De ‘dikke’ spingasschoorsteen vóór restauratie (juli 2021)

De ‘dunne’ ketelschoorsteen

Restauratie schoorsteen de Dikke markeert einde transformatie ENKA

24 juli 2023, 14:42

De restauratie van de hoogste gemetselde schoorsteen van Nederland, de spingasschoorsteen op het voormalige ENKA-terrein in Ede, is afgerond. Daarmee komt voor erfgoedorganisatie BOEi, die als eigenaar vele monumenten op het terrein heeft gerestaureerd, het einde van een twintig jaar omvattend project in zicht.

De schoorsteen van de voormalige kunstzijdefabriek is 85 meter hoog en heeft een doorsnede van ruim 10 meter bij de voet; om die reden draagt het gevaarte ook de bijnaam ‘de Dikke’. In de nieuwe woonwijk Op Enka is de historische schoorsteen een markant herkenningspunt.

Een tweede schoorsteen op het ENKA-terrein, de ketelschoorsteen oftewel ‘de Dunne’ is in 2020 gerestaureerd. Bij de restauratie van de Dikke is ingespeeld op mogelijk toekomstig gebruik door openingen aan te brengen. “Je zou er kunnen wonen, een kantoor vestigen of een B&B beginnen”, suggereert Arno Boon, directeur van BOEi. De erfgoedorganisatie is eigenaar van de schoorsteen en talloze andere monumenten op het voormalige fabrieksterrein.

Groot aantal monumenten
Nu de schoorsteen is gerestaureerd en het Poortgebouw – waarbij BOEi als adviseur betrokken is – bijna gereed is, nadert de transformatie van het ENKA-terrein als geheel haar voltooiing. Het voormalige fabrieksterrein, gelegen vlakbij station Ede-Wageningen, is in de afgelopen twintig jaar getransformeerd naar een gevarieerde woonwijk.

De geschiedenis van de locatie is overal zichtbaar door het behoud en de herbestemming van een flink aantal monumentale gebouwen. De kunstzijdefabriek was op dit terrein gevestigd van 1922 tot 2002; volgens BOEi behoorde ENKA tot de grootste fabrieken van Nederland. Bij consumenten was ze vooral bekend vanwege de zemen en sponzen.

Op het terrein, dat 40 hectare beslaat, staan nu zo’n 1.500 woningen, ontwikkeld door AM. Verder heeft de wijk een basisschool, voor- en naschoolse opvang, kinderdagverblijf, horecavoorziening en een ‘fiets-experience’. Er is 20.000 m² aan monumenten bewaard gebleven en herbestemd.

Erfgoedparade
De schoorsteen wordt in het zonnetje gezet tijdens een bijzondere zomervoorstelling op zaterdag 19 augustus, in het kader van de landelijke erfgoedparade. Dit is een initiatief van BOEi met steun van de VriendenLoterij.

Trefwoorden

ede industrieel erfgoed transformatie boei restauratie schoorsteen herbestemming enka-terrein

1	VORM en NS Stations tekenen overeenkomst voor deelgebied 3 Wisselspoor Utrecht maandag, 23 juni
2	Los het woningtekort op met compacte woningen! dinsdag, 24 juni
3	Bij Tripolis heeft Hollandse Nieuwe van binnen ‘Van Eyck’ met meanderende trap verbonden met ‘MVRDV’ woensdag, 25 juni
4	Woongebouw Prisma in Nieuw Delft toont verschillende gezichten dinsdag, 24 juni
5	Minister Keijzer neemt meeste aanbevelingen commissie STOER over en wil steilere trappen en lagere plafonds mogelijk maken dinsdag, 24 juni

Gerelateerde nieuwsberichten

Fabrieksgebouwen ENKA inspireren MIX bij groot woongebouw

1 februari 2021

Westhal ENKA wordt 'fietsbelevingscentrum'

13 oktober 2015

Ontwerp voor herontwikkeling loods Enka-terrein

2 juli 2013

Kantinegebouw ENKA wordt opgeknapt

17 januari 2013

Centrale Markthal in Amsterdam heeft tijdelijke loopbrug over Food Center-terrein

11 november 2024

Bouw eerste fase Enka-terrein Ede van start

9 mei 2011

BOEi onderzoekt nieuwe toekomst kloosterdorp Steyl

10 mei 2023

Voormalig Zuiderziekenhuis Rotterdam huisvest Zuidergymnasium en appartementen

5 december 2022

Lingotto presenteert plannen herontwikkeling Honigcomplex in Nijmegen

24 oktober 2022

BOEi en Van Swaay Projectontwikkeling nemen De Aula over van Wageningse universiteit

21 juli 2022

Brede toekenning van monumentenstatus op ENCI-terrein Maastricht

17 april

Voormalige SS-sporthal overgedragen aan erfgoedorganisatie BOEi

4 mei 2022

Erfgoedbeschermers nemen koloniedorp Veenhuizen over

21 april 2021

Scala aan woningtypes in herbestemde Lakfabriek

11 september 2018

Nieuwe functie voor enige kerk Gerrit Rietveld

6 maart 2018

Voormalig Zuiderziekenhuis Rotterdam wordt woongebouw

20 februari 2017

Karakteristieke silo herbestemd tot Fooddock

20 januari 2016

Gerestaureerd gemaal opent de deuren

1 september 2015

Toon alles

Andere nieuwsberichten

KAAN Architecten transformeert historische fabriek in Brazilië tot cultureel centrum

27 juni, 11:44

Centraal in het masterplan staan behoud van wat er is en alleen waar nodig toevoegingen realiseren, evenals ‘omarmen van verval’. Veertig procent van het complex is onaangeroerd gevleven.

Belgisch-Nederlands team geselecteerd voor ambitieus infrastructuurproject Brussels Airport

26 juni, 5:44

De komende jaren investeert Brussels Airport fors in haar luchthaveninfrastructuur. Na een Europese aanbestedingsprocedure is daarvoor het Belgisch-Nederlandse team ‘Witteveen+Bos, Benthem Crouwel Architects, OKRA, Stramien CV’ geselecteerd.

Team Hegeman, RRog en KOW maakte winnend plan voor Van Hetenlocatie in Deventer

26 juni, 4:11

Het plan ‘Het Blauwe Knooppunt’ voor de voormalige schoollocatie voorziet in 28 stadswoningen en 24 betaalbare appartementen in een parkachtig landschap.

Uitbreiding met bamboe gevel voor kantoorgebouw Deltares in Delft

26 juni, 1:05

In Delft is het Delta-lab van kennisinstituut Deltares officieel in gebruik genomen. Naar ontwerp van Wiegerinck is een bestaand kantoorgebouw op de campus van Deltares uitgebreid met een laboratorium waarvan de gevel is bekleed met bamboe.

Minder vergunningen voor nieuwbouwwoningen afgegeven in eerste vijf maanden

27 juni, 10:55

Het aantal afgegeven bouwvergunningen voor woningen is in de eerste vijf maanden van dit jaar gedaald tot 33.000.

Aantal windmolens met meer dan de helft gegroeid in tien jaar

27 juni, 9:28

Sinds 2020 kwamen er ook honderden enorme windturbines van boven de tweehonderd meter bij, heeft het Kadaster becijferd.

Minister wil gemeente voorrang geven bij koop in kwetsbare wijk

26 juni, 10:26

Gemeenten moeten voorrang krijgen bij de koop van een woning in wijken waar leefbaarheid en veiligheid onder druk staan, vindt woonminister Mona Keijzer.

Rekenkamer: Limburg moet regie pakken in woningbouw

25 juni, 5:12

De provincie Limburg moet meer de regie pakken om te garanderen dat er voldoende huizen worden gebouwd en de bouw van betaalbare woningen aan te jagen.