Alexander D'Hooghe

Promotiebeeld Stadmakerscongres 2019

Alexander D'Hooghe: 'Ruimte is een zeer genereus medium'

7 november 2019, 11:10

Vrijdag vindt het Stadmakerscongres in Rotterdam plaats. Elk jaar wordt het congres afgesloten met een keynote van een internationale gast die de Rotterdamse ‘stadmakers’ vanuit zijn of haar perspectief een spiegel voorhoudt, Dit jaar valt de eer te beurt aan de Belg Alexander D’Hooghe, medeoprichter van ORG Permanent Modernity en professor aan het Massachusetss Institute of Technology (MIT). Freelance journalist Elsbeth Grievink sprak met hem.

Tekst Elsbeth Grievink

Alexander d’Hooghe is ingenieur, architect en stedenbouwer. Zijn bureau heeft afdelingen in Brussel en New York, waar gewerkt wordt aan opgaves over heel de wereld. Van Amsterdam, waar D’Hooghe de commissie oeververbindingen over het IJ voorzit, tot Zuid-Korea, Ghana en Congo. Grote bekendheid verwierf hij als de man die als ‘overkappingsintendant’ een doorbraak bereikte in de zoektocht naar een oplossing voor de Antwerpse ring. Een even groot en complex als slepend dossier, waarin alle partijen lijnrecht tegenover elkaar waren komen te staan. D’Hooghe wist de impasse open te breken, om na jaren van geruzie en getouwtrek eindelijk consensus te bereiken: de aanpassing en overkapping van de ring is inmiddels in volle gang.

Met zijn aanpak – samenwerken, elkaars belangen proberen te begrijpen en ondersteunen – oogstte hij internationaal bewondering. Het is een benadering waar elke stad van kan leren. Zéker ook Rotterdam, met alle uitdagingen waar de stad voor staat. Op uitnodiging van AIR en de Van der Leeuwkring reflecteert D’Hooghe tijdens het Stadmakerscongres 2019 op Rotterdam. Tijdens zijn keynote-speech reikt hij handvaten aan om de grote opgaven van de stad en regio het hoofd te bieden.

Breuklijnen
Hoe complexer het probleem, hoe meer kansen D’Hooghe ziet: “Snelwegen, treinsporen en water vormen breuklijnen die de stad in kamers opdelen. Het aanleggen van bruggen en tunnels zijn weliswaar dure operaties, maar kunnen zones die van elkaar af zijn gedreven, weer samenbrengen. Als de grote infrastructurele partijen met vastgoed- en investeringspartijen en stedelijke diensten gaan samenwerken, kun je veel moois bereiken. En zelfs complexe problemen als segregatie tegengaan. Dus moet je alles in het werk stellen om dat proces goed te begeleiden.”

Wie denkt dat D’Hooghe vooral met procesmanagement bezig is, heeft het mis. Ontwerp is nog altijd het fundament van waaruit hij werkt en vooruitgang boekt. “Ruimte is een zeer genereus medium. Kom je er tekstueel of cijfermatig niet uit met elkaar, dan biedt de ruimte soelaas. Al samen schetsend van wat zou kunnen zijn, beginnen agenda’s te matchen en mensen elkaar te begrijpen. Zo kan ontwerp, mits we goede ontwerpers betrekken, verschillende kennisdomeinen bij elkaar brengen. Opgaven waar economen en diplomaten op vastlopen, kunnen ontwerpers openbreken. Rotterdam is een stad met een zeer sterke ontwerpcultuur. Dat biedt hoop voor de toekomst.”

Veel veranderd
D’Hooghe is niet onbekend in Rotterdam. Tussen 2002 en 2004 studeerde hij aan het Berlage Institute. “Het was een fijne periode waarin ik Rotterdam heb leren kennen als een fantastische stad. Dat is het nog steeds, al is er ongelofelijk veel veranderd. Het is indrukwekkend om te zien hoe Rotterdam zich steeds heruitvindt, upgradet en verbetert. Tegelijkertijd is de stad, net als veel andere steden op de wereld, slachtoffer aan het worden van zijn eigen succes. De binnenstad wordt steeds duurder, waardoor deze niet meer te betalen is voor sommige inwoners. Inkomensverschillen beginnen te bepalen wie waar woont. Ik moet denken aan Richard Florida, die in zijn boeken beschrijft hoe de populariteit van steden segregatie in de hand werkt: sommige delen van de stad worden steeds rijker, waardoor andere relatief steeds armer worden. Dat is in Rotterdam ook aan de hand. Concrete oplossingen heb ik ook nog niet, maar het zal een belangrijk aandachtspunt zijn in mijn lezing op het Stadsmakerscongres.”

D’Hooghe benadert elke opgave vanuit de stadmakerspraktijk. Door eerst de perspectieven, van alle betrokken partijen op een rijtje te zetten en deze van alle kanten te bekijken. Door iedereen te horen en, linksom of rechtsom, de neuzen één kant op te krijgen.

Beste vrienden
Aan de hand van de Antwerpse ring, maar ook projecten in Brussel en New York waaraan zijn bureau werkt, laat D’Hooghe zien wat je op die manier kunt bereiken. “Ik heb lang in de VS gewoond”, vertelt hij. “Daar konden een Democraat en een Republikein de beste vrienden zijn. Ze konden het over van alles oneens zijn, en eindeloze discussies voeren, maar dat stond los van het respect en de interesse in elkaar. Dat zijn we hier aan het kwijtraken. Ik krijg dossiers die helemaal verziekt en vastgelopen zijn, waarin iedereen ruzie met iedereen heeft. Zeker op plaatsen waar de macht heel versnipperd is, zoals in België en Nederland, kom je die dossiers tegen. Het is niet erg dat je het niet eens bent. Het zou een saaie boel worden als we het allemaal eens waren. Maar je moet wel tot een gezamenlijke aanpak zien te komen. Het is de kunst om boven het project uit te stijgen. Om het project in te zetten om nog grotere maatschappelijke vraagstukken beet te pakken. Alleen dan kun je mensen zover krijgen dat ze de symbolen waaraan ze krampachtig vasthouden, loslaten. Je moet aan joint fact finding doen. Niet tégen elkaar, maar met elkaar. Ontwerp kan in dat proces de rol van grote verbinder vervullen.”

De keynote van Alexander D’Hooghe op het Stadmakerscongres 2019 begint vrijdag om 16.30 uur in de grote zaal van Theater Rotterdam. Eerdere ‘guest urban critics’, zoals de internationale gasten worden genoemd, waren onder andere architect David Adjaye (2018), stedenbouwkundige Toni Griffin (2017) en stedenbouwkundige Alexandros Washburn (2015).

Trefwoorden

stad david adjaye stadmakerscongres rotterdam alexander d'hooghe elsbeth grievink

1	EGM architecten over uitwerking ontwerp Fenix: “Het was echt teamwork” woensdag, 16 juli
2	CO2-gestuurd ontwerpen is efficiënt ontwerpen. Levert dat ruimtelijk nog wat op? Jazeker! dinsdag, 15 juli
3	Aquon – transparant laboratorium met in houten hart plek voor ontmoeting dinsdag, 15 juli
4	ASML op schema voor uitbreiding in Eindhoven woensdag, 16 juli
5	Benthem Crouwel en Snøhetta geven eerste indruk van Huis van Cultuur en Bestuur Eemsdelta maandag, 14 juli

Gerelateerde nieuwsberichten

Video: Francine Houben schetst perspectief voor Rotterdam-Zuid

29 november 2019

Luxe woongebouw in Prinsenpark Rotterdam opgeleverd

10 oktober 2024

Nieuwe editie Stadmakerscongres in Rotterdam

23 oktober 2019

‘Levende’ brug als verbinding over het IJ

16 september 2019

‘Realiseer een tunnel van Amsterdam CS naar Noord’

13 juli 2019

Zwaargewicht gaat adviseren over oeververbinding IJ

24 juni 2019

Breed akkoord over ring Antwerpen

15 maart 2017

David Adjaye over de stad: "Je móet mensen mengen"

13 november 2018

Rotterdams plan moet CO2-uitstoot halveren

22 november 2019

Adviescommissie stelt twee oeververbingen over IJ voor

6 december 2019

Boek over stadsvernieuwing in Rotterdam verschenen

19 december 2019

Lezing Larry Beasley: geloof in de stad

26 november 2020

Amsterdam neemt adviezen IJ-bruggen van commissie over

19 februari 2021

AIR lanceert Open Oproep eenzaamheid in Groot IJsselmonde

23 september 2021

Stadsmakerscongres – denkoefeningen over Rotterdam in 2125

31 oktober 2022

Terugkijken: Stadmakerscongres 2022

9 december 2022

Toon alles

Andere nieuwsberichten

VORM ontwikkelt laatste twee kavels Eenhoorngebied Amsterdam

Gisteren, 14:24

Op de kavels worden onder de projectnaam Portico twee bouwblokken met in totaal 88 woningen gerealiseerd. Marcel Lok_Architect en Studio Blad (landschap) zijn verantwoordelijk voor het ontwerp.

Multifunctioneel gebouw Floating Gardens in Sloterdijk biedt plek aan woningen en een IKC

Gisteren, 12:18

In het gebouw zijn 192 appartementen en een IKC ondergebracht. Het gebouw en de woningen zijn ontworpen door Orange Architects, Bureau Rowin Petersma ontwierp de ‘alles-in-één-school’.

Architectenweb Sportzomer: Vincent van Heesch is een fanatiek tennisser

Gisteren, 09:15

Architectenweb interviewt deze zomer architecten die naast hun werk fanatiek sporten of een bijzondere sport beoefenen. In de tweede aflevering spreken we met Vincent van Heesch, die vaak op de tennisbaan is te vinden.

Powerhouse Company presenteert opgeleverde woontoren Nelson in Arnhem

16 juli, 11:46

Aan de voet van de Nelson Mandelabrug in Arnhem is woontoren Nelson opgeleverd. De door Powerhouse Company ontworpen diamantvormige toren biedt plek aan 93 woningen.

Provincie komt bij BAM en SPIE uit voor onderhoud aan Zeelandbrug

Gisteren, 13:39

Zeeland opende de aanbesteding in januari, maar geen partij meldde zich voor de klus.

Meerderheid Limburgers houdt rekening met nieuwe overstromingen

Gisteren, 10:35

Bijna driekwart van de Limburgers denkt dat hun provincie de komende vijf jaar weer te maken krijgt met wateroverlast zoals overstromingen en stortbuien.

ASML op schema voor uitbreiding in Eindhoven

16 juli, 12:31

Het concern heeft in Eindhoven grond gekocht en wil begin 2026 starten met de bouwwerkzaamheden.

Organisaties: compensatie natuur Maasvlakte II onvoldoende

16 juli, 9:17

Zeven natuurorganisaties stapten in 2022 naar de rechter om het kabinet te dwingen de natuur te herstellen in een Europees beschermd natuurgebied voor de kust van Zeeland en Zuid-Holland.