Duurzaam, biobased paviljoen MIX architectuur
28 februari
Als ontwerper van bijzondere woonomgevingen met positieve impact op mens en natuur, heeft MIX architectuur een eigen kantoor ontworpen dat klaar is voor de toekomst. Het volledig houten paviljoen ligt aan de bosrand van Ede op loopafstand van het station, op de grens van stad en landschap. Het kantoor is maximaal duurzaam, gebouwd met biobased materialen en nu al Paris Proof.
Het houten MIX-paviljoen ligt op het scharnierpunt van de Veluwe en de stad. Deze bijzondere locatie grenst aan de getransformeerde, historische kazernegebouwen en de nieuwe gebiedsontwikkeling World Food Center. Het nieuwe intercitystation Ede-Wageningen ligt op loopafstand.
Om de nieuwbouw op een logische manier op de gebogen Parklaan te laten reageren is het volume opgedeeld in twee verspringende beuken. Door de verspringing ontstaan ook plekken met een eigen functie en beleving: de open, toegankelijke entreezone aan de wegzijde en een beschutte picknickplek in het bos voor ontspanning en ontmoeting. De verschoven beuken hebben gesloten kopgevels. De lange zijdes van het paviljoen zijn juist volledig open en gericht op de bosrijke oostzijde en levendige westkant. Tussen de twee volumes zit een glazen ‘knip’ met daarin de entree. In dit lichte middendeel vormen de centrale trap en vide het hart van het gebouw. Het heldere gebaar van de verspringende delen past naadloos op de locatie en is eveneens een knipoog naar de verschijningsvorm van het oude PMT-gebouw (Protestants Militair Tehuis).
Het terrein loopt van de bosrand glooiend af richting de Parklaan. Het gebouw nestelt zich met de onderste verdieping in de hoger gelegen bosrand. Door het hoogteverschil getrapt op te vangen met natuurlijke keerwandjes zijn de begane grond en de verdieping maximaal met het landschap verbonden.
Toekomstbestendige, circulaire houtbouw
MIX heeft de nieuwe huisvesting zo duurzaam mogelijk ontworpen. Omdat biobased, hernieuwbare bouwmaterialen beter zijn voor mens en wereld, is het ontwerp bijna volledig in hout. Al het hout (onder meer casco, gevelbekleding, kozijnen, plafonds en interieur) is FSC- of PFSC-gecertificeerd. De materiaalkeuze heeft grote invloed op de beperking van de materiaalgebonden CO2-uitstoot. Het kantoor heeft een MPG-score van 0,359 (Milieu Prestatie Gebouwen). De embodied carbon-waarde per vierkante meter BVO ligt ruim onder de door DGBC voor dit moment gestelde grenswaarde voor nieuwbouwkantoren. Het MIX-paviljoen voldoet daarmee al aan de richtlijn voor Paris Proof 2030.
De begane grond en de verdieping zijn opgebouwd uit een circulair houten casco. Het bestaat uit gelamineerde kolommen en liggers en CLT-wanden en -vloeren. De liggers zijn in de lengterichting geplaatst. Dit benadrukt de ‘schone’ plafonds en de lengterichting van het gebouw. Waar het gebouw in de grond ligt, is er een grondkerende getrapte betonnen fundering. Het kantoor is flexibel ontworpen: drager en inbouw zijn geheel van elkaar gescheiden. De LI-score (losmaakbaarheidsindex) is 0,64 en alle materialen worden vastgelegd in het Madaster. De flexibiliteit maakt toekomstig gebruik voor andere functies of splitsing in kleinere ruimtes mogelijk.
Duurzaam op alle vlakken
Niet alleen voor het casco zijn hernieuwbare materialen gekozen. De akoestische isolatie bestaat uit gerecyclede spijkerbroeken en in de spouw is dampopen vlasvezelisolatie toegepast. Het gebouw heeft energielabel A+++++ en wekt meer energie op dan het verbruikt: de BENG 2-score is -20,56 kWh/m². Om dit te bereiken voorziet het ontwerp onder meer in 180 pv-panelen met optimale zonoriëntatie, een bodemwarmtepomp, gebalanceerde ventilatie, triple glas en ledverlichting. Het MIX-paviljoen voldoet als Werkelijk EnergieNeutraal Gebouw (WENG) op energetisch vlak nu al aan Paris Proof 2050.
Zorgvuldig ontworpen gevels
De gesloten kopgevels van het paviljoen zijn aan de buitenzijde bekleed met zwart, thermisch gemodificeerd vurenhout. Op en in deze gevels zijn nestkasten voor vogels en vleermuizen geplaatst.
De lange gevels bestaan volledig uit accoya kozijnpuien met schuivende delen om de geluiden en geuren van het bos ook binnen te kunnen beleven. De lange westgevel krijgt extra ritmiek door verticale lamellen die ook een zonwerende werking hebben. De verticale geleding verwijst eveneens naar inspiratie uit het kazerneverleden.
Het dak is als een vijfde gevel zorgvuldig mee-ontworpen. Beide beuken zijn voorzien van pv-panelen. Het centrale deel daartussen is ingericht als natuurdak en heeft grote daklichten boven de centrale trap en vide.
Lichte en gezonde werkplek
Het interieur van het MIX-paviljoen heeft een open ateliersfeer. Alle ruimten liggen rond het centrale, lichte hart én hebben een rechtstreekse verbinding met de omgeving. Het interieur kenmerkt zich door een puur en eerlijk karakter: het beton van de fundering, de houten kolommen en CLT-vloeren zijn zichtbaar en geven een heldere, zichtbare ritmiek. Voor een comfortabele akoestiek zijn zorgvuldig ontworpen details toegevoegd, zoals een verfijnd lattenplafond met geïntegreerde verlichting en wandbekleding van gerecyclede petflessen. Functie en vorm zijn daarmee duidelijk met elkaar verbonden. De inrichting sluit met natuurlijke materialen en kleuren aan op de bosrijke omgeving. Het MIX-paviljoen voldoet aan de criteria voor het WELL Gold-label en is daarmee een gezonde werkomgeving voor werknemers en gasten.
Maximaal duurzame bostuin
De natuurlijke bostuin rond het paviljoen is als integraal onderdeel van het geheel ontworpen met landschapsarchitect MAAK space. Het gebouw staat rondom met de voeten in het groen. De auto blijft in het plan op afstand; via informele paden kom je te voet of met de fiets bij de entree. De bostuin zorgt voor een geleidelijke overgang tussen het bos en de stad. De grenzen tussen openbaar en privé vervagen. Net als het gebouw is ook de bostuin maximaal duurzaam ontworpen. Biodiversiteit, natuurinclusiviteit en klimaatadaptiviteit krijgen extra aandacht. Zo is er bijvoorbeeld volop schuilgelegenheid voor vogels, vleermuizen en insecten. Bestaande bomen zijn zoveel mogelijk behouden en er is nieuwe beplanting toegevoegd. Wadi’s vangen water op en geven dat vertraagd af aan de bodem. Het wandelpad rond het MIX-paviljoen is waterdoorlatend. De bostuin is zo een gezonde en uitnodigende omgeving voor mens en dier.
Lokale samenwerking
Bij de realisatie werkte MIX bewust samen met lokale partijen. Zo komt zowel Bouwbedrijf Van Ree als de leverancier van het houten casco Heko Spanten uit Ede. Verder zijn landschapsarchitect MAAK space, constructeurs Solid Timber en conStabiel en duurzaamheidsadviseur en bouwfysisch adviseur DGMR betrokken.