Een trap bij de entree overbrugt het verschil tussen de twee stedelijke niveaus

Bar Blink

Woning in OurDomain Rotterdam

Sportvoorziening in OurDomain Rotterdam

Dakverdieping OurDomain Rotterdam

Het gebied met links de kavel van het huidige OurDomain vlak na het bombardement

De kavel van het huidige OurDomain vlak na het bombardement

OurDomain is gebouwd op een driehoekige kavel van nog geen negenhonderd vierkante meter

Fragment van historische foto dat tot het gevelpatroon is verwerkt

Namenprojectie burgerslachtoffers bombardement op gevel OurDomain, 4 mei 2022

Beladen geschiedenis van plek weerspiegeld in gevel OurDomain Rotterdam

2 september 2022, 9:23

Woontoren OurDomain in Rotterdam staat op een bijzondere plek. Het door Tangram Architekten ontworpen gebouw is gerealiseerd op een kavel die na de Tweede Wereldoorlog ruim 75 jaar lang niet was bebouwd en zich tijdens het bombardement op Rotterdam letterlijk in het brandpunt van de bommen bevond. De beladen geschiedenis is weerspiegeld in de gevel van het gebouw.

De opgave voor het gebouw was op zich al bijzonder, want de 24 verdiepingen tellende woontoren voor studenten en starters moest worden gebouwd een driehoekige minikavel bij de aanlanding van de Verlengde Willemsbrug in het stadscentrum. Daarbij bevindt het gebouw zich ook nog op slechts tientallen centimeters van een ondergrondse waterkering, die de stad tegen het water beschermt.

Toch overheerst in eerste instantie de symbolische lading van het project. Het gebouw staat op een plek die zwaar werd getroffen door het Duitse bombardement van 14 mei 1940. Behalve honderden mensenlevens vaagde de bommenregen talloze gebouwen in het centrum weg. In de omgeving van het huidige OurDomain restten slechts enkele panden, waaronder huidige gebouw van de Willem de Kooning Academie en het Witte Huis.

Dat Rotterdam een stad van ‘niet janken, maar doorgaan’ is, werd architect Charlotte ten Dijke wel duidelijk tijdens de herdenking van het bombardement in mei dit jaar. Niet alleen waren net ervoor de namen van 1.150 slachtoffers van en rond het bombardement achterhaald, ook werden ze voor het eerst grootschalig herdacht in de openbare ruimte. Op de gevel van OurDomain.

Gevel als projectiescherm
De gevel van het gebouw diende als een projectiescherm waarop de namen van de slachtoffers een voor een voorbij kwamen. “Ik vond dat heel indrukwekkend”, zegt Ten Dijke. “Mensen stonden soms twee uur te wachten voor de naam van hun grootvader of -moeder over de gevel rolde. Het was ook pas voor het eerst in 85 jaar dat zoiets gebeurde”, aldus de partner bij Tangram.

“Dat is denk ik wel iets typisch Rotterdams. Na het bombardement is het puin in korte tijd opgeruimd en vergat men daarbij om het leed te verwerken. Mede daarom heeft het ook heel lang geduurd voor alle namen van de slachtoffers gevonden werden. Nabestaanden vertelden me dat er niet over gepraat werd. Mensen moesten aan de slag, in plaats van te gaan zitten huilen.”

De gevel waarop de namen werden geprojecteerd bevat ook een laag geschiedenis. In de aluminium gevelplaten is een patroon geëtst, waarvoor een foto van een stuk haven in puin na het bombardement als basis is genomen. “We hebben een fragment uit de foto verknipt, uitvergroot en gepixeld tot wat nu het gevelpatroon is”, vertelt Ten Dijke.

Het gevelpatroon is zo abstract dat je maar net moet weten wat ermee wordt verbeeld, de meeste voorbijgangers zullen er geen acht op slaan. Maar dat is juist ook de bedoeling van de architecten. “We wilden in de gevel het verleden een plek geven, zonder dat die uitschreeuwt: oh, wat erg wat hier allemaal gebeurd is. Dat laatste past ook weer niet bij Rotterdam.”

Scharnier
De toren met 612 woningen is gerealiseerd op een bijzonder kleine kavel van nog geen negenhonderd vierkante meter, feitelijk niet meer dan een scharnier tussen de Verlengde Willemsbrug en de gebouwen van de Willem de Kooning Academie en de Hogeschool Rotterdam. De toch al complexe opgave om er een zeventig meter hoog woongebouw te bouwen werd extra bemoeilijkt door de aanwezigheid van een ondergrondse waterkering en de beweegbare brug.

“De toren bevindt zich direct tegen een waterkering, die cruciaal is voor Rotterdam. Er is veel beton in de grond gestort en ook de toren heeft een zware betonnen constructie, die je onder meer terugziet in de scheve kolommen in de plint. Ondanks de zware constructie en ook de hoogteverschillen op het maaiveld hebben we een levendige plint kunnen realiseren.”

Aan de kant van de Verlengde Willemsbrug is het maaiveld hoger dan aan de andere zijde. Tangram heeft dit opgelost door trappen te plaatsen en functies strategisch te positioneren. Zo staat de balie van de receptie op de trap tussen de twee stedelijke niveaus en verbindt het deze in feite. Ook zijn op verschillende niveaus in de plint functies verdeeld, zoals de fietsenstalling, een wasserette en studieruimtes. Ook is half ondergronds een lounge voor de bewoners gerealiseerd.

Faciliteiten zijn fantastisch
OurDomain is duidelijk niet bedoeld voor studenten en starters met een krappe beurs, maar het mag worden gezegd dat de faciliteiten voor de bewoners fantastisch zijn. In de toren zijn onder meer een kleine bioscoop, een bar, sportruimtes en een muziekstudio aanwezig. En dan is er nog het dak, met terrasmeubilair, ligstoelen, een pergola en vooral het uitzicht.

Achter de pergola, die niet alleen een fraai element vormt maar ook schaduw biedt tijdens zonnige dagen, schuilt nog een verhaal. “We wilden die vanaf het begin al maken, maar dat was in financieel opzicht een ingewikkeld verhaal”, zegt Ten Dijke. “We hebben daar een oplossing voor bedacht door de glazenwasinstallatie in de pergola te verwerken. Zo vingen we twee vliegen in één klap.”

Trefwoorden

studenten ourdomain hoogbouw ourdomain rotterdam tangram architecten bombardement op rotterdam woontoren starters toren

1	Bouwers, stem links! dinsdag, 28 oktober
2	Neutelings Riedijk Architects ontwerpt nieuw museum in Antwerps kasteel maandag, 27 oktober
3	Rotterdam presenteert definitief ontwerp voor verbouwing Boijmans van Beuningen donderdag, 30 oktober
4	Loer Architecten, Fletts en Kleurrijk Wonen zetten volgende stap in sociale woningbouw in hout vrijdag, 24 oktober
5	Wenink Holtkamp Architecten borduurt met Villa R voort op context dinsdag, 28 oktober

Gerelateerde nieuwsberichten

Programma Pakhuis de Zwijger over succesvol woon-zorgproject Zuidoever

13 maart 2024

Architectenweb symposium: klein maar fijn wonen?

2 oktober

Bouw woontoren Blaak 333 officieel van start

4 maart 2024

Hernieuwde tentoonstelling over Maritiem District in Rotterdam

4 november 2024

Namen burgerslachtoffers bombardement geprojecteerd op gevel woontoren

11 mei 2022

OZ presenteert laatste twee blokken OurDomain

23 februari 2022

MoederscheimMoonen presenteert definitief ontwerp woontoren Riva

13 januari 2022

Terraced Tower: ongebruikelijke toren met oog voor de omgeving

12 januari 2022

De knik maakt het verschil in woontoren The Muse

26 oktober 2020

Barcode Architects: ‘Van Rotterdam een wandelstad maken’

3 september 2020

Gouden A.A.P. 2020 voor Trippenhuiscomplex en Rhapsody in West

24 september 2020

Rhapsody van Tangram compacte buurt met ruimte voor ontmoeting

2 juli 2019

Bouw Galaxy Tower Utrecht van start gegaan

27 juli 2018

Meer hoogbouw in Wijnhavenkwartier Rotterdam

23 januari 2017

2016: woningbouw kent veel ambities

23 december 2016

Actieplan: 60.000 extra studentenwoningen in komende acht jaar

8 september 2022

Stadsmuseum Gent houdt expositie over hoogbouw in de Lage Landen

8 september 2022

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Rotterdam presenteert definitief ontwerp voor verbouwing Boijmans van Beuningen

Gisteren, 14:54

Het Rotterdamse college van burgemeester en wethouders heeft het definitieve ontwerp van Mecanoo gepresenteerd voor de verbouwing van Museum Boijmans Van Beuningen.

Carlijn Kingma biedt voorproef nieuw werk in kunstgalerie Brutus

Gisteren, 13:42

De architect en cartograaf werkt aan een tekening over de wooncrisis.

Oude werkplaats Rotterdamse haven getransformeerd tot 'basecamp' logistiek bedrijf

Gisteren, 11:39

In de Rotterdamse haven is een werkplaats uit de wederopbouwperiode getransformeerd tot het nieuwe kantoor van Royal Den Hartogh Logistics.

Bouw eerste permanente gebouw Francis Kéré in Europa gestart

29 oktober, 2:53

In het Duitse Plüschow is gestart met de bouw van Museum Ehrhardt. Het museum, dat is gewijd aan fotografie en hedendaagse kunst, is ontworpen door Francis Kéré.