Een sculpturale speelplek van Carve voor het Tophane Park

8 maart 2023, 15:21

Het Nederlandse ontwerp- en ingenieursbureau Carve kreeg in 2020 de opdracht om een speelplek te ontwerpen in het historische Tophane Park in Istanbul. Met gebruikmaking van hedendaagse technieken en lokale ambachten realiseerde het bureau een omvangrijk, vloeiend, sculpturaal stenen object dat de open speelruimte definieert.

De aanpak van het Tophane Park in de Turkse hoofdstad maakt deel uit van het herontwikkelingsproject Galata-haven, dat is gericht op de transformatie van een voorheen ontoegankelijk gebied in de Tophane-wijk tot een epicentrum van kunst en cultuur. De ontwikkeling van Galata betreft een gebied aan de Bosporus-kade en in het hart van Tophane, centraal in Istanbul. Aangrenzend ligt de hippe en opkomende wijk Karaköy. De Galata Port Mall, onderdeel van de ontwikkeling, beschikt over een ondergronds douanekantoor voor de nieuwe cruise-terminal.

Binnen deze herontwikkeling vormt het park een bijzondere locatie, mede door de mix van enerzijds oude bezienswaardigheden, zoals een gebouw in Ottomaanse barokstijl en de 18e-eeuwse Ottomaanse Tophane-fontein, en anderzijds nieuwe ontwikkelingen, waaronder het Istanbul Modern Museum, het Resim Heykel Museum en het nabijgelegen winkelcentrum.

Deze situatie inspireerde Carve om, met aandacht voor de vredige sfeer van het park, de historische en nieuwe elementen in de omgeving op harmonieuze wijze met elkaar te verbinden. Voor het ontwerp van de speelruimte nam het bureau de vierkante voetafdruk van de Tophane-fontein als uitgangspunt; deze vorm is uitgerekt en vervormd om hem aan te passen aan de context. Vervolgens is een van de hoeken verwijderd.

Lokaal en eigentijds
Met het oog op de uitvoering van het ontwerp bleef Carve dicht bij huis. Het bureau omarmde de rijke traditie van Turks ambacht en koos voor steenhouwen en houtbewerking; als materialen koos het bureau lokaal hardsteen en hout, en zand van de Egeïsche kust. Dit gaf een harmonieus materialen- en kleurenpalet, dat ook goed aansluit bij de omliggende bouwwerken.

Het ontwerp voorzag in een omvangrijke stenen sculptuur met veel dubbel gekromde vlakken en verschillende afwerkingen. Om tot een optimaal en hoogwaardig resultaat te komen, heeft Carve gebruik gemaakt van een combinatie van traditionele ambachtelijkheid en hedendaagse 3D-technieken. Om het bouwproces te stroomlijnen en de eenheid van de uiteindelijke constructie te waarborgen, werkte het ontwerpbureau samen met een lokale fabrikant, die de opgave “pragmatisch en efficiënt” benaderde, aldus Carve.

Vloeiende sculptuur
De uitkomst is een aantal vloeiend vormgegeven volumes die fungeren als speelobjecten en contour van de speelplek. Zoals Carve het zelf omschrijft: “De configuratie lijkt net ontsnapt uit het nabijgelegen Istanbul Modern Museum en wordt voorgesteld als een sculpturale interactie tussen vorm, kleur, materialen en lichaam.”

De speelplek, gesitueerd op een kruispunt van wandelpaden, bestaat uit drie gebieden die geschikt zijn voor verschillende leeftijdsgroepen. Elk deel heeft, min of meer afgezoomd door de sculpturale lichamen, een zanderige binnenruimte waar extra speelelementen zijn geplaatst.

Open en uitnodigend
Het grote sculpturale object zelf nodigt uit tot tal van acties – glijden, klimmen, kruipen, springen, balanceren, optreden, hangen – maar geen ervan is meteen duidelijk herkenbaar. Carve heeft het gebruikelijke speelconcept, dat berust op sturende activiteiten en beperkte interacties, bewust vermeden en een multifunctioneel element gemaakt dat kinderen zelf mogelijkheden en interacties laat ontdekken.

“We zouden niet blijer zijn als wanneer kinderen nieuwe en onverwachte speelmogelijkheden bedenken voor deze vormen”, aldus het bureau. Bovendien is het gladde, golvende, uitdijende, inkrimpende, dynamische object niet alleen aantrekkelijk en prikkelend voor kinderen, maar zelfs voor volwassenen, vertelt het ontwerpbureau.

In het Tophane Park loopt de omringende openbare ruimte door de speelplek heen. De speelplek is geen omheind terrein, waar ouders van een afstandje toekijken, legt Carve uit. “Ze is voor iedereen, open voor wie niet bang is om mee te doen.”

Het project is begin 2022 opgeleverd.

Trefwoorden

park speeltuin istanbul speelelement speelplek carve turkije openbare ruimte tophane park

1	Nominaties Schoolgebouw van het Jaar 2025 bekend woensdag, 17 september
2	Gebouw met appartementen van houten modules in Buiksloterham opgeleverd maandag, 15 september
3	Rijksmonumentaal tankstation Groningen getransformeerd tot Dudok aan het Diep dinsdag, 16 september
4	Architectenweb symposium: klein maar fijn wonen? dinsdag, 16 september
5	Inside Outside, Arons en Gelauff en Office Raumplan winnen tender Strandeiland donderdag, 18 september

Gerelateerde nieuwsberichten

Miniatuurstad voor spel en ontmoeting

15 december 2022

Een plein als een gevarieerd landschap onder een sculpturale wolk

19 december 2023

Speellandschap vormgegeven als een 'Italiaans bergdorp'

29 juli 2021

Carve ontwerpt een publieke ruimte als speellandschap

4 januari 2024

Glijbaanattractie voor luchthaven Singapore

25 april 2019

Opening nieuw speelplein met waterberging in Rotterdam

13 december 2018

Een stationsplein vol schotels van Nendo

12 juni 2017

Alarm Jantje Beton: ruim 400.000 kinderen spelen nauwelijks buiten

3 april 2024

Transparant speeltuinpaviljoen van JMW

15 maart 2016

Bouwblokken als lees- en speelplek voor de school

30 april 2019

Playground en brede school voor Haagse wijk

21 juli 2014

Speeltuinpaviljoen De Waag opgeleverd

26 november 2013

Speeltoestellen Van Eyck in tuinen Rijksmuseum

21 juni 2013

Architectonisch speelelement voor jongeren

18 juni 2009

Windmolenwieken krijgen tweede leven

10 oktober 2008

Toon alles

Andere nieuwsberichten

KRFT – genomineerd voor prijs Architect van het Jaar 2025

21 minuten geleden

Emotie, dat roepen de ontwerpen van KRFT volgens de jury op, met hun verrassend tactiele architectuur die vormgeeft aan het publieke domein.

College van Rijksadviseurs presenteert agenda voor komende vier jaar

19 september, 2:45

Het College van Rijksadviseurs werkt de komende jaren onder meer aan een veelomvattende visie op volkshuisvesting. Daarbij gaat het CRa naar eigen zeggen voorbij aan het bouwen.

Rijksmonumentale fabriek in Dongen getransformeerd tot woongebouw

19 september, 11:59

In het Brabantse Dongen is naar ontwerp van Wenink Holtkamp Architecten de rijksmonumentale JAL-schoenenfabriek getransformeerd tot woongebouw. Er zijn achttien grote en kleinere lofts gerealiseerd in het ruim honderd jaar oude complex.

Studio Modijefsky geeft café voormalig filmmuseum een nieuwe identiteit

19 september, 9:45

Het voor sommige, oudere filmfanaten iconische café in het Vondelpark Paviljoen is door het Amsterdamse ontwerpbureau ingrijpend gewijzigd.

Bouw megatunnel tussen Duitsland en Denemarken opnieuw vertraagd

19 september, 1:40

Het miljarden euro's kostende project moest in 2029 klaar zijn, maar dat verwacht de ontwikkelaar niet meer te halen.

Gelderland wil bescherming voor oude bosgronden versoepelen

19 september, 10:39

Dit zou gebruik van de grond voor zaken als woningbouw en wegenaanleg vergemakkelijken.

Kabinet koerst op moderne verzorgingshuizen voor ouderen

18 september, 1:48

Voor ouderen die niet meer zelfstandig thuis kunnen of willen wonen, maar nog te goed zijn voor verblijf in een verpleeghuis, kan een nieuwe woonvorm komen.

NVM: aandeel buitenlandse kopers op huizenmarkt in vijf jaar verdubbeld

18 september, 11:44

Zij kopen nu vaker een woning dan dat zij huren, vanwege de hoge huren en het krappe aanbod.

Netbeheerders lanceren internationale oproep voor verzwaring stroomnet

17 september, 1:28

Het initiatief komt in de vorm van een challenge met de naam LV-NExT.

Vincent Luyendijk verzorgt keynote bij kick-offbijeenkomst Eo Wijersprijsvraag

17 september, 11:55

Op vrijdag 10 oktober vindt in evenementencentrum Papendal in Arnhem de kick-offbijeenkomst voor de dertiende editie van de Eo Wijersprijsvraag plaats.

Ga naar het nieuws-archief