Projecten
Producten
Bedrijven
Vacatures
Agenda
Awards
Podcasts
more_horiz
Videos
Magazine
Thema's
Favorieten
Profiel
Uitloggen
Nieuw
Populair
Toon alles
Architectenweb magazine #14
Architectenweb magazine #13
Publieke gebouwen
Architectenweb magazine #12
Kantoren
Architectenweb magazine #11
Scholen
Architectenweb magazine #10
Zorg
Architectenweb magazine #14
Architectenweb magazine #10
Zorg
Architectenweb magazine #12
Kantoren
Architectenweb magazine #13
Publieke gebouwen
Architectenweb magazine #6
Transformatie en Renovatie
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Architectenweb Awards 2025
Architectenweb Awards 2024
Architectenweb Awards 2023
Architectenweb Awards 2022
Architectenweb Awards 2021
Architectenweb Awards 2020
Architectenweb Awards 2019
Architectenweb Awards 2018
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Favorieten
Toon alles
Avond met De Zwarte Hond
Symposium
Post-Growth City
Symposium
Prijsuitreiking Architectenweb Awards 2024
Impressie van een feestelijke avond
Avond met Office Winhov
Martens, Willems & Humblé Architecten
Nominatie voor de prijs voor Architect van het Jaar 2024
Ontwerpen in analogie met het bestaande
Symposium
Martens, Willems & Humblé Architecten
Nominatie voor de prijs voor Architect van het Jaar 2024
De Zwarte Hond
Nominatie voor de prijs voor Architect van het Jaar 2024
Avond met Office Winhov
Uitreiking van Architectenweb Awards 2020
Impressie van de prijsuitreiking via Zoom
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Categorieën
Favorieten
Toon alles
Anvana Architects
Premium architectuur- en interieurprojecten.
Spring Studio interieurarchitecten
Interieurarchitectenbureau uit Groningen, geleid door Manon Westmeijer & Jasmijn Buijvoets
Interior & Co
Leevik E-commerce
Schapenzacht
Maatwerk wandkleden van wol
Lucid Motors
Schapenzacht
Maatwerk wandkleden van wol
Karakter Erfgoed
Spring Studio interieurarchitecten
Interieurarchitectenbureau uit Groningen, geleid door Manon Westmeijer & Jasmijn Buijvoets
Lucid Motors
Leevik E-commerce
Stichting Circulair Bouwen Zeeland
Architecten
Architectuur
Mobiliteit en infrastructuur
Stedenbouw en landschapsarchitectuur
Leveranciers
Gevels
Daken
Ramen en deuren
Trappen, liften en balustrades
Binnenwanden
Vloeren
Plafonds
Verlichting
Sanitair
Projectinrichting
Installaties
Constructies
Buitenruimte
Software
Adviseurs
Bestekschrijvers
Bouwmanagement
Installatie adviseurs E
Bouwfysica
Calculators
Installatie adviseurs G/W
Bouwkundig tekenwerk
Constructeurs
Lichtadviseurs
Adviseur beveiliging
Juristen
Intermediairs, Payrolling
Aannemers
Overig
Presentatie
Instellingen / onderwijs
Overig
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Favorieten
Toon alles
Gesprek met Ma Yansong over ontwerpen die emotie oproepen
Gesprek met Paul de Ruiter over innovatieve en duurzame hoogbouw
Gesprek met Pi de Bruijn over zijn ontwerpen voor de Tweede Kamer toen en nu
Gesprek met Stijn Steenbakkers over verdichting en hoogbouw in Eindhoven
Gesprek met Oresti Sarafopoulos over het ontwerpen van een kantoorgebouw met bijna geen installaties
Gesprek met Ma Yansong over ontwerpen die emotie oproepen
Gesprek met Paul de Ruiter over innovatieve en duurzame hoogbouw
Gesprek met Stijn Steenbakkers over verdichting en hoogbouw in Eindhoven
Gesprek met Oresti Sarafopoulos over het ontwerpen van een kantoorgebouw met bijna geen installaties
Gesprek met Pi de Bruijn over zijn ontwerpen voor de Tweede Kamer toen en nu
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Categorieën
Favorieten
Toon alles
De Mersjant
Wandkleed Marcel, Utrecht
Den Hofstate
Zelfbouw Huis S-1
CPO Heuvelrug
‘Ponte di Rialto’ en ‘Pont Neuf’ in Purmerend
Herbestemming Berlagekerk in Den Haag
Parkeergarage Berlijnplein
Deelgebied De Bosrand op Landgoed in den Houte
Paviljoen KC Leyenburgschool
Architectuur
Woningbouw
Zorg
Hotels
Restaurants en café’s
Winkels
Sportgebouwen
Culturele gebouwen
Overheidsgebouwen
Scholen
Kantoren
Bedrijfsgebouwen
Paviljoens en kunst
Overig
Mobiliteit en infrastructuur
Trein- en metrostations
Luchthavens
Busstations
Parkeergarages
Fietsparkeren
Wegen
Bruggen
Water
Energie
Tankstations en laadstations
Waterzuivering en afvalverwerking
Overig
Stedenbouw en landschapsarchitectuur
Regionale visies
Gebiedsvisies
Plannen stedelijk weefsel
Amusementsparken en dierentuinen
Lichtontwerpen
Openbare ruimte
Pleinen
Parken
Tuinen
Speelplaatsen
Uitkijktorens
Overige (bijv. begraafplaatsen)
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Categorieën
Favorieten
Toon alles
Xeroflor
Glaswand G10K & G12K
Flexibel, open en transparant
Akoestisch kussen.
Ervaar de ultime natuurlijke oplossing voor akoestiek problemen.
Design en functionaliteit in bewegingsdetectie
Busch-aanwezigheidsmelder KNX
Vensterbank expona
Slimme daglichtoplossingen voor zwembadarchitectuur
Neem een duik in daglicht
Inheems biodivers groendak
Tover elk dak om tot een inheemse bloemenweide vol leven
De Meest Duurzame Wand van Nederland
Circulaire binnenwanden met vlaskern
norament 926 castello
TIJDLOOS DESIGN MET HEDENDAAGSE LOOK
Plaatstalen stralingswerend binnendeurkozijn
Volledig prefab uitgevoerd, met loodinlage en strakke afwerking
Gevels
Gevelbekleding
Vliesgevels
Zonwering buiten
Isolatie
Gevelconstructies
Signing
Overig
Daken
Dakafwerkingen
Dakisolatie
Dakconstructies
Dakranden, dakgoten en HWA's
Dakramen
Lichtkoepels
Lichtstraten
Schoorstenen
Overig
Dakluiken
Ramen en deuren
Raam- en deursystemen / kozijnen
Vliesgevels
Hang- en sluitwerk
Beveiliging en luiken
Dorpels en vensterbanken
Lateien
Roosters
Glas
Dakramen
Dakkoepels
Lichtstraten
Zonwering buiten
Zonwering binnen
Buitendeuren
Binnendeuren
Postvakken en brievenbussen
Overig
Dakluiken
Trappen, liften en balustrades
Trappen
Roltrappen
Liften
Balustrades en hekwerken
Galerijen
Binnenwanden
Binnenwanden
Wandafwerking
Vloeren
Constructieve vloeren
Verhoogde vloeren
Vloerafwerkingen
Overig
Plafonds
Tegels
Lineair
Grill
Open en roosters
Naadloos
Eilanden en baffles
Plafondafwerkingen
Ophangsystemen
Overig
Klimaatplafonds
Verlichting
Binnenverlichting
Buitenverlichting
Sanitair
Kranen en douchesets
Wastafels
Douchewanden en douchebakken
Baden
Waterclosets
Accessoires
Overig
Projectinrichting
Stoelen
Banken
Tafels
Kasten
Balies
Vrijstaande wanden
Keukens
Accessoires
Overig
Cabines
Interieurbeplanting
Stoffering
Installaties
Verwarming, koeling en ventilatie
Elektrotechnische installaties
Schakelmateriaal
Domotica
Deurcommunicatie
Beveiliging
Liften
Onderhoudsinstallaties
Overig
Brandbeveiliging
Constructies
Draagconstructies
Funderingen en kelders
Overig
Brandbeveiliging
Buitenruimte
Bestratingen en verhardingen
Afwateringen
Terreinafscheidingen en geluidsschermen
Buitenmeubilair
Fietsparkeren
Terrassen
Terrasoverkappingen
Bruggen
Accessoires
Overig
Beplanting
Sport- en speeltoestellen
Software
Tekenen 2D
Modelleren 3D / BIM
Visualisatie / rendering
Parametrisch ontwerpen
Bouwfysica
Draagconstructie
Overig
Virtual Reality
Cloudoplossingen
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Favorieten
Toon alles
Tentoonstelling ‘Gemene Gronden’ in de expositiezaal INTRO
Hillevliet 90 3074 KD Rotterdam
Het Paradijs van de Arbeider: Tuindorpen en Tuinsteden
Oostzaanstraat 45 1013 WG Amsterdam
Hortamuseum: ‘(G)een motief,’
Amerikaansestraat 27, 1060 Sint-Gillis, Brussel, België
De 10 beste gebouwen van Amsterdam van 2025
Arcam
Foto-expositie Dromen zonder Drempels
In de pergola’s van RAUM, op het Berlijnplein te Utrecht
Het Paradijs van de Arbeider: Tuindorpen en Tuinsteden
Oostzaanstraat 45 1013 WG Amsterdam
Mien Ruys en de moderne tuin
Start wandeling: op het Azartplein, Amsterdam, naast het beeld Amphitrite
Een avond met: Ma Yansong
Museumpark 25, 3015 EK Rotterdam
Zomerwandelingen Nieuwe Stad op Zondag 2025
Amsterdam
Hortamuseum: ‘(G)een motief,’
Amerikaansestraat 27, 1060 Sint-Gillis, Brussel, België
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Toon alles
Design
Duurzaamheid
Gevel
Infrastructuur
Interieur
Kantoren
Leisure
Openbare ruimte
Publieke gebouwen
Scholen
Transformatie en Renovatie
Woningbouw
Zorg
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Toon alles
Interieurarchitect
Transformatie- / Restauratie-architect
Interieurarchitect/ ontwerper (Medior – Senior) 32-40uur
Landschapsontwerper
Architect
Twee vacatures: BIM-modelleurs/projectleiders
Junior Architect
Architect
Assistent Ontwerper
Junior Architect
Architect
BDG zoekt architect-ontwerper
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Arie Aalbers: ‘Zoek het meer in samenwerking’
11 augustus 2016, 11:28
De redactie van Architectenweb werd de afgelopen maanden werkelijk overstelpt met persberichten over bouwstarts en nieuwe projecten. Dat riep vanzelfsprekend de vraag op: is de crisis na zeven jaar plotseling voorbij? In deze
zomerserie
leggen we de vraag voor aan architecten. Deel 3: Arie Aalbers (directeur en bouwadviseur bij
LIAG architecten en bouwadviseurs
). “Het komt weer voor dat we een telefoontje van een opdrachtgever krijgen.”
Tekst Ronnie Weessies
Ondanks dat jullie de crisis ongetwijfeld ook gevoeld zullen hebben, lijkt LIAG die periode redelijk stabiel te hebben doorstaan. Klopt dit beeld?
Op zich wel. Toen de crisis zijn intrede deed, hadden wij juist een topjaar. Pas later hebben we er meer last van gekregen, in die zin dat de werkvoorraad wat afliep. Dat komt doordat meer collega-architecten zich gingen richten op de gebieden waar wij goed in zijn en waarbij we relatief gemakkelijk doordrongen tot prekwalificaties bij Europese aanbestedingen. Waar we eerst te maken hadden met tien tot vijftien concurrenten, deden er tijdens de crisis ineens vijftig of zestig bureaus mee. Daarbij zijn opdrachtgevers anders gaan uitbesteden. Vroeger werd een architect geselecteerd op kwaliteit, zoals een goed ontwerp en technische degelijkheid. Mede onder invloed van projectmanagers zijn veel opdrachtgevers gaan selecteren op een lage prijs. Het honorarium van architecten is hierdoor zo ongeveer gehalveerd.
Als een architect bij een project van twintig tot dertig miljoen de totale engineering doet, wordt hij voor drie of vier procent van de totale investeringssom gehonoreerd. Een opdrachtgever die ‘slim’ denkt te zijn en daar nog weer scherp op in te kopen, snijdt zichzelf in de vingers. Het project staat of valt bij de aandacht die ontwerpende partijen voor de opdracht heeft. Als je hem slechts voor de helft betaalt, kan hij ook maar voor de helft aandacht besteden aan het project, of zelfs minder. Een architect gaat daardoor slechtere projecten produceren en dat zorgt er weer voor dat onze naam en branche nog veel meer schade oplopen. En de architectenbranche is door de crisis al gehalveerd. Dat is toch eigenlijk absurd als je er over nadenkt? Er wordt wel iets minder gebouwd, maar zeker niet de helft minder.
Hoe kun je hier als architect een halt aan toe roepen?
Wij werken al meer dan twintig jaar met 3D. Dat is heel plezierig en je kunt er veel sneller en effectiever mee werken. Wij voeren altijd clash-control uit, daarmee zie je het als de constructie, architectuur en installaties
niet in elkaar passen
. En dan lossen we het op. In de toekomst zal blijken dat architecten die dit onder de knie hebben, verder zullen groeien. Aannemers merken het ook, het aantal bouwfouten wordt aanzienlijk minder. De meeste grote aannemers behalen tegenwoordig niet meer dan 0,2 procent winst op een project, als ze al winst maken. Als er geen bouwfouten plaatsvinden, die zijn doorgaans goed voor vijftien procent van de kosten, behaalt hij al vijftien procent meer rendement. Die efficiëntieslag moet je gewoon maken en met 3D-modellen kan dat.
Kijk, wij bestaan al bijna honderd jaar (het bureau is in 1919 opgericht door Dirk Roosenburg,
RW
) en we hebben meerdere crises meegemaakt. Juist van een crisis moet je leren. Juist dan moet je kijken hoe het anders en efficiënter kan. Andere bureaus bezuinigden op bouwkostenmanagement en bestekschrijven, wij niet. Wij maken bijvoorbeeld ook inschrijfbegrotingen voor aannemers. Ik denk dat er in Nederland weinig bureaus op bouwkostengebied zo ver zijn dat ze net zoveel kennis hebben als een aannemer. Wij zijn daarin gepokt en gemazeld, waarmee we een voorsprong hebben op andere bureaus.
Wat is er bij LIAG zelf veranderd door de crisis?
We kijken heel scherp hoe we georganiseerd zijn en dingen beter kunnen doen. Daarnaast verandert de markt. Vroeger werkte een architect vanaf het schetsontwerp tot en met de nazorg aan een project. Nu zie je veel opdrachten waarbij architecten werken tot en met het VO+ en daarna wordt het project als Design & Build-opdracht in de markt gezet. Ik denk niet dat een opdrachtgever daarbij gebaat is. De uitvoerende partij zal weliswaar maken wat er is gepresenteerd, maar hij heeft er geen enkel belang bij dit scherper of beter te doen dan wanneer de architect er nog bij betrokken zou zijn geweest. Hij wil gewoon geld verdienen. Dat komt de kwaliteit niet ten goede. Als wij een Design & Build-opdracht doen, zoeken we nadrukkelijk naar een samenwerking met de uitvoerende partij. Het liefst schrijven we met een aannemer in. Doordat wij kostenefficiënt werken, kunnen we gemakkelijk
schakelen
met zo’n aannemer. Zo krijg je niet alleen een goed product, maar is het ook nog eens voor scherpe prijs te realiseren. Aannemers zien dat ook en ze waarderen het.
Van veel architecten horen we juist dat andere partijen in de bouwketen niet inzien wat hun waarde is. Jouw verhaal klinkt anders.
Een architect moet het veel meer zoeken in samenwerking. Je kunt natuurlijk gewoon een plattegrond en een gevel tekenen en denken:
dat de kozijnen er in de gevel er anders op staan dan op de plattegrond, ach ja, komt wel goed, dat regelt de aannemer wel
. Bij een 3D-model, dat net iets meer energie kost om te maken, komt dit echter niet voor. Daar klopt het plaatje gewoon, sterker nog: je kùnt die kozijnen niet eens fout intekenen, want dan
sluit
het model niet. En dat ziet de aannemer ook. Er zijn aannemers die zeggen: als we met jullie als architect inschrijven op een project, komen we tot een veel scherpere prijs, want we weten dat we niet tegen fouten aanlopen.
Trekt de werkvoorraad bij LIAG ook weer aan?
Ja. Het is natuurlijk niet meer te vergelijken met twintig jaar geleden. Toen hadden we voor drie jaar aan werkvoorraad en antwoordden we als een opdrachtgever ons belde voor een project: over een half jaar hebben we er tijd voor. Tegenwoordig behoren we met een werkvoorraad van zes tot negen maanden tot de positieve uitzonderingen. En het komt weer voor dat de telefoon gaat, met aan de andere kant van de lijn een opdrachtgever die vraagt:
willen jullie voor ons…?
. Dat was lange tijd niet gebeurd.
Trefwoorden
arie aalbers
zomerserie
liag architekten en bouwadviseurs
Best gelezen
1
Werelderfgoedcentrum Waddenzee: een baken van ecologisch bewustzijn
woensdag, 9 juli
2
OMA ontwerpt rotsachtig hoofdkantoor Jomoo in Xiamen
woensdag, 9 juli
3
De Groene Bron biedt parkachtig woonmilieu op voormalige gemeentewerf Soest
maandag, 7 juli
4
MIX architectuur ontwerpt robuust en duurzaam woongebouw voor Leidsche Rijn
woensdag, 9 juli
5
Studio Selva ontwerpt 379 verplaatsbare woningen op Circusterrein Hilversum
dinsdag, 8 juli
Gerelateerde nieuwsberichten
Arie Aalbers neemt afscheid van LIAG: “Haalbaar én maakbaar, dat was mijn missie”
2 november 2023
LIAG wint architectenselectie vernieuwbouw Bonhoeffer College in Enschede
1 april 2022
Wim Heuts: ‘Architect moet werken aan competenties’
4 augustus 2016
Don Murphy: ‘Er is weer debat over architectuur nodig’
28 juli 2016
David Gianotten: we moeten samen visies ontwikkelen
18 maart 2016
Nieuwe zomerserie: de crisis voorbij (?)
15 juni 2016
Meld je aan voor de zomerserie ‘En route’
12 juni 2017
BNA presenteert richtlijn architectenselecties
23 november 2016
Bart Zantman: ‘Samenwerking heeft zijn waarde bewezen’
25 augustus 2016
Thijs Asselbergs: 'Is architectuur nog van de architect?'
1 september 2016
LIAG 100 jaar – video van KLM hoofdkantoor toen en nu
2 april 2019
Meld je aan voor de Architectenweb zomerserie ‘Offline’
29 mei 2019
Meld je aan voor de Architectenweb zomerserie ‘Offline’
5 juli 2019
Arie Aalbers neemt afscheid van LIAG: “Haalbaar én maakbaar, dat was mijn missie”
2 november 2023
LIAG wint architectenselectie vernieuwbouw Bonhoeffer College in Enschede
1 april 2022
Wim Heuts: ‘Architect moet werken aan competenties’
4 augustus 2016
Don Murphy: ‘Er is weer debat over architectuur nodig’
28 juli 2016
David Gianotten: we moeten samen visies ontwikkelen
18 maart 2016
Nieuwe zomerserie: de crisis voorbij (?)
15 juni 2016
Meld je aan voor de zomerserie ‘En route’
12 juni 2017
BNA presenteert richtlijn architectenselecties
23 november 2016
Bart Zantman: ‘Samenwerking heeft zijn waarde bewezen’
25 augustus 2016
Thijs Asselbergs: 'Is architectuur nog van de architect?'
1 september 2016
LIAG 100 jaar – video van KLM hoofdkantoor toen en nu
2 april 2019
Meld je aan voor de Architectenweb zomerserie ‘Offline’
29 mei 2019
Meld je aan voor de Architectenweb zomerserie ‘Offline’
5 juli 2019
Toon alles
Andere nieuwsberichten
Doris Duke Theatre naar ontwerp van Mecanoo geopend
11 juli, 2:50
De opening van het theater in het bergachtige landschap van Berkshire County viel samen met de start van het befaamde Jacob’s Pillow Dance Festival.
Studio Maks ontwerpt woongebouw volgens buddy-concept voor Oostenburg
10 juli, 1:21
Naar verwachting wordt volgend jaar gestart met de bouw van een door Studio Maks ontworpen woongebouw in de Amsterdamse wijk Oostenburg. Het gebouw biedt ruimte aan 42 sociale huurwoningen binnen een zogenoemd buddy-woonconcept.
Jubileumeditie Dutch Design Week in teken van thema 'Past. Present. Possible.'
10 juli, 10:30
De jubilerende Dutch Design Week staat dit jaar in het teken van reflectie én vooruitgang. Onder het thema Past. Present. Possible. viert het internationale designevenement in Eindhoven diens 25e editie.
OMA ontwerpt rotsachtig hoofdkantoor Jomoo in Xiamen
9 juli, 3:55
In de Chinese stad Xiamen, waarvan het stadshart op een eiland ligt, is het hoofdkantoor van sanitairproducent Jomoo opgeleverd.
'Bouwplaatsen worden steeds interessanter voor criminelen'
10 juli, 2:32
Door de stijgende prijzen voor grondstoffen worden bouwprojecten steeds interessanter voor bendes en kruimeldieven.
NVM: prijzen mogelijk sterker omhoog na verkoopgolf huurhuizen
10 juli, 11:18
De stijging van de huizenprijzen is flink afgezwakt, maar de prijzen zouden volgend jaar zomaar weer harder kunnen gaan stijgen.
Evelien Peeters nieuwe managing director Witteveen+Bos Belgium
9 juli, 3:17
Evelien Peeters volgt Maarten-Kees van Breukelen op, die binnen Witteveen+Bos doorgroeit naar de rol van directeur bedrijfsvoering voor de hele groep.
VVD wil met fiscale maatregelen koopwoning bereikbaarder maken
8 juli, 11:46
Starters moeten wat de liberalen betreft tot 75.000 euro belastingvrij kunnen sparen voor de koop van een eigen woning.
Klimaatvriendelijke investeringen in vier jaar tachtig procent omhoog
8 juli, 9:25
Nederland is de afgelopen jaren in rap tempo meer gaan investeren in klimaatvriendelijke technieken, van elektrische auto's tot zonnepanelen.
Advies: huurbeleid versimpelen, minder belastingvoordeel koophuis
7 juli, 4:19
Woonminister Mona Keijzer (BBB) heeft een zogeheten Interdepartementaal Beleidsonderzoek met adviezen over het huurbeleid naar de Tweede Kamer gestuurd.
Ga naar het nieuws-archief
0
0
0
0
Voor een optimale gebruikservaring plaatst Architectenweb functionele cookies. Wat de verschillende cookies precies doen leggen we uit in een
overzicht
. Cookies van social media kun je optioneel
aanzetten
.
Akkoord
Instellingen
Annuleren
OK
Sluiten
Doorgaan
Inloggen
Maak een gratis persoonlijk account aan
Feedback
Feedback
Wij horen graag jouw feedback. Laat je reactie achter en eventueel jouw e-mail adres.
Reactie
Verstuur