'A map of ye mighty Hudson River', Coulton Waugh, 1958, collectie Amsterdam Museum

Kaart van gebied New York met namen en dorpen van Inheemse volkeren (1614). Nationaal Archief

Map of the Hudson Valley (1616), Cornelis Hendricx. Nationaal Archief

A phantasmagorical history of Manhatta Island, creating story (2024, work in progress) patricia kaersenhout, productie AGALAB.

A phantasmagorical history of Manhatta Island, the arrival (2024, work in progress) patricia kaersenhout, productie AGALAB.

Collectiecentrum Amsterdam Museum 30 oktober 2023. Foto Amsterdam Museum Francoise Bolechowski (2)

Vlag van de stad New York (1970-1977), Bertram Kalisch. Collectie Amsterdam Museum

Manahahtáanung of Nieuw Amsterdam? vertelt inheems verhaal van New York

22 mei 2024, 11:10

Het verhaal dat vierhonderd jaar geleden de eerste Nederlandse kolonisten in het gebied dat nu New York is arriveerden is steevast onderdeel van onze canon. Maar deze episode uit de vaderlandse geschiedenis is inmiddels rijp voor aan enige nuancering. Het Amsterdam Museum heeft daarom, samen met het Museum of the City of New York en vertegenwoordigers van de Lenape – oorspronkelijke bewoners van dit gebied in de Verenigde Staten – een tentoonstelling gemaakt. De tentoonstelling ‘Manahahtáanung of Nieuw Amsterdam? Het Inheemse verhaal achter New York’ toont een ander deel van deze geschiedenis, namelijk het inheemse verhaal achter New York.

Ander perspectief
In deze tentoonstelling wordt vanuit inheems perspectief gekeken naar de decennialange periode van Nederlandse kolonisatie van het gebied, de gevolgen hiervan voor de inheemse bewoners en hun strijd. Die begon met de komst van de Nederlanders die, in opdracht van de Nederlandse West-Indische Compagnie (WIC), de kolonie Nieuw Nederland op de zuidpunt van het huidige Manhattan stichtten en de hoofdstad Nieuw Amsterdam noemden. Dat de Nederlanders vierhonderd jaar geleden bij de monding van de Hudson rivier arriveerden is de directe aanleiding voor de samenwerking en de tentoonstelling in 2024.

Nadat die kolonie in 1664 door de Engelsen werd veroverd op de Nederlanders groeide de nederzetting in de eeuwen daarna uit tot de stad New York. De Nederlandse invasie en decennialange kolonisatie hadden grote gevolgen voor de Inheemse mensen die er in de 17e eeuw leefden. De bewoners van het eiland, dat zij Manahahtáanung noemden, verloren hun land en leden onder geïmporteerde ziektes, oorlogen en verlies van hun cultuur en levenswijze.

Trots versus verlies
Het verzet tegen deze kolonisatie was er echter ook en is zelfs nu nog aanwezig onder de restanten van inheemse gemeenschappen. Dat wordt in de tentoonstelling zichtbaar door verschillende film- en geluidsopnames van vertegenwoordigers en leiders van verschillende First Nations uit het gebied. De vaak mondeling overgeleverde getuigenissen van de vernietigende impact van de komst van Europese kolonisten vormen een sterk contrast met de, tot voor kort vooral van Nederlandse trots vervulde, historische exposés. Daarbij vormde de historische verbinding tussen ons kleine, ondernemende land en de macht en het aanzien van de wereldstad New York een hardnekkige constante. Die was ook leidend bij een voorganger van de huidige tentoonstelling. Namelijk ‘Van Nieuw Amsterdam tot New York, 1624 – 1664’ die het destijdse Amsterdams Historisch Museum in 1983 samen met het Stadsarchief Amsterdam en de New York Historical Society maakte.

De verschillen en contrasten tussen beide geschiedenissen worden aan de hand van verschillende objecten en artefacten, zoals plattegronden, tekeningen en muziekfragmenten in de huidige tentoonstelling verder aangescherpt. Dat de pijnlijke herinnering aan een verloren cultuur gelijk staat aan het algemene verlies van weelderige natuur, landschappelijke schoonheid als gevolg van de extreme verstedelijking van het gebied door de eeuwen heen maakt deze verdringende transitie natuurlijk nog schrijnender.

New Town
De tentoonstelling biedt ook een goed inzicht op de wijze waarop Nederlandse kolonisten tewerk gingen bij het stichten van de New Town Nieuw Amsterdam. Het biedt inzicht in de eerste stedelijke contouren en maatschappelijke condities die men bedacht en ontwierp. Daartoe behoren de stedenbouwkundige en planologische uitleg, zoals de aanleg van Broadway, de bouw van Fort Amsterdam en de muur waar nu Wall Street is. Een stedelijke ontwikkeling die echter ook bereikt werd door de inzet van slaven. De betrokken vertegenwoordigers van de First Nation Lenape reageren op dit Nederlandse erfgoed en voegen perspectieven toe aan het dominante verhaal. Zo worden vragen gesteld voor verder onderzoek in de aanloop naar de tentoonstelling in New York in 2025.

De tentoonstelling ‘Manahahtáanung of Nieuw Amsterdam? Het Inheemse verhaal achter New York’ is te zien van 16 mei tot en met 10 november 2024 in het Amsterdam Museum aan de Amstel. De tentoonstelling is mede mogelijk gemaakt door het Mondriaan Fonds, DutchCultureUSA en het Nederlands Consulaat-Generaal New York.

De tentoonstelling zal in 2025 te zien zijn in New-York.

Voor meer informatie zie de website van het Amsterdam Museum

Trefwoorden

museum of the city of new york amsterdam new york lenape first nation amsterdam museum verenigde staten

1	Rotterdam verleent bouwvergunning voor Schieblokken vrijdag, 28 november
2	MORE Architecture en Studio Nauta ontwerpen woontoren midden op Katendrecht donderdag, 27 november
3	Gemeenteraad stelt gebiedsvisie voor Bussum-Zuid vast donderdag, 27 november
4	Dolmen – mysterieus object aan de rand van de Veluwe vrijdag, 28 november
5	Rijnboutt levert CityPromenade in Nieuwegein op vrijdag, 28 november

Gerelateerde nieuwsberichten

Neutelings Riedijk presenteert plan renovatie Amsterdam Museum

4 februari 2021

Amsterdam Museum mag van de rechter renoveren

4 juli 2023

Erfgoedvereniging in hoger beroep na besluit renovatie Amsterdam Museum

22 september 2023

Andere nieuwsberichten

Arcadis en BEEL Architecten ontwerpen gebouw voor imec in Leuven

Gisteren, 16:06

Het onderzoekscentrum voor nano-elektronica en digitale technologie imec laat een nieuw kantoor- en labgebouw op zijn campus in Leuven realiseren.

Duizenden cd's en hoesjes krijgen nieuw leven in hotelkamer

Gisteren, 13:43

In het pas geopende nieuwe onderkomen van culturele ontmoetingsplek De Groene Afslag in Crailo heeft Abelen Architectuur een bijzondere hotelkamer ontworpen. Het interieur van de CD-Room is gemaakt van duizenden oude cd’s.

Gemeente Haarlemmermeer kiest plan Ons Erf voor deelgebied Lincolnpark Hoofddorp

Gisteren, 11:09

Bij het plan zijn vier architectenbureaus betrokken: White Arkitekter, Space&Matter, Atlas Architects, SeARCH. DS Landschapsarchitecten verzorgt het landschapsontwerp.

BRTArchitecten onderzoekt of in traditioneel polderlandschap subtiel woningbouw ingevoegd kan worden

Gisteren, 10:45

In opdracht van Stichting Architecten Werkgemeenschap Tauber onderzocht BRTArchitecten drie mogelijke alternatieve woontypologieën voor in het traditionele polderlandschap in het noorden van het land.

Wang Shu en Lu Wenyu worden curator Architectuurbiënnale van Venetië in 2027

Gisteren, 14:52

De Chinese architecten en docenten verzorgen de artistieke leiding van de twintigste editie van de Venetiaanse architectuurmanifestatie.

Verduurzaming Nederland moet veel eerlijker, vindt adviesraad

Gisteren, 12:18

De verduurzaming van Nederland dreigt vast te lopen, doordat grote groepen mensen de voordelen mislopen en daardoor het draagvlak afbrokkelt, stelt de RLi.

Gelderland wil duurzame ‘havenhub’ aanleggen bij IJzendoorn

2 december, 1:13

Bij een Clean Energy Hub kunnen binnenvaartschepen schonere brandstoffen zoals bio-LNG bunkeren en groene stroom laden.

Schoof ziet actiepunten in klimaatadvies burgerberaad

2 december, 10:22

De demissionair premier herkent de wens van het kabinet voor een ‘haalbaar en betaalbaar’ klimaatbeleid in de aanbevelingen van 175 burgers.

Besluit over verdwijnen dorp Moerdijk halfjaar uitgesteld

1 december, 3:27

Het Rijk en de provincie Noord-Brabant willen pas in juni een besluit nemen over uitbreiding van het haven- en industriegebied in Moerdijk.

Amsterdam overweegt hogere toeristenbelasting in herbestemming panden te stoppen

1 december, 10:30

Het stadsbestuur overweegt de toeristenbelasting te verhogen als de landelijke btw-verhoging niet leidt tot een daling van het aantal toeristenovernachtingen.

Ga naar het nieuws-archief