Een sculpturale speelplek van Carve voor het Tophane Park

8 maart 2023, 15:21

Het Nederlandse ontwerp- en ingenieursbureau Carve kreeg in 2020 de opdracht om een speelplek te ontwerpen in het historische Tophane Park in Istanbul. Met gebruikmaking van hedendaagse technieken en lokale ambachten realiseerde het bureau een omvangrijk, vloeiend, sculpturaal stenen object dat de open speelruimte definieert.

De aanpak van het Tophane Park in de Turkse hoofdstad maakt deel uit van het herontwikkelingsproject Galata-haven, dat is gericht op de transformatie van een voorheen ontoegankelijk gebied in de Tophane-wijk tot een epicentrum van kunst en cultuur. De ontwikkeling van Galata betreft een gebied aan de Bosporus-kade en in het hart van Tophane, centraal in Istanbul. Aangrenzend ligt de hippe en opkomende wijk Karaköy. De Galata Port Mall, onderdeel van de ontwikkeling, beschikt over een ondergronds douanekantoor voor de nieuwe cruise-terminal.

Binnen deze herontwikkeling vormt het park een bijzondere locatie, mede door de mix van enerzijds oude bezienswaardigheden, zoals een gebouw in Ottomaanse barokstijl en de 18e-eeuwse Ottomaanse Tophane-fontein, en anderzijds nieuwe ontwikkelingen, waaronder het Istanbul Modern Museum, het Resim Heykel Museum en het nabijgelegen winkelcentrum.

Deze situatie inspireerde Carve om, met aandacht voor de vredige sfeer van het park, de historische en nieuwe elementen in de omgeving op harmonieuze wijze met elkaar te verbinden. Voor het ontwerp van de speelruimte nam het bureau de vierkante voetafdruk van de Tophane-fontein als uitgangspunt; deze vorm is uitgerekt en vervormd om hem aan te passen aan de context. Vervolgens is een van de hoeken verwijderd.

Lokaal en eigentijds
Met het oog op de uitvoering van het ontwerp bleef Carve dicht bij huis. Het bureau omarmde de rijke traditie van Turks ambacht en koos voor steenhouwen en houtbewerking; als materialen koos het bureau lokaal hardsteen en hout, en zand van de Egeïsche kust. Dit gaf een harmonieus materialen- en kleurenpalet, dat ook goed aansluit bij de omliggende bouwwerken.

Het ontwerp voorzag in een omvangrijke stenen sculptuur met veel dubbel gekromde vlakken en verschillende afwerkingen. Om tot een optimaal en hoogwaardig resultaat te komen, heeft Carve gebruik gemaakt van een combinatie van traditionele ambachtelijkheid en hedendaagse 3D-technieken. Om het bouwproces te stroomlijnen en de eenheid van de uiteindelijke constructie te waarborgen, werkte het ontwerpbureau samen met een lokale fabrikant, die de opgave “pragmatisch en efficiënt” benaderde, aldus Carve.

Vloeiende sculptuur
De uitkomst is een aantal vloeiend vormgegeven volumes die fungeren als speelobjecten en contour van de speelplek. Zoals Carve het zelf omschrijft: “De configuratie lijkt net ontsnapt uit het nabijgelegen Istanbul Modern Museum en wordt voorgesteld als een sculpturale interactie tussen vorm, kleur, materialen en lichaam.”

De speelplek, gesitueerd op een kruispunt van wandelpaden, bestaat uit drie gebieden die geschikt zijn voor verschillende leeftijdsgroepen. Elk deel heeft, min of meer afgezoomd door de sculpturale lichamen, een zanderige binnenruimte waar extra speelelementen zijn geplaatst.

Open en uitnodigend
Het grote sculpturale object zelf nodigt uit tot tal van acties – glijden, klimmen, kruipen, springen, balanceren, optreden, hangen – maar geen ervan is meteen duidelijk herkenbaar. Carve heeft het gebruikelijke speelconcept, dat berust op sturende activiteiten en beperkte interacties, bewust vermeden en een multifunctioneel element gemaakt dat kinderen zelf mogelijkheden en interacties laat ontdekken.

“We zouden niet blijer zijn als wanneer kinderen nieuwe en onverwachte speelmogelijkheden bedenken voor deze vormen”, aldus het bureau. Bovendien is het gladde, golvende, uitdijende, inkrimpende, dynamische object niet alleen aantrekkelijk en prikkelend voor kinderen, maar zelfs voor volwassenen, vertelt het ontwerpbureau.

In het Tophane Park loopt de omringende openbare ruimte door de speelplek heen. De speelplek is geen omheind terrein, waar ouders van een afstandje toekijken, legt Carve uit. “Ze is voor iedereen, open voor wie niet bang is om mee te doen.”

Het project is begin 2022 opgeleverd.

Trefwoorden

park speeltuin istanbul speelelement speelplek carve turkije openbare ruimte tophane park

1	Eerste grootschalige houten woongebouw van Rotterdam opgeleverd dinsdag, 13 mei
2	Office Winhov en Office Haratori herinterpreteren wederopbouw in ontwerp woontoren Opportuna woensdag, 14 mei
3	Fenix, kunstmuseum over migratie, opent zijn deuren donderdag, 15 mei
4	Nudus en Sweco Architects presenteren stedenbouwkundig ontwerp voor mogelijke nieuwe campus ASML vrijdag, 16 mei
5	Parametrisch ontworpen lattengevel golft rond Wolder Huus voor Sport en Cultuur maandag, 12 mei

Gerelateerde nieuwsberichten

Miniatuurstad voor spel en ontmoeting

15 december 2022

Een plein als een gevarieerd landschap onder een sculpturale wolk

19 december 2023

Speellandschap vormgegeven als een 'Italiaans bergdorp'

29 juli 2021

Carve ontwerpt een publieke ruimte als speellandschap

4 januari 2024

Glijbaanattractie voor luchthaven Singapore

25 april 2019

Opening nieuw speelplein met waterberging in Rotterdam

13 december 2018

Een stationsplein vol schotels van Nendo

12 juni 2017

Alarm Jantje Beton: ruim 400.000 kinderen spelen nauwelijks buiten

3 april 2024

Transparant speeltuinpaviljoen van JMW

15 maart 2016

Bouwblokken als lees- en speelplek voor de school

30 april 2019

Playground en brede school voor Haagse wijk

21 juli 2014

Speeltuinpaviljoen De Waag opgeleverd

26 november 2013

Speeltoestellen Van Eyck in tuinen Rijksmuseum

21 juni 2013

Architectonisch speelelement voor jongeren

18 juni 2009

Windmolenwieken krijgen tweede leven

10 oktober 2008

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Nudus en Sweco Architects presenteren stedenbouwkundig ontwerp voor mogelijke nieuwe campus ASML

16 mei, 2:00

ASML, gemeente Eindhoven, Nudus en Sweco Architects hebben het Voorlopig Ontwerp Stedenbouwkundig Plan gepresenteerd voor een mogelijke uitbreiding van ASML aan de noordzijde van de Brainport Industries Campus.

Antonia Schreiber wint Kazerne Design Award 2025 met circulair pleistermateriaal

15 mei, 12:15

Wat als koeienmest geen probleem is, maar een waardevolle grondstof? Ontwerper Antonia Vincenza Schreiber zette die gedachte om in een concreet project en is nu met ‘Local Shit’ aangewezen als winnaar van de Kazerne Design Award 2025.

Nai010 presenteert architectuurgids Gebouwen door Vrouwen in Rotterdam

15 mei, 11:31

Op zaterdag 7 juni wordt de architectuurgids Gebouwen door Vrouwen: Rotterdam gepresenteerd. In het boek zijn vijftig Rotterdamse gebouwen te zien die door vrouwen zijn ontworpen, of waar ze een flinke bijdrage aan hebben geleverd.

AFFR biedt voorpremière van film Universal Language tijdens Rotterdam Architectuur Maand

15 mei, 10:15

In de film staat de Canadese stad Winnepeg centraal, maar dan in een setting dat Perzisch naast Frans de dominante taal van Canada is.

Ministerie onderzoekt oorzaak van daling nieuwbouwvergunningen

15 mei, 1:29

Het CBS meldde donderdag dat het aantal nieuwbouwvergunningen begin dit jaar met 3500 is gedaald tot 12.500 ten opzichte van het eerste kwartaal van 2024.

PBL: klimaatplannen Hermans onvoldoende voor klimaatneutraal 2050

15 mei, 10:04

Dat constateert het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in een zogenoemd position paper over het klimaatbeleid dat eind april is aangekondigd.

MOB erkent noodzaak Binnenhofrenovatie, maar hekelt geitenpaadjes

14 mei, 5:51

De milieuorganisatie is echter klaar met “geitenpaadjes” die de overheid volgens haar gebruikt om onder de eigen stikstofregels uit te komen.

Aantal vergunningen voor tijdelijke woningen weer fors gestegen

14 mei, 9:39

Om het woningtekort tegen te gaan komen er in Nederland steeds meer tijdelijke huizen bij. Vorig jaar is voor 6.166 van deze woningen een vergunning verstrekt, meldt het CBS.