De ‘dikke’ spingasschoorsteen vóór restauratie (juli 2021)

De ‘dunne’ ketelschoorsteen

Restauratie schoorsteen de Dikke markeert einde transformatie ENKA

24 juli 2023, 14:42

De restauratie van de hoogste gemetselde schoorsteen van Nederland, de spingasschoorsteen op het voormalige ENKA-terrein in Ede, is afgerond. Daarmee komt voor erfgoedorganisatie BOEi, die als eigenaar vele monumenten op het terrein heeft gerestaureerd, het einde van een twintig jaar omvattend project in zicht.

De schoorsteen van de voormalige kunstzijdefabriek is 85 meter hoog en heeft een doorsnede van ruim 10 meter bij de voet; om die reden draagt het gevaarte ook de bijnaam ‘de Dikke’. In de nieuwe woonwijk Op Enka is de historische schoorsteen een markant herkenningspunt.

Een tweede schoorsteen op het ENKA-terrein, de ketelschoorsteen oftewel ‘de Dunne’ is in 2020 gerestaureerd. Bij de restauratie van de Dikke is ingespeeld op mogelijk toekomstig gebruik door openingen aan te brengen. “Je zou er kunnen wonen, een kantoor vestigen of een B&B beginnen”, suggereert Arno Boon, directeur van BOEi. De erfgoedorganisatie is eigenaar van de schoorsteen en talloze andere monumenten op het voormalige fabrieksterrein.

Groot aantal monumenten
Nu de schoorsteen is gerestaureerd en het Poortgebouw – waarbij BOEi als adviseur betrokken is – bijna gereed is, nadert de transformatie van het ENKA-terrein als geheel haar voltooiing. Het voormalige fabrieksterrein, gelegen vlakbij station Ede-Wageningen, is in de afgelopen twintig jaar getransformeerd naar een gevarieerde woonwijk.

De geschiedenis van de locatie is overal zichtbaar door het behoud en de herbestemming van een flink aantal monumentale gebouwen. De kunstzijdefabriek was op dit terrein gevestigd van 1922 tot 2002; volgens BOEi behoorde ENKA tot de grootste fabrieken van Nederland. Bij consumenten was ze vooral bekend vanwege de zemen en sponzen.

Op het terrein, dat 40 hectare beslaat, staan nu zo’n 1.500 woningen, ontwikkeld door AM. Verder heeft de wijk een basisschool, voor- en naschoolse opvang, kinderdagverblijf, horecavoorziening en een ‘fiets-experience’. Er is 20.000 m² aan monumenten bewaard gebleven en herbestemd.

Erfgoedparade
De schoorsteen wordt in het zonnetje gezet tijdens een bijzondere zomervoorstelling op zaterdag 19 augustus, in het kader van de landelijke erfgoedparade. Dit is een initiatief van BOEi met steun van de VriendenLoterij.

Trefwoorden

ede industrieel erfgoed transformatie boei restauratie schoorsteen herbestemming enka-terrein

1	Gemeente Haarlemmermeer kiest plan Ons Erf voor deelgebied Lincolnpark Hoofddorp woensdag, 3 december
2	De mythe van de architect dinsdag, 2 december
3	Veel Nederlandse winnaars bij de Archello Awards 2025 dinsdag, 2 december
4	Ibelings van Tilburg geeft boerderij met monumentale schuur in Zoetermeer woonbestemming dinsdag, 2 december
5	Nederlands Fotomuseum toont fotografische verbeelding van Rotterdam dinsdag, 2 december

Gerelateerde nieuwsberichten

Fabrieksgebouwen ENKA inspireren MIX bij groot woongebouw

1 februari 2021

Westhal ENKA wordt 'fietsbelevingscentrum'

13 oktober 2015

Ontwerp voor herontwikkeling loods Enka-terrein

2 juli 2013

Kantinegebouw ENKA wordt opgeknapt

17 januari 2013

Centrale Markthal in Amsterdam heeft tijdelijke loopbrug over Food Center-terrein

11 november 2024

Bouw eerste fase Enka-terrein Ede van start

9 mei 2011

BOEi onderzoekt nieuwe toekomst kloosterdorp Steyl

10 mei 2023

Voormalig Zuiderziekenhuis Rotterdam huisvest Zuidergymnasium en appartementen

5 december 2022

Lingotto presenteert plannen herontwikkeling Honigcomplex in Nijmegen

24 oktober 2022

BOEi en Van Swaay Projectontwikkeling nemen De Aula over van Wageningse universiteit

21 juli 2022

Brede toekenning van monumentenstatus op ENCI-terrein Maastricht

17 april

Voormalige SS-sporthal overgedragen aan erfgoedorganisatie BOEi

4 mei 2022

Erfgoedbeschermers nemen koloniedorp Veenhuizen over

21 april 2021

Scala aan woningtypes in herbestemde Lakfabriek

11 september 2018

Nieuwe functie voor enige kerk Gerrit Rietveld

6 maart 2018

Voormalig Zuiderziekenhuis Rotterdam wordt woongebouw

20 februari 2017

Karakteristieke silo herbestemd tot Fooddock

20 januari 2016

Gerestaureerd gemaal opent de deuren

1 september 2015

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Amsterdam schrijft architectenprijsvraag uit voor nieuwbouw theater De Meervaart

Gisteren, 16:45

Behalve het nieuwe gebouw, dat in een hoek van de Sloterplas komt te staan, behelst de prijsvraag ook een herinrichting van de zuidwestoever van het meer.

Barcode Architects presenteert opgeleverd stadskantoor van Dresden

Gisteren, 14:53

Het door Barcode Architects en Tchoban Voss Architekten ontworpen stadskantoor van Dresden is geopend. Het 34.000 vierkante meter omvattend gebouw maakt deel uit van de vernieuwing van het Ferdinandplatz in het centrum van de Duitse stad.

MIX architectuur en MAAK space ontwerpen landschappelijk woonveld in Leidschendam

Gisteren, 13:45

MIX architectuur en MAAK space ontwierpen in opdracht van ontwikkelaar Blauwhoed een landschappelijk woonveld met 64 grondgebonden woningen dat onderdeel is van de gebiedsontwikkeling Vlietvoorde in Leidschendam.

Nieuwbouw Algemeen Ziekenhuis Diest in gebruik genomen

Gisteren, 11:55

Het door archipelago ontworpen gebouw wordt omringd door groen, een conditie waarvan gebruik is gemaakt door veel uitzicht te creëren. Ook is op het maaiveld een colonnade gerealiseerd, die de overgang van binnen naar buiten verzacht.