De ‘dikke’ spingasschoorsteen vóór restauratie (juli 2021)

De ‘dunne’ ketelschoorsteen

Restauratie schoorsteen de Dikke markeert einde transformatie ENKA

24 juli 2023, 14:42

De restauratie van de hoogste gemetselde schoorsteen van Nederland, de spingasschoorsteen op het voormalige ENKA-terrein in Ede, is afgerond. Daarmee komt voor erfgoedorganisatie BOEi, die als eigenaar vele monumenten op het terrein heeft gerestaureerd, het einde van een twintig jaar omvattend project in zicht.

De schoorsteen van de voormalige kunstzijdefabriek is 85 meter hoog en heeft een doorsnede van ruim 10 meter bij de voet; om die reden draagt het gevaarte ook de bijnaam ‘de Dikke’. In de nieuwe woonwijk Op Enka is de historische schoorsteen een markant herkenningspunt.

Een tweede schoorsteen op het ENKA-terrein, de ketelschoorsteen oftewel ‘de Dunne’ is in 2020 gerestaureerd. Bij de restauratie van de Dikke is ingespeeld op mogelijk toekomstig gebruik door openingen aan te brengen. “Je zou er kunnen wonen, een kantoor vestigen of een B&B beginnen”, suggereert Arno Boon, directeur van BOEi. De erfgoedorganisatie is eigenaar van de schoorsteen en talloze andere monumenten op het voormalige fabrieksterrein.

Groot aantal monumenten
Nu de schoorsteen is gerestaureerd en het Poortgebouw – waarbij BOEi als adviseur betrokken is – bijna gereed is, nadert de transformatie van het ENKA-terrein als geheel haar voltooiing. Het voormalige fabrieksterrein, gelegen vlakbij station Ede-Wageningen, is in de afgelopen twintig jaar getransformeerd naar een gevarieerde woonwijk.

De geschiedenis van de locatie is overal zichtbaar door het behoud en de herbestemming van een flink aantal monumentale gebouwen. De kunstzijdefabriek was op dit terrein gevestigd van 1922 tot 2002; volgens BOEi behoorde ENKA tot de grootste fabrieken van Nederland. Bij consumenten was ze vooral bekend vanwege de zemen en sponzen.

Op het terrein, dat 40 hectare beslaat, staan nu zo’n 1.500 woningen, ontwikkeld door AM. Verder heeft de wijk een basisschool, voor- en naschoolse opvang, kinderdagverblijf, horecavoorziening en een ‘fiets-experience’. Er is 20.000 m² aan monumenten bewaard gebleven en herbestemd.

Erfgoedparade
De schoorsteen wordt in het zonnetje gezet tijdens een bijzondere zomervoorstelling op zaterdag 19 augustus, in het kader van de landelijke erfgoedparade. Dit is een initiatief van BOEi met steun van de VriendenLoterij.

Trefwoorden

ede industrieel erfgoed transformatie boei restauratie schoorsteen herbestemming enka-terrein

1	Eigenwijs vakantiehuis in dorp op Terschelling woensdag, 4 december
2	Woningbouwcomplex Kop Dakpark geïnspireerd op winnend ontwerp Europan dinsdag, 3 december
3	Heruitgave boek 'Nooit gebouwd Nederland' door Cees Nooteboom maandag, 2 december
4	Knelpunten en oplossingen natuurinclusieve gebiedsontwikkeling belicht in boek vrijdag, 29 november
5	Bouw wooncomplex Nelson View in Amsterdam Zuidoost van start woensdag, 4 december

Gerelateerde nieuwsberichten

Fabrieksgebouwen ENKA inspireren MIX bij groot woongebouw

1 februari 2021

Westhal ENKA wordt 'fietsbelevingscentrum'

13 oktober 2015

Ontwerp voor herontwikkeling loods Enka-terrein

2 juli 2013

Kantinegebouw ENKA wordt opgeknapt

17 januari 2013

Centrale Markthal in Amsterdam heeft tijdelijke loopbrug over Food Center-terrein

11 november

Bouw eerste fase Enka-terrein Ede van start

9 mei 2011

BOEi onderzoekt nieuwe toekomst kloosterdorp Steyl

10 mei 2023

Voormalig Zuiderziekenhuis Rotterdam huisvest Zuidergymnasium en appartementen

5 december 2022

Lingotto presenteert plannen herontwikkeling Honigcomplex in Nijmegen

24 oktober 2022

BOEi en Van Swaay Projectontwikkeling nemen De Aula over van Wageningse universiteit

21 juli 2022

Voormalige SS-sporthal overgedragen aan erfgoedorganisatie BOEi

4 mei 2022

Erfgoedbeschermers nemen koloniedorp Veenhuizen over

21 april 2021

Scala aan woningtypes in herbestemde Lakfabriek

11 september 2018

Nieuwe functie voor enige kerk Gerrit Rietveld

6 maart 2018

Voormalig Zuiderziekenhuis Rotterdam wordt woongebouw

20 februari 2017

Karakteristieke silo herbestemd tot Fooddock

20 januari 2016

Gerestaureerd gemaal opent de deuren

1 september 2015

Toon alles

Andere nieuwsberichten

STAR strategies + architecture ontvangt Franse ‘Vrouwen in architectuur’-prijs met vernieuwend woonproject

1 uur geleden

Architecte Beatriz Ramo mocht op 28 november in Parijs de ‘ARVHA Prix des femmes architectes’ in ontvangst nemen. Haar architectenbureau STAR strategies + architecture, gevestigd in Rotterdam, won in de categorie ‘Prix de l’œuvre originale’.

Hoorn op zoek naar ontwikkelaar voor stationsgebied

2 uur geleden

In het gebied moeten vijfhonderd woningen en minimaal 13.500 m² commerciële en maatschappelijke voorzieningen komen. Dat gebeurt aan de hand van een stedenbouwkundig plan door Karres en Brands.

Eerste fase woningbouwproject Hof op Zuid in Rotterdam opgeleverd

3 uur geleden

Het gaat om een zorggebouw met 130 intramurale plaatsen aan de Strevelsweg nabij het Zuidplein. Het ontwerp is gemaakt door KAW.

Woonhuizen Dom Hans van der Laan en navolgers besproken in boek

Vandaag, 11:29

Afgelopen zaterdag is in Amsterdam officieel het boek A House to Live With gepresenteerd. In de publicatie worden zestien woonhuizen geanalyseerd die Dom Hans van der Laan en zijn navolgers ontwierpen.