Verslag van eerste lezingenavond Stichting Living Daylights

15 maart 2017, 11:38

Afgelopen najaar werd voor de vijfde keer de Daylight Award uitgereikt. Reden voor de Stichting Living Daylights om in een tentoonstelling terug te blikken op de afgelopen edities en hierbij een lezingenprogramma te organiseren. Op donderdagavond 9 maart 2017 werd de tentoonstelling in het Borneo Architectuur Centrum geopend en vond de eerste lezingenavond plaats. Een verslag.

Het Borneo Architectuur Centrum is gevestigd in het Pacman-woongebouw van architect Koen van Velsen in het Oostelijk Havengebied van Amsterdam. De voorzitter van de Stichting Living Daylight, architect Lars Courage, modereerde de avond en had een serie van vragen voor de sprekers voorbereid. Allemaal over het gebruik van daglicht in architectuur, waardoor op dat vlak echt de diepte ingegaan werd.

De lezingen op deze eerste avond werden gegeven door de winnaars van de recentste editie van de Daylight Award. De jonge architect Tim de Graag vertelde over het ontwerp voor de 20x3-woning in Zierikzee, waarmee de Daylight Award 2017 in de categorie <1000 m2 won. Architect Vincent Panhuysen van KAAN Architecten ging in op het ontwerp voor de Hoge Raad in Den Haag, waarmee het bureau de Daylight Award 2017 in de categorie >1000 m2 won.

Ruimtelijkheid door daklicht
Zijn eigen ouders vroegen Tim de Graag om een bestaande woning aan een gracht in Zierikzee te moderniseren tot vakantiehuis. Het huis had echter een bijzondere voetafdruk: slechts zo’n drie meter breed, maar wel zo’n twintig meter diep. Onder andere op het gebied van daglicht bracht dit een aantal uitdagingen met zich mee.

Om de woning zo breed mogelijk aan te laten voelen heeft De Graag in het interieur de verschillende functies die geen daglicht behoeven niet gecombineerd in grotere volumes, maar ze in kleinere eenheden langs de wanden geplaatst. Hierdoor ontstaan er allerlei nissen en lijkt de ruimte als geheel breder. Ook voorzag hij het huis van nieuwe doorzichten, zodat vanuit verschillende vertrekken nu uitzicht is op de gracht.

Om daglicht diep de woning in te brengen, koos De Graag ervoor om tussen het voor- en achterhuis een groot daklicht te introduceren, precies boven het trappenhuis dat alle verdiepingen in de woningen met elkaar verbindt. Al tijdens de bouw viel het de architect op hoe mooi het licht van boven in de woning viel. Hij had het in allerlei maquettes onderzocht, en in de praktijk viel het uit zoals bedacht. Beter nog, vulde zijn vader vanuit de zaal aan: elk moment in de dag is het licht weer anders, en vooral ‘s ochtends is het vaak prachtig.

Volledig glazen gevel op het zuiden
Het ontwerp voor de Raad van State in Den Haag, dat KAAN Architecten binnen een breed consortium heeft gemaakt, is natuurlijk van een totaal andere categorie. Architectenweb bezocht het gebouw voor de opening en publiceerde er toen een uitgebreide reportage over. Deze avond ging Vincent Panhuysen nog wat verder in op het gebruik van daglicht in het gebouw.

Op alle werkplekken in de bovenbouw was een minimum lichtniveau van 500 lux verplicht gesteld. Doordat de verdiepingshoogte van 2,7 meter in het proces opgerekt was naar 3,0 meter, en de gevels volledig in glas uitgevoerd werden, werd het geëiste lichtniveau met daglicht al in bijna alle situaties gehaald. Hierdoor hoefde maar 200 lux basisverlichting geïnstalleerd te worden, vertelde Panhuysen. Voor de medewerkers van de Hoge Raad die meer licht wensen, is iedere werkplek uitgerust met een eigen lichtbron.

De enige plekken in het gebouw waar de norm van 500 lux niet gold, waren de atria in de bovenbouw. Voor de afwisseling in het lichtniveau heeft KAAN Architecten er in die atria daarom voor gekozen hier het daglicht iets te dempen. De daklichten zijn hiervoor vrij klein gehouden. In de praktijk valt de lichtopbrengst echter absoluut niet tegen, vertelde Panhuysen: het daglicht valt diep het gebouw in.

Aan de selectie van het glas in het gebouw kon Panhuysen extra aandacht schenken. Het bureau begon voor de bovenbouw met het transparantste glas dat er is, museumglas, maar dat bleek toch te duur. Uiteindelijk is er ander, bijna net zo wit glas gevonden dat aan de eisen voldeed. In de plint van het gebouw is het glas om veiligheidsredenen bijzonder dik uitgevoerd, waardoor helemaal wit glas niet mogelijk was. Daar koos KAAN Architecten daarom voor glas met een vleugje groen erin. Groen dat terugkomt in de beelden voor het gebouw en het natuursteen van de plint.

Panhuysen is er bijzonder trots op dat het gelukt is om zowel in de bovenbouw als in de onderbouw op het zuiden een volledig glazen gevel te maken. In een gebouw met een hoge energieprestatie, benadrukte hij. De bomen voor het gebouw weren in de zomer veel zon, vooral voor de glazen plint. Bij de kantoren bovenin het gebouw zorgt de dubbele gevel voor de gewenste abstractie van de gevel en houdt die warmte effectief buiten. Het is toch prachtig dat we wat betreft bouwtechniek nu zover zijn dat dit mogelijk is, concludeerde Panhuysen.

Op 13 april 2017 vindt de volgende lezingenavond rond daglicht plaats in het Borneo Architectuur Centrum, dan met onder meer DGMR, OMA en SeARCH als sprekers.

1	Eerste grootschalige houten woongebouw van Rotterdam opgeleverd dinsdag, 13 mei
2	Office Winhov en Office Haratori herinterpreteren wederopbouw in ontwerp woontoren Opportuna woensdag, 14 mei
3	Nudus en Sweco Architects presenteren stedenbouwkundig ontwerp voor mogelijke nieuwe campus ASML vrijdag, 16 mei
4	Fenix, kunstmuseum over migratie, opent zijn deuren donderdag, 15 mei
5	Parametrisch ontworpen lattengevel golft rond Wolder Huus voor Sport en Cultuur maandag, 12 mei

Gerelateerde nieuwsberichten

Evenement ‘Daylight Talk – A Day with Daylight’ bij TU/Eindhoven

6 maart 2024

Hoge Raad: één gebouw, twee werelden

6 april 2016

Winnaars Daylight Awards 2016 bekend

10 oktober 2016

Inschrijving Dutch Daylight Award 2018 geopend

15 maart 2018

Laatste kans voor inschrijving Dutch Daylight Award

11 mei 2018

Nominaties Dutch Daylight Award 2018 bekend

4 september 2018

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Nudus en Sweco Architects presenteren stedenbouwkundig ontwerp voor mogelijke nieuwe campus ASML

16 mei, 2:00

ASML, gemeente Eindhoven, Nudus en Sweco Architects hebben het Voorlopig Ontwerp Stedenbouwkundig Plan gepresenteerd voor een mogelijke uitbreiding van ASML aan de noordzijde van de Brainport Industries Campus.

Antonia Schreiber wint Kazerne Design Award 2025 met circulair pleistermateriaal

15 mei, 12:15

Wat als koeienmest geen probleem is, maar een waardevolle grondstof? Ontwerper Antonia Vincenza Schreiber zette die gedachte om in een concreet project en is nu met ‘Local Shit’ aangewezen als winnaar van de Kazerne Design Award 2025.

Nai010 presenteert architectuurgids Gebouwen door Vrouwen in Rotterdam

15 mei, 11:31

Op zaterdag 7 juni wordt de architectuurgids Gebouwen door Vrouwen: Rotterdam gepresenteerd. In het boek zijn vijftig Rotterdamse gebouwen te zien die door vrouwen zijn ontworpen, of waar ze een flinke bijdrage aan hebben geleverd.

AFFR biedt voorpremière van film Universal Language tijdens Rotterdam Architectuur Maand

15 mei, 10:15

In de film staat de Canadese stad Winnepeg centraal, maar dan in een setting dat Perzisch naast Frans de dominante taal van Canada is.

Ministerie onderzoekt oorzaak van daling nieuwbouwvergunningen

15 mei, 1:29

Het CBS meldde donderdag dat het aantal nieuwbouwvergunningen begin dit jaar met 3500 is gedaald tot 12.500 ten opzichte van het eerste kwartaal van 2024.

PBL: klimaatplannen Hermans onvoldoende voor klimaatneutraal 2050

15 mei, 10:04

Dat constateert het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in een zogenoemd position paper over het klimaatbeleid dat eind april is aangekondigd.

MOB erkent noodzaak Binnenhofrenovatie, maar hekelt geitenpaadjes

14 mei, 5:51

De milieuorganisatie is echter klaar met “geitenpaadjes” die de overheid volgens haar gebruikt om onder de eigen stikstofregels uit te komen.

Aantal vergunningen voor tijdelijke woningen weer fors gestegen

14 mei, 9:39

Om het woningtekort tegen te gaan komen er in Nederland steeds meer tijdelijke huizen bij. Vorig jaar is voor 6.166 van deze woningen een vergunning verstrekt, meldt het CBS.