Circulair verbouwen bij Gemeente Wageningen
Vandaag, 00:00
Recent heeft PD Group de grote verbouwing van het Gemeentekantoor in Wageningen afgerond. Een bijzondere gemeente, want als City of Life Sciences werkt Wageningen volop aan de kwaliteit van leven. Denk bijvoorbeeld aan vernieuwingen die gaan over voeding, gezondheid en duurzaamheid. De taak van PD Group en architect Orlando Tjin Asjoe was om de bestaande kantoorruimte te transformeren naar een eigentijdse werkomgeving, die geschikt is voor het nieuwe hybride werken. De gemeente wilde meer vergaderruimtes, aanlandplekken, belcellen, en een omgeving met meer sfeer en groen. De sterke focus op circulariteit en details bracht verschillende uitdagingen met zich mee, die we samen met Rendemint hebben kunnen tackelen. Het eindresultaat is een mooi ontwerp dat zo circulair mogelijk is gerealiseerd. Een project waar alle betrokkenen heel trots op mogen zijn.
Wat is circulair bouwen?
Bij het (ver)bouwen van bijvoorbeeld kantoorruimtes worden grondstoffen omgezet in materialen, die vervolgens gebruikt worden om de inrichting te vervaardigen. Als de Gemeente Wageningen die materialen of producten in de toekomst niet meer nodig heeft, wordt er eerst gekeken of iemand anders deze kan hergebruiken. Echter, op een gegeven moment is hergebruik niet langer mogelijk. Het is dan essentieel dat de materialen uit de inrichting kunnen worden gedemonteerd en hergebruikt voor nieuwe toepassingen, zodat grondstoffen niet verloren gaan door verbranding of storten als afval. Dit vereist dat de inrichting ‘losmaakbaar’ is, wat betekent dat deze gemakkelijk uit elkaar gehaald kan worden in onderdelen, en dat deze materialen eenvoudig teruggebracht kunnen worden naar hun oorspronkelijke grondstoffen. Dit proces zorgt ervoor dat grondstoffen behouden blijven voor toekomstige generaties.
Een inspirerende werkomgeving met circulair ontwerp
Het project voor de Gemeente Wageningen is een mooi voorbeeld van hoe esthetiek en duurzaamheid hand in hand kunnen gaan. Het doel van deze renovatie was om een inspirerende, huiselijke en duurzame werkomgeving te creëren met voldoende ruimte en gelegenheid om te ontmoeten, overleggen, vergaderen en voor geconcentreerd werken. Met de centrale ontmoetingsruimtes, flexibele werkplekken en veel groen is dit zeker gelukt. Orlando Tjin Asjoe over het ontwerpproces: “De uitdaging van het ontwerp zat hem in het behoud van de huidige werkplekken en vloerafwerking, plus de strenge duurzaamheideisen. Na een analyse van de ruimte en het gebruik, is een ontwerp voorgesteld met op iedere verdieping een nieuw centraal gebied. In deze gebieden zijn verschillende vormen van meubilair en overlegplekken gemaakt. Een lange bank met een middenelement van plantenbakken vormt de kern, en daaromheen zijn de vergaderruimtes, insteekbankjes en fauteuils gesitueerd. Aan de roze kleurtinten moest de gemeente eerst nog even wennen, maar was toch overtuigd van het eindresultaat.”
Circulaire basisprincipes van Gemeente Wageningen
De Gemeente Wageningen heeft een sterke focus op kwaliteit van leven, voor haar huidige inwoners en toekomstige generaties. Daarom werd er in dit project ook veel aandacht geschonken aan hoe het ontwerp zo circulair mogelijk kon worden gerealiseerd. De vijf belangrijkste circulaire basisprincipes en duurzame oplossingen van de renovatie lees je hieronder:
1. Losmaakbaarheid: Een belangrijk aspect van circulariteit is dat de inrichting gemakkelijk uit elkaar gehaald kan worden voor hergebruik. De glazen wanden waren ontworpen met boogvorm. Voor hergebruik is dat geen makkelijke vorm. Door de glaspuien standaard uit te voeren en losse bogen met klittenband ervoor te plaatsen, is het losmaakbaar en herbruikbaar en kan het ontwerp met minimale moeite terug naar een standaard rechte glaspui.
2. Lijmloze meubels: Bij de ombouw van de pantry, het middenmeubel en andere meubels is geen lijm gebruikt. Dit maakt het mogelijk om de meubels eenvoudig terug te brengen naar losse onderdelen. De gebruikte materialen, zoals massief FSC vurenhout, kunnen hierdoor gemakkelijk opnieuw gebruikt worden.
3. Stoelen en krukken: De zoektocht naar circulaire stoelen en krukken bleek een uitdaging. Veel stoelen hebben schuim dat vastgelijmd is, waardoor ze moeilijk te recyclen zijn. Samen met fabrikant Planq heeft PD Group stoelen ontwikkeld waarbij alle onderdelen losmaakbaar zijn, zonder lijm of nietjes, maar met ritsen. Dit zorgt ervoor dat de zittingen en rugleuningen eenvoudig te hergebruiken zijn.
4. Treinbankjes: De treinbankjes zijn ontworpen met een losse plint en een los zit- en rugkussen met afneembare hoezen met ritsen. Dit betekent dat de plint, gemaakt van plaatmateriaal, behouden blijft, terwijl de stof en het schuim laagwaardig hergebruikt kunnen worden.
5. Niet-giftige materialen: In lijn met de circulaire doelstellingen van Wageningen zijn geen spaanplaat en hardplastic afwerkplaten gebruikt, omdat deze formaldehyde bevatten. In plaats daarvan is gekozen voor plaatmateriaal op basis van bonenlijm en de ‘minst slechte’ verf qua giftigheid. Dit draagt bij aan een gezondere werkomgeving en maakt het materiaal beter herbruikbaar.
Innovatie en hergebruikte materialen
Niet alles is nieuw! Sommige bestaande materialen kregen een tweede leven tijdens de renovatie van het kantoor van Gemeente Wageningen. PD Group gebruikte red cedar hout dat eerder als gevelbekleding was gebruikt. Dit hout is hergebruikt voor de zittingen van de bank en de decoratieve bogen die uit de plantenbakken komen. Een innovatie in het interieurontwerp zijn de nieuwe plantenbakken. De losse plantenbakken op de kasten zijn gemaakt van massief TRS rubberwood en geheel geschroefd met proppen. Ze zijn afgewerkt met natuurolie van tangboom- en lijnzaadzaden. De binnenbak is gemaakt van een enkel stuk EPDM-rubber. Beide materialen hebben hoge circulaire certificeringen.
“We kijken terug op een grote prestatie. Ik durf te zeggen dat dit een van de meest circulaire renovatieprojecten in Nederland is geweest van afgelopen tijd. We bedanken Gemeente Wageningen dat jullie ons hebben uitgedaagd om dingen nóg beter te doen voor mens en milieu. Ook de samenwerking met Rendemint was succesvol en biedt mogelijkheden voor de toekomst”, aldus Ronald de Ligt, eigenaar PD Group over het project.
Karianne Radstake, projectleider Hybride Werken bij Gemeente Wageningen: “Wij kunnen nu werken en elkaar ontmoeten in een kantoor met een warme, huiselijke sfeer dat voldoet aan onze wensen en behoeften. Dit hebben we gerealiseerd met een relatief klein budget en hoge eisen qua duurzaamheid. We zijn heel erg trots op het eindresultaat, met dank aan PD Group en Rendemint! De samenwerking verliep voorspoedig, onze eisen waren hoog maar daaraan hebben zij altijd weten te voldoen. We hebben de opening van de nieuwe kantoorruimtes feestelijk gevierd met een filmpje waarin we het verbouwingsproces hebben laten zien aan onze medewerkers.”