Hof van Nassau, Steenbergen
21 juni 2019
Met het Hof van Nassau heeft Inbo een gezonde en prettige leefomgeving ontworpen voor de 120 bewoners met dementie. Slimme ruimtelijke oplossingen en gebruik van domotica scheppen de voorwaarden voor maximale bewegingsvrijheid van de bewoners in dit moderne verpleeghuis wat zichtbaar bijdraagt aan hun levensgeluk.
Hof van Nassau ademt met zijn aaneenschakeling van kleurrijke en karakteristieke kadewoningen de sfeer van een gezellige wijk. Als een klein dorp, pal aan de Steenbergse haven, waar de grenzen tussen zorg en facilitair vervagen en alles is gericht op service en gastvrijheid.
Inbo werd gevraagd de nieuwbouw te ontwerpen vanwege de visie op Social Impact en de ervaring van architect Hans Toornstra in het ontwerpen voor opdrachtgevers die iets anders willen dan traditionele zorghuisvesting . Zorginstelling tanteLouise is zo’n opdrachtgever met een uitgesproken visie; een uitvoering visiedocument was het uitgangspunt voor een nieuw zorgconcept. Het bestaande verpleeghuis De Lindenburgh zou eerst gerenoveerd worden en aangepast aan de huidige eisen, maar toen in de eerste plannen bleek dat daarmee niet voldaan kon worden aan de visie van tanteLouise werd besloten tot nieuwbouw. Op deze manier kon het beoogde zorgconcept met als achterliggende visie ‘wonen zoals thuis’ optimaal gerealiseerd worden.
Een klein dorp
Het Hof van Nassau heeft een dorps karakter. Nergens heerst een ziekenhuissfeer of heb je het gevoel van een zorginstelling. Het is er huiselijk, en ‘normaal wonen’ staat er centraal. De architectuur is een verzameling van individuele en herkenbare huisjes, met verschillende vormen en kleuren. Niet een groot complex met nepgevels, maar echte huizen, met echte daken en met binnentuinen en pleintjes die als dorpsplein fungeren. Met aan de pleintjes een winkeltje voor dagelijkse boodschappen, de kapper, de fysiotherapeut en de werkplaats van de huismeester. Door de faciliteiten te verspreiden over het complex moeten bewoners echt de deur uit om ergens naartoe te gaan en wordt beweging gestimuleerd. Opvallend is de enorme hoeveelheid buitenruimte: er zijn binnentuinen, balkons en platte daken die gebruikt kunnen worden als terras. De galerijen die naar de woningen op de eerste verdieping leiden, verbreden en versmallen zodat er plekken ontstaan waar mensen even kunnen zitten of elkaar kunnen ontmoeten.
De bewoners wonen in groepen van acht en hebben ieder hun eigen kamer en badkamer. Alle woningen op de begane grond hebben hun entree aan twee geschakelde besloten hofjes met een prachtige binnentuin. Op de eerste verdiepingen wordt de buitenruimte opgedeeld door de galerijen, die naar de ingangen van de groepen leiden. Bewoners die op de eerste etage wonen, kunnen de binnentuin gemakkelijk bereiken via de loopbruggen die rondom het gehele gebouw lopen. Er zijn verschillende terrassen aangelegd op de loopbruggen, maar ook bij het restaurant waar bewoners en omwonenden kunnen genieten van het uitzicht op de haven.
Herkenbaarheid en oriëntatie
Voor de doelgroep van ouderen met dementie is het belangrijk om eenvoudige en herkenbare architectuur te ontwerpen. Hun woonomgeving moet er uitzien als een huis, niet als een instituut. Bewoners moeten bovendien constant snappen waar ze zijn. Door de binaire opzet van het complex kun je steeds links en rechts, dat houdt de woonomgeving helder en overzichtelijk. Weinig bochten en korte gangen dragen daar ook aan bij. Als je je huis niet herkent aan het huisnummer, moet je als ontwerper in beelden en symbolen gaan denken. ‘Bij dat fonteintje woon ik’, is een ankerpunt. Ook in het interieur is de kleur, sfeer en materiaalkeuze per groep verschillend. Massaliteit is hiermee op ieder vlak voorkomen, jezelf kunnen oriënteren is het sleutelwoord waarmee de bewegingsvrijheid van de bewoners optimaal gegarandeerd is.
Optimale leefkwaliteit en bewegingsvrijheid
Bewoners in beweging laten komen, is een belangrijke pijler van het woonconcept van het gloednieuwe woonzorgcentrum. Domotica geeft de mogelijkheid om de bewegingsvrijheid van de bewoners te faciliteren. De technologie wordt ingezet met het doel de bewoners maximale bewegingsvrijheid te geven, binnen de grenzen van wat ze aankunnen. Elke bewoner heeft een slim polsbandje. Deuren waar hij of zij niet doorheen mag, blijven gesloten. Met 3D bakentechnologie kan het verzorgend personeel op hun smartphone de bewoners altijd lokaliseren.
Op basis van wetenschappelijk onderzoek en eigen ervaring is tanteLouise ervan overtuigd dat beweging bijdraagt aan gezondere en blijere bewoners, de ervaring toont zelfs aan dat het medicijngebruik door beweging significant kan dalen. De bewoners komen meer buiten en vinden dat prettig. Op deze manier wordt bijgedragen aan een optimale kwaliteit van leven voor elke individuele bewoner woonachtig binnen Hof van Nassau. Uitgangspunt daarbij is dat de bewoners zoveel mogelijk de regie voeren over het eigen leven waarbij ze ook in staat worden gesteld om waar mogelijk het leven te leiden dat ze gewend waren.
Uit eerdere ervaringen van tanteLouise is gebleken dat de combinatie van een prettige woonomgeving, persoonlijke vrijheid en technologische ondersteuning de levenskwaliteit van bewoners verhoogt. Bewoners blijven hierdoor langer mobiel, er is een afname van onbegrepen gedrag en minder bewoners bereiken de laatste fase van dementie.
Klaar voor de toekomst
Met innovatieve technologische toepassingen is Hof van Nassau helemaal klaar voor de zorg van de toekomst. De slimme bril helpt medewerkers bij het uitdelen van medicatie. Door het gebruik van Augmented Reality projecteert de bril alle noodzakelijke informatie in het gezichtsveld van de medewerker over de patiënten. Het uitdelen van medicatie gaat hierdoor sneller en veiliger, en draagt bij aan kwalitatief hoogwaardige zorg.
De slimme vloer helpt bij het terugdringen van valincidenten van bewoners. Antennes in de vloeren registreren de bewegingen van de cliënten. Op basis hiervan wordt het valrisico bepaald en kunnen er maatregelen, zoals een ‘heupairbag’, genomen worden.
Maar ook met het oog op ontwerpkeuzes en energieconcepten is Hof van Nassau toekomstbestendig. Het gebouw is aangesloten op een WKO-installatie, een warmtepomp aangevuld met zonne-energie zorgt voor de energiebesparing. Het systeem verwarmt in de winter en koelt in de zomer. Alle appartementen zijn voorzien van vloerverwarming, die individueel regelbaar is. En met het gebruik van lichte scheidingswanden door het hele gebouw is ander gebruik van de ruimten of een andere indeling in de toekomst eenvoudig te realiseren.
Hare Majesteit Koningin Máxima voltrok op 28 mei jl. de officiële opening van Hof van Nassau.