De ‘dikke’ spingasschoorsteen vóór restauratie (juli 2021)

De ‘dunne’ ketelschoorsteen

Restauratie schoorsteen de Dikke markeert einde transformatie ENKA

24 juli 2023, 14:42

De restauratie van de hoogste gemetselde schoorsteen van Nederland, de spingasschoorsteen op het voormalige ENKA-terrein in Ede, is afgerond. Daarmee komt voor erfgoedorganisatie BOEi, die als eigenaar vele monumenten op het terrein heeft gerestaureerd, het einde van een twintig jaar omvattend project in zicht.

De schoorsteen van de voormalige kunstzijdefabriek is 85 meter hoog en heeft een doorsnede van ruim 10 meter bij de voet; om die reden draagt het gevaarte ook de bijnaam ‘de Dikke’. In de nieuwe woonwijk Op Enka is de historische schoorsteen een markant herkenningspunt.

Een tweede schoorsteen op het ENKA-terrein, de ketelschoorsteen oftewel ‘de Dunne’ is in 2020 gerestaureerd. Bij de restauratie van de Dikke is ingespeeld op mogelijk toekomstig gebruik door openingen aan te brengen. “Je zou er kunnen wonen, een kantoor vestigen of een B&B beginnen”, suggereert Arno Boon, directeur van BOEi. De erfgoedorganisatie is eigenaar van de schoorsteen en talloze andere monumenten op het voormalige fabrieksterrein.

Groot aantal monumenten
Nu de schoorsteen is gerestaureerd en het Poortgebouw – waarbij BOEi als adviseur betrokken is – bijna gereed is, nadert de transformatie van het ENKA-terrein als geheel haar voltooiing. Het voormalige fabrieksterrein, gelegen vlakbij station Ede-Wageningen, is in de afgelopen twintig jaar getransformeerd naar een gevarieerde woonwijk.

De geschiedenis van de locatie is overal zichtbaar door het behoud en de herbestemming van een flink aantal monumentale gebouwen. De kunstzijdefabriek was op dit terrein gevestigd van 1922 tot 2002; volgens BOEi behoorde ENKA tot de grootste fabrieken van Nederland. Bij consumenten was ze vooral bekend vanwege de zemen en sponzen.

Op het terrein, dat 40 hectare beslaat, staan nu zo’n 1.500 woningen, ontwikkeld door AM. Verder heeft de wijk een basisschool, voor- en naschoolse opvang, kinderdagverblijf, horecavoorziening en een ‘fiets-experience’. Er is 20.000 m² aan monumenten bewaard gebleven en herbestemd.

Erfgoedparade
De schoorsteen wordt in het zonnetje gezet tijdens een bijzondere zomervoorstelling op zaterdag 19 augustus, in het kader van de landelijke erfgoedparade. Dit is een initiatief van BOEi met steun van de VriendenLoterij.

Trefwoorden

ede industrieel erfgoed transformatie boei restauratie schoorsteen herbestemming enka-terrein

1	David Chipperfield landt in Antwerps Nieuw Zuid woensdag, 15 oktober
2	Woongebouwen door VdpArchitecten vormen nieuwe 'voorkant' Groningse Oosterparkwijk vrijdag, 17 oktober
3	Kantoorgebouw door Arthur Staal aan de Schinkel gerenoveerd en uitgebreid woensdag, 15 oktober
4	Gezicht van de tijd woensdag, 15 oktober
5	Gedetailleerde 3D-geprinte maquette toont ruimtelijke ontwikkeling Amsterdam vrijdag, 17 oktober

Gerelateerde nieuwsberichten

Fabrieksgebouwen ENKA inspireren MIX bij groot woongebouw

1 februari 2021

Westhal ENKA wordt 'fietsbelevingscentrum'

13 oktober 2015

Ontwerp voor herontwikkeling loods Enka-terrein

2 juli 2013

Kantinegebouw ENKA wordt opgeknapt

17 januari 2013

Centrale Markthal in Amsterdam heeft tijdelijke loopbrug over Food Center-terrein

11 november 2024

Bouw eerste fase Enka-terrein Ede van start

9 mei 2011

BOEi onderzoekt nieuwe toekomst kloosterdorp Steyl

10 mei 2023

Voormalig Zuiderziekenhuis Rotterdam huisvest Zuidergymnasium en appartementen

5 december 2022

Lingotto presenteert plannen herontwikkeling Honigcomplex in Nijmegen

24 oktober 2022

BOEi en Van Swaay Projectontwikkeling nemen De Aula over van Wageningse universiteit

21 juli 2022

Brede toekenning van monumentenstatus op ENCI-terrein Maastricht

17 april

Voormalige SS-sporthal overgedragen aan erfgoedorganisatie BOEi

4 mei 2022

Erfgoedbeschermers nemen koloniedorp Veenhuizen over

21 april 2021

Scala aan woningtypes in herbestemde Lakfabriek

11 september 2018

Nieuwe functie voor enige kerk Gerrit Rietveld

6 maart 2018

Voormalig Zuiderziekenhuis Rotterdam wordt woongebouw

20 februari 2017

Karakteristieke silo herbestemd tot Fooddock

20 januari 2016

Gerestaureerd gemaal opent de deuren

1 september 2015

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Enschede als 'vernieuwende stad' centraal tijdens negende Dag van de Stad

Gisteren, 15:47

Op maandag 10 november vindt de negende editie van de Dag van de Stad plaats. Het jaarlijkse stadscongres strijkt dit jaar onder het thema De vernieuwende stad neer in Enschede.

Nieuw woongebouw op plek befaamde elektronicazaak Rotterdam-Noord

Gisteren, 14:35

Op de plek van het voormalige onderkomen van elektronicazaak Radio Correct in Rotterdam-Noord is naar ontwerp van EGM architecten een nieuw woongebouw gerealiseerd.

De Louise van De Zwarte Hond combineert sociale woningbouw met kwaliteit en duurzaamheid

Gisteren, 13:42

Het sociale woningbouwproject De Louise in de wijk Overhoeks in Amsterdam Noord is ontworpen door De Zwarte Hond in opdracht van woningcorporatie Ymere.

Paviljoen met zonne-energieopwekkend textiel op Ketelhuisplein in Eindhoven

Gisteren, 11:02

Op het Ketelplein in Eindhoven is afgelopen zaterdag het Umbra Pavilion geopend. Het paviljoen, dat is ontworpen en ontwikkeld door Studio Pauline van Dongen en Tentech, is voorzien van een zonne-energieopwekkend textiel.

Advocaten waarschuwen voor beperken bezwaar bij bouw

Gisteren, 11:54

Het inperken van de mogelijkheden om in bezwaar te gaan tegen bouwplannen is een risico voor de rechtsstaat, stelt de Nederlandse orde van advocaten.

Controle na asbestsanering schiet in derde van gevallen tekort

Gisteren, 09:31

Daardoor worden gebouwen schoon verklaard terwijl er nog asbestresten aanwezig zijn, waarschuwt de Arbeidsinspectie.

Sweco neemt groot Belgisch architectenbureau over

17 oktober, 4:23

Het 150 medewerkers tellende assar architects ontwierp onder meer het nieuwe hoofdkantoor van de NAVO in Brussel.

IMF: geen forse huizenprijsdaling bij einde hypotheekrenteaftrek

17 oktober, 12:14

Een mogelijke afschaffing van de hypotheekrenteaftrek in Nederland heeft waarschijnlijk een prijsremmende werking, stelt de Nederlandse bestuurder van het IMF Marnix van Rij

EIB: 75.000 nieuwe voltijdse arbeidskrachten nodig in de bouw

17 oktober, 10:11

Volgens het instituut wordt het tekort aan vakmensen in de bouw steeds groter, vooral omdat de energietransitie een enorme extra vraag naar arbeid creëert.