Dwarsdoorsnede. Bakers Architecten 1996-2021

Blok 52a en 52b, IJburg, Amsterdam. 167 woningen, bedrijfsruimte, kantoor. Ontwerp 2004; oplevering 2008

Onder Professoren, Tuindorp, Utrecht. 22 appartementen. Ontwerp 2000; oplevering 2008

Hotel Aitana, Wester-IJdok, Amsterdam. Hotel met jachthaven. Ontwerp: 1999; oplevering 2013

Droo-Zuid, Duiven. Nieuwbouw sociale huurwoningen. Ontwerp 2007/2008; oplevering 2011/2013

Gezondheidscentrum Vleuten-Dorp, Vleuten. Ontwerp 2019; oplevering 2022

Voormalig V&D-gebouw, Utrecht, transformatie tot mixed-use-gebouw. Ontwerp 2016; in uitvoering

Een dwarsdoorsnede van de wil tot creativiteit en kwaliteit

1 februari 2023, 13:45

Het Utrechtse architectenbureau Bakers Architecten kon in 2021 zijn 25-jarig bestaan vieren. Het jubileum was ook aanleiding voor een boek dat een selectie toont uit de vele projecten waaraan het bureau in die periode werkte. ‘Dwarsdoorsnede’, zoals de publicatie toepasselijk is genoemd, verscheen eind 2022 bij uitgeverij nai010.

Nadat Jan Bakers in 1989 afstudeerde aan de Academie van Bouwkunst in Amsterdam deed hij ervaring op bij architectenbureaus als Architectengroep Loerakker, Rijnboutt en Ruijssenaars. In 1995 begon Bakers als zelfstandig architect en in 1996 startte hij Bakers Architecten. Op dit moment bestaat het bureau uit tien mensen; zoals in het boek wordt opgemerkt is het een ‘tussenbureau’ qua omvang, waardoor het wendbaar is en zijn creativiteit kan laten zien.

In gesprek
Bakers is ook iemand die de dialoog zoekt, zegt de auteur van ‘Dwarsdoorsnede’. Naast zijn ontwerppraktijk is Bakers dan ook docent; hij laat zich graag inspireren door jongere generaties en wil op zijn beurt jonge mensen inspireren. Voor het boek is dan ook gekozen om niet alleen Bakers maar ook Lisa Both, als jonge architect, aan het woord te laten. Dat gebeurt in de vorm van een dubbel-interview met beiden, en hun gezamenlijke opmerkingen bij de vijftien projecten die het boek presenteert.

Twee generaties, man en vrouw; de lezer zou heel verschillende inzichten kunnen verwachten, maar de twee blijken het vaak zeer eens. Ze zien bijvoorbeeld beide de noodzaak van regelgeving vanuit de overheid met het oog op kwaliteit en duurzaamheid, maar delen ook de vrees voor – in het algemeen – architectuur als afvinklijstje, voor productie draaien en commercieel denken in plaats van kwaliteit en de daarvoor nodige creativiteit en ambachtelijkheid.

Vijftien projecten in woord en beeld
Hoofdmoot van het boek vormt de presentatie van vijftien projecten, als dwarsdoorsnede van het oeuvre uit vijfentwintig jaar. Afhankelijk van het belang vertellen Bakers en Both bij elk project over de opgave, welke overwegingen en beslissingen zijn gemaakt, over het belang van zichtlijnen, detaillering, materiaal en tactiliteit, et cetera. Hieruit komt ook de benadering van het bureau regelmatig naar voren: sculpturaal en met grote aandacht voor materiaalgebruik (baksteen!), en met een minimum aan ingrepen bereiken wat nodig is of het bestaande versterken.

De gepresenteerde projecten lopen uiteen van verbouwingen voor particulieren tot grootschalige transformaties, van een clubhuis voor sportvereniging Kampong tot een gezondheidscentrum in Vleuten, van belangrijke projecten als Blokken 52a en 52b op IJburg tot het, overigens heel geslaagde, buitenbeentje Hotel Aitana op IJdock. Veel (sociale) woningbouw ook, en uiteraard Het Zwarte Huis in Utrecht, waarin Bakers Architecten ook is gevestigd. Alle projecten worden in beeld gebracht met tekeningen, plattegronden en vooral veel mooie foto’s van Luuk Kramer.

Schuine snedes
Opvallend en bijzonder fraai is ook de vormgeving van het boek, verzorgd door Kai Udema en Eva van Bemmelen. De laatste heeft eerder onder andere een aantal boeken ontworpen samen met Irma Boom, bij wie ze vier jaar werkte.

Het boek heeft een aantal schuine afsnijdingen, waardoor katernen – om bij de architectuur te blijven – terrassen dan wel overstekken vormen. Het boek is gestoken in een stevige kartonnen, eveneens schuin afgesneden, foedraal. De vormgeving is een reactie op de hoeken en (schuine) lijnen in het werk van Bakers Architecten. Regelmatig gaat de schuine snede van het boek een boeiende dialoog aan met de lijnen op de foto’s van Kramer. Deze vormgeving van de katernen maakt het terugvinden van specifieke projecten trouwens heel makkelijk.

‘Dwarsdoorsnede. Bakers Architecten 1996-2021’. (2022) Jan Bakers, Lisa Both, Edwin Lucas. Vormgeving: Eva van Bemmelen en Kai Udema. Fotografie: Luuk Kramer. 296 pagina’s, geïllustreerd (kleur en zwart-wit), 17 x 24,3 cm. Paperback in slipcase. Nederlandstalig. nai010 uitgevers, Rotterdam. € 39,95

Trefwoorden

lisa both jan bakers boek nai010 uitgevers bakers architecten jubileum

1	Nudus en Sweco Architects presenteren stedenbouwkundig ontwerp voor mogelijke nieuwe campus ASML vrijdag, 16 mei
2	Een gevel uit treinramen voor een onderhoudsgebouw van NS dinsdag, 20 mei
3	Mecanoo presenteert ontwerp verbouwing Theater Hanzehof Zutphen maandag, 19 mei
4	Studio Hartzema presenteert plannen voor een nieuwe stad in Zeeland woensdag, 21 mei
5	Team met Mecanoo en Inside Outside wint tender kavel 1A2 Sluisbuurt woensdag, 21 mei

Gerelateerde nieuwsberichten

Columns van Violette Schönberger gebundeld in boek

21 maart 2024

Boek belicht recent gerenoveerde Obrechtsjoel en zijn architect

4 juli 2023

Ontwerp van Bakers Architecten is een sculpturaal Fort Geldersoord

21 februari 2022

Bakers: “Het hotel is uitgevoerd zoals ontworpen”

27 augustus 2013

Renovatie naar duurzaam en flexibel kantoor

29 januari 2013

Lieven de Keypenning voor rechtbank Haarlem

29 november 2012

Nominaties Rietveldprijs bekend

27 juni 2011

Boek: vraagspecificaties voor bouwprojecten

7 februari 2023

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Jaarboek Architectuur in Nederland 2024/2025 gepresenteerd

Gisteren, 21:15

Op de cover prijkt het Hertha Mohrgebouw in Leiden, dat is gerenoveerd en uitgebreid door De Zwarte Hond. Er zijn 35 projecten geselecteerd voor het jaarboek, onderverdeeld naar hun historische context.

Voormalig kantoor in Scheepvaartkwartier Rotterdam herbestemd tot woongebouw

Gisteren, 17:13

Het herontwikkelingsproject The Caland is officieel opgeleverd. V8 Architects heeft bij de transformatie gestreefd naar een tijdloos gevelontwerp, dat aansluit bij het klassieke straatbeeld in de omgeving.

Wachten in een compositie als van Mondriaan

Gisteren, 16:19

De eerste fase van Schiphol Lounge 2, een ontwerp van Beyond Space, is voltooid. De twee zitgebieden van de wachtruimte vertonen een harmonieuze opzet in lijnen en vlakken.

Woongebouw 70lux markeert de entree tot het stadshart van Zoetermeer

Gisteren, 12:41

Dal Architecten ontwierp het statige woongebouw 70lux met een klassieke opbouw in een hoge plint, een stedelijke laag en een torenvolume, voorzien van opvallende dieptesprongen.

Zuid-Holland wil in 2027 besluit over uitbreiding Maasvlakte in zee

Gisteren, 12:23

Het havengebied is in de afgelopen zeventig jaar al twee keer vergroot door voor de westkust grote hoeveelheden zand op te spuiten.

Rekenkamer: begroting verbouwing Binnenhof ‘onrealistisch laag’

Gisteren, 09:44

Toenmalig minister Stef Blok van Wonen presenteerde het oorspronkelijk budget van 475 miljoen euro zonder dat er een ontwerp lag.

Kamer niet gerust op betaalbaarheid stadsverwarming in nieuwe wet

21 mei, 11:36

Voor huishoudens is de mogelijkheid van hoge kosten momenteel reden om geen aansluiting op de lokale stadsverwarming te willen.

Nieuwe editie van de Architecten Wielerkoers

20 mei, 2:45

Architecten met een passie voor (interieur)architectuur én voor fietsen kunnen hun hart ophalen bij de derde editie van de Architecten Wielerkoers, op donderdag 4 september 2025.

Nieuwe Rotterdamse aanpak woningbouw: meer snelheid, minder regels en heldere keuzes

20 mei, 9:49

Met kortere procedures, minder regels en duidelijke kaders voor ontwikkelaars en bouwers wil Rotterdam sneller betaalbare woningen bouwen, zonder in te leveren op kwaliteit of duurzaamheid.