Van Gogh Museum opent nieuw entreegebouw

2 september 2015, 11:03

Komende zaterdag opent het Van Gogh Museum in Amsterdam diens nieuwe entreegebouw. Op de plek van de oude vijver aan het Museumplein is een glazen constructie verrezen, die een ruim en licht entreegebied overkapt. Architectenweb heeft dinsdag alvast een kijkje genomen.

Tekst Ronnie Weessies

Het lijkt nu al een vanzelfsprekend geheel, de bestaande vleugel voor tijdelijke tentoonstellingen en de nieuwe entree. Twee ellipsvormige bouwdelen, die als een architectonische variant van yin en yang tegen elkaar zijn geplakt. Toch heeft het lange tijd ondenkbaar geleken dat de voormalige vijver plaats zou maken voor een nieuw gebouw. Het waterbassin vormde namelijk ook een onlosmakelijk geheel met de vleugel, want ze behoorden tot hetzelfde ontwerp (1999, Kisho Kurokawa).

Axel Rüger, sinds 2006 directeur van het Van Gogh, las het zelfs terug in de overdrachtsbrief van zijn voorganger John Leighton. “De vijver zal zeker een bron van irritatie voor je zijn, maar pieker er niet over om er iets aan te gaan veranderen”, citeerde Rüger dinsdag tijdens de persvoorbezichtiging. De vijver kwam echter nooit goed tot zijn recht en vertoonde bovendien de nodige mankementen.

Daarnaast kreeg het museum steeds meer behoefte aan een nieuwe entree en het zag dat het Stedelijk en het Rijksmuseum hun entree naar het Museumplein verplaatsten. Reden voor Rüger om toch eens de stoute schoenen aan te trekken en een gesprek aan te gaan met het bureau van Kurokawa, die zelf inmiddels was overleden. “Ik ben er naar toe gereisd en heb er drie uur omheen geluld, maar toen we eindelijk het onderwerp aansneden, reageerden ze ineens zeer on-Japans. Is de vijver het probleem, vroegen ze, wat wil je dan?”, vertelde Rüger.

De Duitser wilde en kreeg een schetsontwerp voor een nieuw entreegebouw, waarmee het Van Gogh Museum meer zou aansluiten op het Museumplein. Bovendien kon op deze wijze een einde worden gemaakt aan de notoire lange rijen bezoekers voor de oude entree aan de Paulus Potterstraat, die voor hinder en soms ronduit gevaarlijke situaties langs de drukke verkeersweg zorgden.

Uitvoerend architect
Hans van Heeswijk werd aangesteld als uitvoerend architect. In deze op het oog bescheiden rol heeft hij veel invloed op het gebouwde resultaat kunnen uitoefenen. Het entreegebouw oogt transparanter en is anders gematerialiseerd en ingedeeld dan was voorgespiegeld in het schetsontwerp. Het lijkt zelfs op de vorig jaar geopende entreezone van het Mauritshuis in Den Haag, waarvoor Van Heeswijk het ontwerp vanaf het prille begin heeft verzorgd.

De architect omschrijft de nieuwe entree van het Van Gogh Museum als een overdekte buitenruimte, een ‘open en lege’ plek waar de bezoeker zich kan oriënteren op de verschillende onderdelen van het museum. Hierbij passen volgens Van Heeswijk ingetogen materialen en kleurstellingen, die het geheel een tijdloze uitstraling moeten geven. Om de ruimte ook echt ‘leeg’ te krijgen, zijn functies als een koffiebar en een informatiebalie, die pal naast de centrale trap waren ingetekend, verplaatst.

De overkappende glasconstructie biedt zicht op het hoofdgebouw van Rietveld (1965), de Kurokawa-vleugel en een stukje van het Stedelijk Museum. Het bouwteam heeft zich flink ingespannen om er een technisch hoogstandje van te maken, met name op het gebied van glas. Het moest een gebouw worden dat de technische mogelijkheden van dit materiaal anno 2015 demonstreert. Meest zichtbaar is dit in het dak, dat is vormgegeven als een schaal onder een hoek van 16,5 graden.

Proefmontage
In de hoofdconstructie is staal voor een groot deel vervangen door glas. Aan een 3D-gevormde stalen buisconstructie zijn dragende glazen kolommen en liggers bevestigd. De twintig ‘vinnen’ die het dak ondersteunen zijn allemaal uniek en de langste is twaalf meter; een Nederlands record. Vanwege de complexe geometrie en de aansluiting van de glasvinnen heeft Octatube eerst een proefmontage van de constructie (schaal 1:1) gemaakt in diens fabriek.

Bijzonder is verder het glazen portaal onder de (eveneens glazen) trap die de bezoeker vanaf de ingang naar het entreegebied voert. Het drielaags gelamineerd element draagt de hoogste belasting van de trap af en stabiliseert deze. De trap is overigens multifunctioneel, want het kan ook als tribune, podium en balkon worden gebruikt. In de glazen treden is LED-verlichting geïntegreerd.

Voltooid
De bouw van de nieuwe entree kostte twintig miljoen euro, dat het museum met steun van bedrijven, fondsen, stichtingen en particulieren kon financieren. Met het gebouw is het Museumplein voorlopig voltooid, want volgens het bestemmingsplan mag er niets meer worden bijgebouwd. De opening voor het publiek wordt komend weekend gevierd met een labyrint van 125.000 zonnebloemen.

Trefwoorden

hans van heeswijk architecten museumplein kisho kurokawa museum hans van heeswijk octatube van gogh museum amsterdam

1	Nieuw voorstel voor renovatie en uitbreiding De Kuip woensdag, 26 november
2	Rotterdam verleent bouwvergunning voor Schieblokken vrijdag, 28 november
3	MORE Architecture en Studio Nauta ontwerpen woontoren midden op Katendrecht donderdag, 27 november
4	Gemeenteraad stelt gebiedsvisie voor Bussum-Zuid vast donderdag, 27 november
5	Schiphol investeert tien miljard in nieuwe terminal en andere infrastructuur woensdag, 26 november

Gerelateerde nieuwsberichten

Van Gogh Museum steggelt met overheid over financiering renovatie

28 augustus

Renovatie Van Gogh Museum voltooid

2 april 2013

Via Google wandelen door cultuurgebouwen

3 april 2012

Akkoord voor nieuwe entree Van Gogh Museum

25 juli 2013

Bouw nieuwe entree Van Gogh Museum gestart

17 april 2014

Van Gogh Museum dicht voor renovatie

24 september 2012

Van Gogh toont ontwerp nieuwe entree

13 februari 2013

Zonnebloemenlabyrint bij entree Van Gogh

24 augustus 2015

Van Gogh Museum weer open

1 mei 2013

Van Gogh Museum bouwt nieuw entreegebouw

5 februari 2014

Gerenoveerd en uitgebreid Mauritshuis opent

23 juni 2014

Video: Van Gogh Museum heropend

3 mei 2013

Glazen toegangsbrug voor bezoekers Kasteel Ruurlo

26 juli 2017

Video: Kunstuur - het ideale museum

5 februari 2016

‘Entreehal Van Gogh multifunctioneel door theaterverlichting’

29 september 2015

Museum MORE ontvangt 100.000ste bezoeker

22 april 2016

Twee winnaars competitie Bauhaus Museum

10 september 2015

Stedelijk Museum Breda in verduurzaamd rijksmonument

3 augustus 2017

40.000 bezoekers voor entreegebouw Van Gogh

7 september 2015

Expositie over architectuurfotograaf Ronald Tilleman bij BNA

23 oktober 2018

Hans van Heeswijk architecten transformeert school tot ZERO-museum

6 november 2018

Eigen stek voor Concertgebouworkest officieel geopend

21 januari 2019

Schetsontwerp uitbreiding Vincentre Nuenen gepresenteerd

24 juni 2020

Bouw uitbreiding Vincentre Nuenen gestart

22 maart 2022

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Rijnboutt levert CityPromenade in Nieuwegein op

28 november, 4:30

Aan de oostzijde van het centrum van Nieuwegein is het project CityPromenade van Rijnboutt gereed gekomen.

Lisa De Visscher wordt nieuwe bouwmeester van Brussel

28 november, 3:31

Zij volgt in die rol Kristiaan Borret op, die de functie tien jaar lang vervulde. De Visscher leidde onder meer het tijdschrift A+ Architecture in Belgium en werkte als architect bij onder meer Neutelings Riedijk Architects.

Rustige baksteenarchitectuur geeft vernieuwd woonzorcentrum eenduidige uitstraling

28 november, 1:52

In Voorschoten is naar ontwerp van Woonwerk Architecten woonzorgcentrum Foreschate vernieuwd. Een deel van het complex onderging renovatie, een ander deel heeft plaatsgemaakt voor nieuwbouw.

Rotterdam verleent bouwvergunning voor Schieblokken

28 november, 11:26

Met een omvang van 47.000 vierkante meter wordt het complex tussen het Schiekadeblok en het spoor het grootste private nieuwbouwkantoor van Nederland.

Amsterdam zoekt vastgoedpartij die 'werkcorporatie' wil opzetten

28 november, 5:16

De Werkcorporatie Amsterdam moet helpen om kleinschalige en betaalbare bedrijfsruimtes voor bijvoorbeeld meubelmakers en loodgieters in de stad te realiseren.

Woningbezit investeerders neemt verder af in derde kwartaal

28 november, 2:38

De verkoopgolf van huurwoningen door investeerders hield in het derde kwartaal van dit jaar aan.

Euromast drie maanden dicht voor grote opknapbeurt

28 november, 12:24

Tot en met april volgend jaar worden de buitenkant van de toren en het restaurant gerenoveerd.

Limburg onderscheidt architect Jo Coenen met erepenning

28 november, 10:49

Hij kreeg de onderscheiding voor zijn ‘uitzonderlijke verdiensten voor het vakgebied van de architectuur en stedenbouw in Limburg, Nederland en daarbuiten’.