zoveel mogelijk werd gewerkt met gerecyclede materialen. Hiermee is De HER een belangrijke schakel in de Rotterdamse ambitie om in 2050 een circulaire stad te zijn.
Milieustraat 2.0
BAM Bouw en Techniek werd al in de planvormingsfase door de Gemeente Rotterdam betrokken. “De gemeente wilde haar ‘milieustraat 2.0' op een circulaire manier bouwen”, vertelt Jeroen Zandboer, Adviseur Duurzaamheid bij BAM Bouw en Techniek. “Hiervoor deed zij graag een beroep op onze kennis en expertise, die wij onder andere opdeden bij de circulaire transformatie van voormalig zwemparadijs Tropicana naar BlueCity en de circulaire bouw van een nieuwe doorlaatpost op Schiphol. Omdat op hetzelfde moment de sloop van het TNO-MEC laboratorium in Delft aanstaande was, zijn de gemeente en TNO aan elkaar gekoppeld. De Gemeente Rotterdam was direct verliefd op het laboratoriumgebouw en wilde het graag overnemen. Om dit mogelijk te maken, hebben we gezamenlijk een ontwerp voor de heropbouw gemaakt. Zowel bouwkundig als installatietechnisch en rekening houdend met de gebruikerswensen en beschikbare plot. Circa 80% van het oorspronkelijke laboratoriumgebouw kon één op één worden overgezet en is bijvoorbeeld aangevuld met een verdiepingsvloer, die de functionaliteit ten goede kwam.”
Circulaire partners
Voor de demontage van het laboratoriumgebouw werd de samenwerking gezocht met onder andere ingenieursbureau BOOT (sloopbegeleiding), Adex Groep (circulaire sloop) en Vic Obdam Staalbouw (staalconstructie). “In dit project hebben wij actief gezocht naar partners die onze ‘building a sustainable tomorrow’ strategie versterken”, vertelt Zandboer. ”Murre - de Visser Afbouwsystemen was onze voor de hand liggende keuze voor dit project. We hebben met dit bedrijf al eerder succesvol samengewerkt en hun expertise en focus op duurzaamheid passen perfect bij onze visie.” In De HER heeft Murre - de Visser alle afbouwwerkzaamheden uitgevoerd, van plafonds tot wanden. Hierbij is zoveel mogelijk gebruik gemaakt van duurzame, gerecyclede materialen uit sloop- en renovatieprojecten. “Wij hebben voor de wandpanelen samengewerkt met een gespecialiseerd leverancier die zich toegelegd heeft op circulair bouwmateriaal”, vertelt Luuk Almekinders, projectleider bij Murre - de Visser Afbouwsystemen. “Voor de plafondpanelen heb ik rechtstreeks de samenwerking gezocht met Corné van Meer, Area Sales Manager bij Rockfon, waarmee wij regelmatig projecten uitvoeren. Zag hij kans om oude plafondpanelen te verzamelen voor hergebruik in De HER?”
“Onze Rockcycle recyclingservice bestaat al jaren en met ingang van dit jaar zijn we mogelijkheden van het hergebruik van onze panelen aan het onderzoeken”, vertelt Corné van Meer, Area Sales Manager bij Rockfon. “Met projecten als De HER zetten wij nog een stapje hoger op de R-ladder van circulariteit, door onze systemen niet te recyclen, maar op hetzelfde niveau te hergebruiken. Ik heb de re-use-ideeën voor De HER direct intern en met goed gevolg besproken. Vervolgens heb ik bij diverse inzamelpartners geïnformeerd wie voldoende panelen beschikbaar had. We hebben deze panelen niet opgehaald voor recycling, maar in plaats daarvan de onbeschadigde en herbruikbare panelen uitgesorteerd en doorgeleverd aan Murre - de Visser Afbouwsystemen. In totaal gaat het om circa 900 m2 panelen, die een duurzaam tweede leven hebben gekregen in De HER.”
Verwachtingen duidelijk afstemmen
In veel circulaire projecten wil de opdrachtgever niet zíen dat tweedehands materialen zijn toegepast, weet Zandboer. “In De HER echter was dit wel het geval. Dit maakt het project niet per se makkelijker, maar zorgt er wel voor dat je sneller tot compromissen komt.” Van Meer beaamt dit: “De witte panelen in De HER zijn afkomstig uit meerdere projecten, waardoor we te maken hadden met uiteenlopende verkleuringen. Dit is van tevoren uitvoerig besproken en leverde geen uitdagingen op voor de toepassing ervan. In projecten waar dit wél een rol speelt, is een uitgebreid traject van uitsorteren essentieel.” Volgens Zandboer is hierbij een belangrijke rol weggelegd voor de leveranciers, die er verstandig aan doen om naast nieuwe materialen ook herbruikbare materialen op voorraad te nemen. Dit is echter niet altijd mogelijk, meent Almekinders. “Anno 2024 is recycling vaak interessanter dan hergebruik. Zowel financieel als esthetisch. Bijvoorbeeld plafonds worden namelijk pas gedemonteerd wanneer zij echt aan vervanging toe zijn. Dit betekent dat de tweedehandsmarkt met geschikte panelen maar moeilijk op gang komt. Voor de materialen die wel geschikt zijn is de re-use strategie zeker het onderzoeken waard.”
Uitdagingen bij hergebruik
“Voor veel partijen is circulair bouwen nieuwe materie”, besluit Zandboer. “Ditzelfde geldt voor alle uitdagingen die hierbij komen kijken. Bijvoorbeeld ten aanzien van (brand)veiligheid. Een deel van de materialen in De HER is opnieuw gekeurd, zoals het staal en de brandwerende kozijnen. Zorgvuldige documentatie is hiervoor essentieel. Wij adviseren de markt daarom om altijd een materiaalpaspoort te maken om recycling in de toekomst te stimuleren.” Bovendien moet goed nagedacht worden over de logistieke processen. “Het proces tussen sloop en heropbouw neemt enige tijd in beslag. In die tijd moeten alle geoogste materialen idealiter binnen opgeslagen worden. Om een compleet gebouw op te slaan vraagt enorm veel ruimte. In het geval van De HER werd de oplossing hiervoor gevonden in een tijdelijke hub.”
Interesse in re-use?
Wil je meer weten over de mogelijkheden voor re-use of recycling van de producten van Rockfon? Neem dan vrijblijvend contact op via onderstaand contactformulier.
Dit is een bewerkte versie van het artikel uit Plafond & Wand Info, auteur: Wilbert Leistra.