Projecten
Producten
Bedrijven
Vacatures
Agenda
Awards
Podcasts
more_horiz
Videos
Magazine
Thema's
Favorieten
Profiel
Uitloggen
Nieuw
Populair
Toon alles
Architectenweb magazine #14
Architectenweb magazine #13
Publieke gebouwen
Architectenweb magazine #12
Kantoren
Architectenweb magazine #11
Scholen
Architectenweb magazine #10
Zorg
Architectenweb magazine #14
Architectenweb magazine #10
Zorg
Architectenweb magazine #12
Kantoren
Architectenweb magazine #13
Publieke gebouwen
Architectenweb magazine #6
Transformatie en Renovatie
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Architectenweb Awards 2024
Architectenweb Awards 2023
Architectenweb Awards 2022
Architectenweb Awards 2021
Architectenweb Awards 2020
Architectenweb Awards 2019
Architectenweb Awards 2018
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Favorieten
Toon alles
Renovatie van sociale woningbouw
Symposium
Jonas
Orange Architects
Uitreiking Architectenweb Awards 2023
Sfeerimpressie van een feestelijke avond
Ontwerpen in analogie met het bestaande
Symposium
Nieuw elan voor sociale woningbouw
Symposium
Marjolein van Eig
Nominatie voor de prijs voor Architect van het Jaar 2023
Ontwerpen in analogie met het bestaande
Symposium
Cedar / Hoofdkantoor ING
Benthem Crouwel Architects met HofmanDujardin
Renovatie van sociale woningbouw
Symposium
Jonas
Orange Architects
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Categorieën
Favorieten
Toon alles
Behrendt Adriaansens Architectuur Stadsontwerp
BA-AS is an Amsterdam-based office for architecture and urban design.
Skepp B.V.
Dynamic Offices
Wallmakers.nl
Experts in stijlvolle en duurzame wandafwerkingen
Diftar Outdoor Products BV
SPQPR
Alucol
Dijkman Coating
Omdat het altijd beter kan!
Mulder Zonderland
Amsterdam - Zürich
Jansen
Sustainability by Architecture
MK23 architecten
Architectenburo Nienhuis Uithuizermeeden
De noordelijkste architect van Nederland
Unite2Build
3d laserscanning en 3d modelleren
Architecten
Architectuur
Mobiliteit en infrastructuur
Stedenbouw en landschapsarchitectuur
Leveranciers
Gevels
Daken
Ramen en deuren
Trappen, liften en balustrades
Binnenwanden
Vloeren
Plafonds
Verlichting
Sanitair
Projectinrichting
Installaties
Constructies
Buitenruimte
Software
Adviseurs
Bestekschrijvers
Bouwmanagement
Installatie adviseurs E
Bouwfysica
Calculators
Installatie adviseurs G/W
Bouwkundig tekenwerk
Constructeurs
Lichtadviseurs
Adviseur beveiliging
Juristen
Intermediairs, Payrolling
Aannemers
Overig
Presentatie
Instellingen / onderwijs
Overig
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Favorieten
Toon alles
Gesprek met Paul van Bergen over de verduurzaming van gebouwen
Gesprek met Ronald Huikeshoven over hoogbouw binnen gebiedsontwikkeling
Gesprek met Willemineke Hammer en Roemer Pierik over 50 jaar EGM architecten
Gesprek met Francine Houben over hoogbouw en communities
Gesprek met Harro de Jong over het delen van echte landschappen
Gesprek met Paul van Bergen over de verduurzaming van gebouwen
Gesprek met Ronald Huikeshoven over hoogbouw binnen gebiedsontwikkeling
Gesprek met Britta en Diederik van Egmond over sociale luxe
Gesprek met Willemineke Hammer en Roemer Pierik over 50 jaar EGM architecten
Gesprek met Harro de Jong over het delen van echte landschappen
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Categorieën
Favorieten
Toon alles
Welkom op de campus van Byondis
Nieuwbouw kantoor BDO accountants Breda.
Adapta Amersfoort
Gevelbekleding Restaurant De Witte Gans - Dalfsen
dsm-firmenich hoofdkantoor
Een minimalistisch familiehuis dat je omarmt
Nieuwbouw kantoor BDO accountants Breda.
MKC De Schatkaart Amsterdam
dsm-firmenich hoofdkantoor
Mc Donalds Best
Architectuur
Woningbouw
Zorg
Hotels
Restaurants en café’s
Winkels
Sportgebouwen
Culturele gebouwen
Overheidsgebouwen
Scholen
Kantoren
Bedrijfsgebouwen
Paviljoens en kunst
Overig
Mobiliteit en infrastructuur
Trein- en metrostations
Luchthavens
Busstations
Parkeergarages
Fietsparkeren
Wegen
Bruggen
Water
Energie
Tankstations en laadstations
Waterzuivering en afvalverwerking
Overig
Stedenbouw en landschapsarchitectuur
Regionale visies
Gebiedsvisies
Plannen stedelijk weefsel
Amusementsparken en dierentuinen
Lichtontwerpen
Openbare ruimte
Pleinen
Parken
Tuinen
Speelplaatsen
Uitkijktorens
Overige (bijv. begraafplaatsen)
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Categorieën
Favorieten
Toon alles
AXOR ShowerHeaven
De Rolls-Royce onder de douches
BIO-composieten
MobiPanel Groene gevel
Modulaire groene gevel voor klimaatbestendig bouwen
Solar Caport van Metalura
Duurzaam en Stijlvol Parkeren
iQ Protect Smoke
Rookwerende glaswanden met S200 of Sa classificatie
Platowood Vuren
Duurzaam hout voor gevel, interieur en GWW met een natuurlijke, levendige uitstraling
Centraal noodverlichtingssysteem CPS 220/64
Centrale noodverlichtingssystemen, ontzorgd gebruiker bij een hoge beschikbaarheid en lage TCO
Fraké Noir
Thermisch gemodificeerd Frake hout van hoge kwaliteit
Duplicor
Biobased brandwerend composiet
Profiled Window
Dakraam gootstukken voor sandwichdakpanelen
Gevels
Gevelbekleding
Vliesgevels
Zonwering buiten
Isolatie
Gevelconstructies
Signing
Overig
Daken
Dakafwerkingen
Dakisolatie
Dakconstructies
Dakranden, dakgoten en HWA's
Dakramen
Lichtkoepels
Lichtstraten
Schoorstenen
Overig
Dakluiken
Ramen en deuren
Raam- en deursystemen / kozijnen
Vliesgevels
Hang- en sluitwerk
Beveiliging en luiken
Dorpels en vensterbanken
Lateien
Roosters
Glas
Dakramen
Dakkoepels
Lichtstraten
Zonwering buiten
Zonwering binnen
Buitendeuren
Binnendeuren
Postvakken en brievenbussen
Overig
Dakluiken
Trappen, liften en balustrades
Trappen
Roltrappen
Liften
Balustrades en hekwerken
Galerijen
Binnenwanden
Binnenwanden
Wandafwerking
Vloeren
Constructieve vloeren
Verhoogde vloeren
Vloerafwerkingen
Overig
Plafonds
Tegels
Lineair
Grill
Open en roosters
Naadloos
Eilanden en baffles
Plafondafwerkingen
Ophangsystemen
Overig
Klimaatplafonds
Verlichting
Binnenverlichting
Buitenverlichting
Sanitair
Kranen en douchesets
Wastafels
Douchewanden en douchebakken
Baden
Waterclosets
Accessoires
Overig
Projectinrichting
Stoelen
Banken
Tafels
Kasten
Balies
Vrijstaande wanden
Keukens
Accessoires
Overig
Cabines
Interieurbeplanting
Stoffering
Installaties
Verwarming, koeling en ventilatie
Elektrotechnische installaties
Schakelmateriaal
Domotica
Deurcommunicatie
Beveiliging
Liften
Onderhoudsinstallaties
Overig
Brandbeveiliging
Constructies
Draagconstructies
Funderingen en kelders
Overig
Brandbeveiliging
Buitenruimte
Bestratingen en verhardingen
Afwateringen
Terreinafscheidingen en geluidsschermen
Buitenmeubilair
Fietsparkeren
Terrassen
Terrasoverkappingen
Bruggen
Accessoires
Overig
Beplanting
Speeltoestellen
Software
Tekenen 2D
Modelleren 3D / BIM
Visualisatie / rendering
Parametrisch ontwerpen
Bouwfysica
Draagconstructie
Overig
Virtual Reality
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Favorieten
Toon alles
Expositie Nieuwerwets Wonen in Utrecht
Stadskantoor Utrecht, Stadsplateau 1, Utrecht
Open Oproep Over grenzen
Michel de Klerk, inspirator van de Amsterdamse School
Oostzaanstraat 45, Amsterdam
Onmetelijk belangrijk – kunstmatige intelligentie en de zachte waarden van architectuur
Nieuwe Instituut, Museumpark 25, 3015 CB Rotterdam
A-Imagination in Architectuur
Groot Heiligland 47, 2011 EP Haarlem
Onmetelijk belangrijk – kunstmatige intelligentie en de zachte waarden van architectuur
Nieuwe Instituut, Museumpark 25, 3015 CB Rotterdam
ARCHITECT@WORK Rotterdam 11-12 september 2024
Ahoy, hal 1, Ahoyweg 10, Rotterdam
Expositie Nieuwerwets Wonen in Utrecht
Stadskantoor Utrecht, Stadsplateau 1, Utrecht
A-Imagination in Architectuur
Groot Heiligland 47, 2011 EP Haarlem
‘Nature of Hope’, 11e Internationale Architectuur Biënnale Rotterdam
Nieuwe Instituut, Museumpark 25, Rotterdam
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Toon alles
Design
Duurzaamheid
Gevel
Infrastructuur
Interieur
Kantoren
Leisure
Openbare ruimte
Publieke gebouwen
Scholen
Transformatie en Renovatie
Woningbouw
Zorg
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Toon alles
cepezed | architect met bouwtechnische affiniteit
cepezed | bouwkundig ontwerper
Landschapsontwerper met oog voor vormgeving en detail
Ervaren all-round ontwerper
Junior technisch ontwerper
GROOSMAN architecten zoekt creatieve architect
Architect
Architect (Nederlandstalig) bij Van Ommeren Associates
Junior architect
Studio Nauta seeks talented junior architect
MIX groeit en zoekt een architect
MIX groeit en zoekt een ervaren architect
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Abonneer je nu op onze nieuwsbrieven!
Abonneren
Nee, bedankt
Ja, denk met me mee rond de
materialisering van mijn project
Marc Koehler, Martijn van Sluijters en John Habraken
Copyright: OpenBuilding.co
Superlofts Houthavens, interieur
Copyright: OpenBuilding.co / Marc Koehler Architects
Robin Wood, render
Copyright: Marc Koehler Architects / ANA Architects / MaMa Pioneers
Marc Koehler, Martijn van Sluijters en John Habraken
Copyright: OpenBuilding.co
Superlofts Houthavens, interieur
Copyright: OpenBuilding.co / Marc Koehler Architects
Robin Wood, render
Copyright: Marc Koehler Architects / ANA Architects / MaMa Pioneers
John Habraken herinnerd
2 november 2023, 9:41
De afgelopen week ontviel ons John Habraken. Zijn nalatenschap kan niet genoeg overschat worden, zo wordt ook duidelijk uit de vele in memoriams die sindsdien verschenen. Ook Marc Koehler plaatste, mede namens de oprichters van het platform OpenBuilding.co, een bericht op hun
website
. Koehler ontwikkelde de voorbije jaren een meer dan gemiddelde verwantschap met het werk en gedachtegoed van Habraken.
Platform
Koehler was in 2017, samen met andere collega-architecten als Tom Frantzen en Thijs Asselbergs en Caroline Kruit, een van de vijftien initiatiefnemers van het platform dat bijdroeg aan een revival van de open bouwen-beweging die Habraken in de jaren ’60 initieerde. Het platform
OpenBuilding.co
verenigt het werk van en de verwantschap van deze architecten met het gedachtegoed van Habraken. Dat doet men, naast de website, met het organiseren van bijeenkomsten, presentaties en lezingen. Ook formuleerde OpenBuilding.co een manifest dat de actualisatie van het open bouwen in onze tijd bevestigt én onderbouwt.
De groep architecten herkent en erkent de onverminderde betekenis van het oorspronkelijke gedachtegoed van Habraken uit de jaren 60. Habraken was pleitbezorger van de ontwerpgedachte om de ‘drager’ of het basisgebouw te scheiden van de ‘invulling’ in het ontwerp en de bouw van woningen. Voor de architecten gaat hun interesse echter nadrukkelijk voorbij aan een vorm van nostalgie. Het is de herkenning van de kansen en actualiteit van de principes die Habraken gedurende zijn leven bepleitte.
Verwantschap
Koehler ontmoette Habraken voor het eerst tijdens de opening van zijn Superlofts Houthavens in 2016. Habraken dook daar toen op, vergezeld door zijn vrienden Sjoerd Soeters en Thijs Asselbergs, die meewerkte aan de eerste casco superlofts. Hij toonde zich enthousiast over het feit dat een nieuwe generatie zijn ideeën omarmde en zocht naar nieuwe toepassingen. Sindsdien kwamen Habraken en Koehler en Asselbergs verschillende keren bijeen om verder te praten over die verwantschap en de mogelijke herinterpretaties en toepasbaarheid. Daarbij was, volgens Koehler, altijd duidelijk dat Habraken vanuit een meer wetenschappelijke benadering dacht, waar de architecten vooral een focus op de praktische toepasbaarheid van de principes hadden.
Habraken genoot van de herontdekking en adaptatie van zijn ideeën en visie die hij voor het eerst in 1961 publiceerde in het boek ‘De Dragers en de Mensen. Het einde van de massawoningbouw’. Ook was hij grondlegger van de Stichting Architecten Research (SAR). Habraken verdween natuurlijk nooit helemaal van het toneel. Hij inspireerde via het lesgeven aan de TUDelft, TUEindhoven en het MIT Cambridge Massachusetts veel studenten en aankomend architecten. De laatste jaren groeit de aandacht en zichtbaarheid in bredere zin echter weer, in de context van duurzaam bouwen en circulaire economie. Dit zeker ook dankzij recente publicaties over zijn werk en erfenis zoals ‘Residential Architecture as Infrastructure: Open Building in Practice’ van Stephen H. Kendall uit 2022 of eerder de documentairefilm 'De Drager' van Sonja Lüthi en Marc Schwarz uit 2013:
‘De Drager’
Criteria
Koehler: ‘Het vuur brandt om Habrakens gedachtegoed verder te demonstreren en naar nieuwe mogelijkheden te blijven zoeken.’ Het platform is nu, bijvoorbeeld, bezig om te komen tot meetbare criteria voor open bouwen. Zo wil het bijdragen aan het classificeerbaar maken van de variaties die het ontwerpen met een vaste structuur en een flexibele indeling, gevel en installaties oplevert. Daartoe worden principes en parameters als ‘remontabel’, ‘vrije overspanning’ en ‘openheid van de gevel’ toegepast. Ook voor de invloed van recente technische ontwikkelingen en innovaties zoals prefabricage en houtbouw komen aan de orde. Koehler: ‘Zo willen we tot een soort classificatiesysteem voor de ‘openness’ van gebouwen, stadsblokken en wijken komen.’ Het is een goed voorbeeld van de wens van de groep architecten om open bouwen te koppelen aan de praktijk. Daarbij spelen ontwikkelingen in de woningmarkt én de rol en positie van architect, eindgebruiker en het collectief eveneens een belangrijke rol.
Actualiteitswaarde
Koehler legt uit dat de betekenis en actualiteitswaarde van open bouwen, volgens hem, gerelateerd is aan een aantal recente ontwikkelingen in het vakgebied. De eerste is de opkomst van collectief particulier- en mede-opdrachtgeverschap en wooncorporaties. Die tendens sluit aan bij het pleidooi voor meer zeggenschap voor de eindgebruiker dat Habraken sinds de jaren 60 voorstond. Het geloof in collectieve gemeenschapszin en community building was toen nieuw en staat nu hernieuwd in de belangstelling. Met de principes van open bouwen kan heel goed aan die wensen tegemoetgekomen worden.
Een tweede aspect dat Koehler benoemt is het feit dat veel architecten die zich interesseren in open bouwen zelf ook vaak actief zijn als ontwikkelaar en initiatiefnemer. Een blik op de lijst met oprichters van het platform lijkt dat te bevestigen. Koehler: ‘Mensen als Tom Frantzen of Robbert Winkel zijn daar natuurlijk belangrijke exponenten van’. Zelf timmert Koeher met zijn Superlofts en Mamapioneers.com de laatste jaren ook flink aan de weg. In de rol van ontwikkelaar proberen deze architecten een aantal beperkingen in hun handelen, positie in het bouwproces én de combinatie van het integraal creëren van een structuur met daarbinnen een flexibele variaties aan woningindeling en aanpasbaarheid in de tijd in de praktijk te brengen. In die bemoeienis schuilt natuurlijk ook een kritisch commentaar op de wijze waarop die aanpasbaarheid, flexibiliteit en aandacht voor de eindgebruiker de voorbije decennia is verwaarloosd.
Koehler: ‘Het zijn deze en zeer zekere nog andere, volgende interpretaties van het basisprincipe open bouwen die zo waardevol en nuttig zijn’. Het zijn herhaalde exercities om het begrip en de erfenis van John Habraken steeds weer een stapje verder te brengen, nader te interpreteren en vooral voortdurend in de praktijk toe te passen én te toetsen.’ Koehler en zijn collega’s van het platform Open Building zullen zich ook in de toekomst blijven inspannen om het gedachtegoed van de overleden Habraken te eren. Niet door het te conserveren, maar door het actief te benaderen, te blijven werken aan variaties en zo open bouwen een vitaal en actueel principe te laten blijven.
Trefwoorden
john habraken
openbuilding.co
open bouwen
marc koehler architects
Locatie
Best gelezen
1
Interview Marcel van Engelen: “Amsterdam ontwikkelt zich tot een sorteermachine”
woensdag, 24 juli
2
Een winnende transformatie en trage architectuur
maandag, 22 juli
3
Houten woonhuis in Muiden door Moke Architecten en la4sale
woensdag, 24 juli
4
Multifunctioneel gebouw door KAAN Architecten in Parijs opgeleverd
dinsdag, 23 juli
5
MVRDV presenteert opgeleverd hoogbouwproject Pixel in Abu Dhabi
woensdag, 24 juli
Gerelateerde nieuwsberichten
Congres over Open Bouwen tijdens World Architecture Festival
25 november 2019
Marc Koehler Architects ontwerpt gebouw met hotel en vakantieappartementen op Terschelling
15 december 2023
Marc Koehler Architects presenteert concept voor modulaire woningbouw in hout
16 juni 2023
Acht lessen over modulaire woningbouw in hout
13 april 2022
Plan voor groene woonbuurt met uitzicht op Schiphol
18 november 2022
Grootschalig woningbouwproject Havenkade Nijmegen afgerond
12 juli 2023
Bouw van houten woongebouw Sawa gestart
23 november 2022
Congres over Open Bouwen tijdens World Architecture Festival
25 november 2019
Marc Koehler Architects ontwerpt gebouw met hotel en vakantieappartementen op Terschelling
15 december 2023
Marc Koehler Architects presenteert concept voor modulaire woningbouw in hout
16 juni 2023
Acht lessen over modulaire woningbouw in hout
13 april 2022
Plan voor groene woonbuurt met uitzicht op Schiphol
18 november 2022
Grootschalig woningbouwproject Havenkade Nijmegen afgerond
12 juli 2023
Bouw van houten woongebouw Sawa gestart
23 november 2022
Toon alles
Gerelateerde projecten
Top-Up
FRANTZEN et al architecten
Andere nieuwsberichten
Nieuwbouw Ashram College in Alphen aan den Rijn in gebruik genomen
Gisteren, 13:42
Het door Broekbakema ontworpen gebouw is gerealiseerd naast het verouderde en te slopen onderkomen van deze grote middelbare school voor mavo, havo en vwo. Na de sloop van de oude school wordt een nieuw schoolplein aangelegd.
Drie woongebouwen op kunstmatige terp aan de Waal door EGM architecten
Gisteren, 11:29
In de Dijkzone langs de Waal in Nijmegen is afgelopen jaar het door EGM architecten ontworpen woningbouwproject Loyd opgeleverd. Het gaat om een ensemble van drie gebouwen met in totaal 78 woningen.
Zomerserie: Architect in... Zwitserland
Gisteren, 09:30
Deze zomer interviewt Architectenweb Nederlandse architecten die wonen en werken in het buitenland. In de derde aflevering spreken we Pank van ’t Hoog, die werkzaam is bij architectenbureau 3BM3 in Genève.
Nominaties Dutch Daylight Award 2024 bekend
25 juli, 3:31
Verdeeld over twee categorieën komen negen projecten in aanmerking voor de tweejaarlijkse prijs voor toepassing van daglicht in architectuurprojecten.
Bouwer Heijmans profiteert van woningvraag en verhoogt winstdoel
Gisteren, 14:34
Bouwconcern Heijmans heeft dankzij de grote vraag naar nieuwbouwwoningen een goed eerste halfjaar achter de rug.
Overijssel wil op bedrijventerrein af van cluster-eis windturbines
Gisteren, 10:38
De nieuwe coalitie in de provincie stelde die eis vorig jaar vast om verrommeling van het landschap te voorkomen.
Omgevingsdienst legt woningbouwproject Amsterdam stil om lawaai
25 juli, 2:06
Volgens de omgevingsdienst is de herrie onacceptabel, omdat in de buurt veel woningen staan.
Bouwconcern BAM profiteert van woningvraag Nederland
25 juli, 9:01
De omzet van BAM steeg in de eerste zes maanden met 6 procent naar 3,1 miljard euro.
Zuid-Holland ziet natuur toenemen, in tegenstelling tot CBS-data
24 juli, 1:36
Volgens de dichtstbevolkte provincie van Nederland (3,8 miljoen inwoners) is in de afgelopen twee jaar 114 hectare nieuwe natuur ingericht.
Oproep: maak op fietsbrug over IJ in Amsterdam ook plek voor ov
24 juli, 10:34
Gebeurt dat niet, dan ontstaat er een ‘forse en echt onacceptabele achteruitgang’ voor de ov-reiziger, aldus de Reizigers Advies Raad van de Vervoerregio Amsterdam.
Ga naar het nieuws-archief
JaapJan Berg
Redacteur
0
0
0
0
Voor een optimale gebruikservaring plaatst Architectenweb functionele cookies. Wat de verschillende cookies precies doen leggen we uit in een
overzicht
. Cookies van social media kun je optioneel
aanzetten
.
Akkoord
Instellingen
Annuleren
OK
Sluiten
Doorgaan
Inloggen
Maak een gratis persoonlijk account aan
Feedback
Feedback
Wij horen graag jouw feedback. Laat je reactie achter en eventueel jouw e-mail adres.
Reactie
Verstuur